Nguy cơ "dịch chồng dịch"

Trong bối cảnh dịch Covid-19 tiếp tục lây lan, thế giới đối mặt với sự "tung hoành" của một loại virus khác khi bước vào mùa thu - đông, loại virus từng gây nên đại dịch khủng khiếp trong lịch sử: virus cúm mùa.

Theo Trung tâm kiểm soát và phòng ngừa dịch bệnh Mỹ (CDC), 62.000 người Mỹ đã tử vong liên quan đến cúm mùa trong khoảng thời gian 2019 - 2020. Hơn 700.000 người Mỹ nhập viện với các triệu chứng cúm trong thời gian đó.

Tại Việt Nam, cúm mùa xuất hiện quanh năm và phát triển mạnh mẽ vào thời điểm giao mùa. Năm 2019, cả nước đã ghi nhận hơn 400.000 người mắc cúm, 10 trường hợp tử vong. Bộ Y tế liên tục đưa ra cảnh báo: mùa thu - đông, nhiệt độ thay đổi thất thường, cùng với ô nhiễm môi trường tăng cao, điều kiện đi lại, giao thương ngày càng gia tăng giữa các khu vực, vùng miền và trên thế giới..., tất cả các tác nhân này tạo điều kiện thuận lợi cho virus cúm phát triển và lan truyền mạnh mẽ. Do đó, tiêm vaccine phòng cúm cho mọi đối tượng là cách an toàn và hiệu quả nhất để phòng bệnh.

CDC Mỹ khuyến nghị, tất cả mọi người từ 6 tháng tuổi trở lên nên tiêm vaccine cúm hàng năm. Đối với các nước thuộc khu vực Bắc bán cầu, vaccine cúm cần thiết phải tiêm trước cuối tháng 10 hàng năm. Việt Nam là nước có thể nhiễm virus cúm quanh năm với cả cúm Nam và cúm Bắc bán cầu. Bộ Y tế nước ta khuyến cáo người dân có thể tiêm vaccine vào bất cứ thời điểm nào và nên tiêm nhắc lại hàng năm. Đặc biệt với trẻ em, người già trên 65 tuổi, người mắc bệnh mạn tính như bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD), hen phế quản, bệnh tim bẩm sinh, suy tim, bệnh mạch vành, đái tháo đường, suy giảm miễn dịch.

Vaccine cúm phải được tiêm hằng năm do virus cúm thay đổi tính kháng nguyên mỗi năm. Phải mất khoảng 2-3 tuần để vaccine cúm tạo được kháng thể bảo vệ cơ thể khỏi virus cúm nên tất cả mọi người cần chủng ngừa cúm trước khi virus này bắt đầu lây lan mạnh trong cộng đồng. Kế hoạch tiêm phòng cúm tốt nhất là đầu mùa thu.

Việc tiêm vaccine cúm nên được nhắc lại mỗi năm một lần để đảm bảo kháng thể tạo ra bởi vaccine được duy trì. Trẻ em dưới 9 tuổi cần được bảo vệ bởi 2 liều cúm, mỗi liều cách nhau tối thiểu 1 tháng trước khi tiến hành tiêm nhắc lại mỗi năm một lần. Trẻ lớn trên 9 tuổi và người lớn cần tiêm vaccine mỗi năm 1 lần.

Tại sao cần tiêm nhắc vaccine cúm mỗi năm?

Vaccine bảo vệ chống lại virus cúm bằng cách thiết lập tế bào "ghi nhớ", những tế bào này sẽ bắt đầu phát triển 2-3 tuần sau khi vaccine được đưa vào cơ thể. Sau đó nếu bị phơi nhiễm với cúm, những tế bào ghi nhớ này sẽ tạo ra kháng thể mà cơ thể cần để tự bảo vệ.

Tuy nhiên, các tế bào ghi nhớ không nhớ được mãi mãi và các chủng virus cúm thường xuyên thay đổi từ năm này sang năm khác. Đó là lý do tại sao công thức vaccine cúm luôn được cập nhật mỗi năm và việc tiêm nhắc lại vaccine cúm hằng năm là rất quan trọng.

Vaccine cúm không chỉ cần thiết với trẻ em mà cũng rất quan trọng với người lớn. Người trưởng thành, người từ 65 tuổi trở lên, người mắc bệnh mạn tính, sức khỏe kém, hệ miễn dịch yếu... nên tiêm vaccine cúm mùa hằng năm.

Tiêm phòng cúm giúp giảm tỷ lệ các biến chứng của bệnh, giảm tỷ lệ người bệnh phải nhập viện vì bệnh tim mạch liên quan đến cúm, ngăn ngừa các tình huống diễn tiến nặng và phải nhập viện vì bệnh phổi liên quan đến cúm, giảm tỷ lệ nhập viện ở những người bị tiểu đường hoặc có hội chứng suy giảm miễn dịch.

Vaccine cúm còn bảo vệ phụ nữ trong và sau khi mang thai. Đối với thai phụ, bệnh cúm có thể gây dị tật bẩm sinh cho thai nhi, đặc biệt thai phụ mắc cúm trong 3 tháng đầu thai kỳ. Tốt nhất, phụ nữ có kế hoạch mang thai nên chủ động tiêm phòng cúm để có thể tạo ra sự bảo vệ kép cho cả mẹ và thai nhi.

Trước diễn biến phức tạp của đại dịch Covid-19, nhiều nghiên cứu đã chỉ ra, tiêm vaccine cúm không chỉ bảo vệ cơ thể khỏi loại virus gây bệnh nguy hiểm mà còn có thể kích hoạt hệ miễn dịch, bảo vệ cơ thể trước dịch viêm đường hô hấp cấp do Covid-19. Do vậy, trong giai đoạn này, người lớn, đặc biệt là người cao tuổi cần tiêm chủng đầy đủ để tránh mang mầm bệnh từ bên ngoài, hoặc mắc bệnh nhưng không biết vì các triệu chứng bệnh thể hiện không rõ, là mối nguy cơ lớn truyền bệnh cho trẻ em, đặc biệt là trẻ nhỏ hoặc trẻ sơ sinh chưa đến độ tuổi tiêm phòng.

Anh Ngọc