ThS.BS Dương Minh Phúc, Trung tâm Mắt Công nghệ cao, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết thủy tinh thể mắt trái bà Nhung phồng lên, cứng lại gây mất thị lực hoàn toàn. Đồng thời, protein trong thủy tinh thể rò rỉ ra ngoài kích thích viêm màng bồ đào khiến mắt đỏ, đau, chảy nước mắt. Chất lỏng này cũng làm tắc dòng lưu thông thủy dịch gây tăng nhãn áp, tổn thương dây thần kinh thị giác không thể hồi phục khiến mắt trái mù vĩnh viễn.

Sau mổ thay thủy tinh thể mắt phải 4 năm trước, bà đã được chẩn đoán đục thủy tinh thể mắt trái, độ nhẹ nhưng không đi khám định kỳ để theo dõi. "Bỏ lỡ giai đoạn điều trị quá lâu khiến mắt trái không thể nhìn thấy", bác sĩ Phúc nói. Nhãn áp của người bệnh tăng cao 28 mmHg (bình thường 10-21 mmHg), nếu phẫu thuật có thể tiềm ẩn nguy cơ phản ứng viêm nặng hơn, dễ gây sa dịch kính, bong võng mạc, chảy máu trong lúc phẫu thuật, nhiễm trùng...

Bác sĩ Phúc chỉ định dùng thuốc để kiểm soát nhãn áp cho bà Nhung, khi về mức 16 mmHg mới đủ điều kiện phẫu thuật lấy thủy tinh thể.

Bà Nhung được mổ lấy thủy tinh thể đã đục chín ở mắt trái ra ngoài, giải quyết gốc rễ tình trạng tăng nhãn áp, giảm đau mắt và đau đầu kéo dài. Tuy nhiên, do cấu trúc bao sau đã suy yếu, không đặt được thủy tinh thể nhân tạo nên thị lực khó có thể phục hồi.

Sau mổ, bà bớt đau đầu và đau nhức mắt, cần tránh dụi mắt, hạn chế để nước sinh hoạt vào mắt trong tuần đầu, luôn đeo kính bảo vệ khi ra ngoài và tái khám đúng hẹn.

Theo nghiên cứu đăng trên Thư viện Y học Quốc gia Mỹ, năm 2020, tổng số người mù trên thế giới là 43,3 triệu người, trong đó có 17 triệu người mù (chiếm 39,6%) do đục thủy tinh thể. Con số này tăng lên trong 30 năm qua, một phần do dân số gia tăng và già hóa. Ở khu vực Nam Á, Đông Nam Á và khu vực Đại Tây Dương, tỷ lệ mù do đục thủy tinh thể cao hơn, lần lượt 62,9% và 47,9%.

Bác sĩ Phúc cho hay đục thủy tinh thể được chia làm 5 giai đoạn từ bắt đầu bị đục (tương đương độ một), đục tiến triển (hai - ba), đục gần hoàn toàn (độ 4) và đục hoàn toàn (độ 5). Trong đó, giai đoạn một gần như chưa cần điều trị, chỉ theo dõi. Giai đoạn hai - ba tùy một số trường hợp nếu sinh hoạt bị ảnh hưởng quá lớn, có hiện tượng chói sáng hay lóa mạnh nên phẫu thuật để cải thiện. Giai đoạn 4 cần phẫu thuật để đảm bảo hiệu quả hồi phục, an toàn, tránh bệnh diễn tiến nặng hơn. Giai đoạn 5 bắt buộc phẫu thuật nhằm ngăn chặn biến chứng nặng như tăng nhãn áp, viêm màng bồ đào, lệch nhân, thậm chí mù.

Thống kê tại Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, khoảng 40% trường hợp phát hiện đục thủy tinh thể ở giai đoạn muộn (giai đoạn 4-5). Một số trường hợp gây biến chứng, mất thị lực như bà Nhung. Bác sĩ Phúc lưu ý nhiều người đã điều trị đục thủy tinh thể một bên mắt thành công, hai mắt bù trừ, có thể nhìn rõ nên khó nhận ra mắt còn lại đang mờ dần, dẫn đến chậm điều trị. Những lầm tưởng như phẫu thuật rất đau, hay cho là bệnh tuổi già không thể tránh khỏi, ai cũng gặp nên đến khi tình trạng nặng gây đau nhức mới khám thì đã muộn.

Khi phát hiện mắt mờ, nhạy cảm ánh sáng hoặc có triệu chứng bất thường khác, người bệnh nên đi khám mắt tìm nguyên nhân và can thiệp kịp thời. Người bệnh đục thủy tinh thể độ một - hai nên khám định kỳ mỗi 3-6 tháng để theo dõi chặt chẽ và phẫu thuật ngay khi độ đục nặng hơn. Bác sĩ Phúc cho hay hiện phẫu thuật đục thủy tinh thể diễn ra nhanh chóng, an toàn, hiệu quả, ít đau, hồi phục nhanh chỉ sau vài ngày và được chi trả bảo hiểm y tế.

Nhật Minh

*Tên người bệnh đã được thay đổi