Tôi đã đi thuê mặt bằng kinh doanh nhiều năm ở TP HCM và nhận thấy một nghịch lý lớn: Mặt bằng trống xuất hiện ngày càng nhiều, nhưng việc tìm được một căn nhà thật để thuê lại khó hơn bao giờ hết.
Nguyên nhân không phải vì thiếu nguồn cung, mà vì thị trường đang bị bao phủ bởi quá nhiều thông tin nhiễu, tin ảo và bảng dán cho thuê chằng chịt trước mỗi mặt bằng trống một cách không kiểm soát.
Trên phố, mặt bằng bỏ trống nhiều nhưng gọi vào lại không ai cho xem nhà. Dạo một vòng trung tâm hay các tuyến đường kinh doanh, dễ thấy rất nhiều căn nhà: cửa đóng, bảng "Cho thuê" dán dày đặc, nhiều căn trống 2-3 tháng vẫn không có người thuê. Nhìn bên ngoài tưởng dễ tiếp cận nhưng khi thực tế gọi vào số trên bảng, lại xuất hiện tình trạng quen thuộc:
- "Em là môi giới, nhà đó bên em đang giữ khách".
- "Anh chị cho em xin thông tin để em kiểm tra, chứ chủ không ở đó".
- "Nhà đó cho thuê rồi anh ơi".
- "Anh chị qua đây, em dẫn đi xem căn khác tương tự".
Và phần lớn thời gian, người đi thuê không liên hệ được chủ nhà thật sự. Nhiều chủ nhà tôi từng trao đổi nói rằng họ không hề treo bảng, nhưng mỗi ngày có cả chục người gọi đến hỏi thuê toàn dựa trên những bảng tự ý treo của môi giới.
Điều này dẫn đến cảm giác: Mặt bằng thì nhiều, nhưng tìm được thông tin thật lại quá khó.
Trên các trang giao dịch bất động sản, danh mục "môi giới chuyên nghiệp" nhưng thực tế lại phủ đầy tin ảo. Các website bất động sản top đầu hiện nay có danh mục: "Môi giới chuyên nghiệp" "Đã xác minh" "Tin uy tín". Nhưng khi tìm mặt bằng, tôi phát hiện một thực tế khác xa:
1. Một tài khoản môi giới có thể đăng hàng trăm tin cho thuê mỗi tháng, nhiều tài khoản có hơn 100 tin hoạt động cùng lúc điều đó gần như không thể là tin thật đa số là cò trả tiền đăng ảo thao túng.
2. Gọi 10 tin thì 9 tin là "treo đầu dê bán thịt chó". Tin đăng một đằng, thực tế một nẻo. Nhà đẹp, giá rẻ thường là "mồi câu". Khi gọi thì căn "vừa hết", hoặc "đã cọc", nhưng môi giới xin thông tin để dẫn sang căn khác.
3. Mục tiêu thật sự của nhiều môi giới đăng số lượng lớn, không phải cho người thuê xem đúng căn trong tin mà là: gom data khách, giữ thông tin thị trường, khai thác nhu cầu để dẫn sang sản phẩm khác.
4. Đây chính là nhóm tạo ra lượng tin ảo lớn nhất thị trường hình trùng nhau, mô tả giống nhau, chỉ thay đổi giá hoặc vị trí cho có.
Họ không cố tình làm sai, nhưng đang vô tình biến thị trường thành... một mê cung thông tin dẫn đến nghịch lý: mặt bằng nhiều nhưng thị trường vẫn tắc nghẽn, nhìn từ bên ngoài cửa hàng đóng cửa, mặt bằng bỏ trống, biển cho thuê treo chằng chịt nhưng người cần thuê vẫn... khó thuê.
Vì: Không biết đâu là nhà thật đâu là nhà ảo người thuê phải lọc hàng chục, hàng trăm tin mới tìm được 1-2 căn có thể xem. Không gặp được chủ nhà thật môi giới chặn giữa quá nhiều lớp, khiến giá và thông tin không minh bạch. Giá bị đẩy lên thông tin bị bóp méo, một căn nhà có hàng chục môi giới đăng bài, và mỗi người để một mức giá khác nhau.
Chủ nhà bị "bao vây" bởi thông tin sai, nhiều chủ nhà bị ghi sai giá, sai mô tả, hoặc bị treo bảng không xin phép, khiến căn nhà họ mất hình ảnh.
Hệ quả không chỉ là bức xúc cá nhân, mà còn ảnh hưởng toàn thị trường. Với người đi thuê: mất thời gian, mất cơ hội kinh doanh, khó dự báo chi phí thật, không tiếp cận được mặt bằng đúng nhu cầu...
Với chủ nhà: Nhà trống lâu, giá trị bị môi giới "làm giá", bị mất uy tín khi thông tin sai tràn lan
Với mỹ quan thành phố: Bảng biển dán loạn xạ, tin ảo chiếm sóng, dữ liệu thị trường méo mó, khó đánh giá sức khỏe thật sự của kinh tế bán lẻ.
Theo trải nghiệm thực tế nhiều năm đi thuê, tôi nhận thấy có vài nguyên nhân chính:
1. Đăng tin không cần xác minh ai cũng có thể tự xưng "chính chủ".
2. Cơ chế treo bảng ngoài đường không được quản lý bất kỳ ai cũng có thể tự in bảng rồi treo.
3. Nghề môi giới cho thuê chưa được chuẩn hóa không có tiêu chuẩn nghề nghiệp nghiệp hoặc chế tài cho tin sai.
4. Lợi nhuận từ data khách quá lớn khi dữ liệu người thuê có giá trị, tin ảo được sử dụng triệt để thu hút khách gọi.
Đã đến lúc thị trường cần minh bạch hơn, không vì bất kỳ bên nào mà vì lợi ích chung tôi không nói điều này để trách ai. Tất cả đều là hệ quả của một thị trường phát triển nhanh nhưng thiếu cơ chế.
Nhưng nếu không thay đổi, người chịu thiệt đầu tiên và nhiều nhất chính là: doanh nghiệp nhỏ, hộ kinh doanh, người khởi nghiệp, chủ nhà thật, và cả bộ mặt đô thị.
Một số giải pháp khả thi:
1. Cần cơ chế xác minh người đăng tin cho thuê như các ngành nghề dịch vụ khác.
2. Quản lý bảng treo ngoài đường không có sự đồng ý của chủ nhà thì không được treo.
3. Minh bạch thông tin "còn - hết" tin hết hạn hoặc đã cho thuê phải cập nhật rõ.
4. Kiểm soát nhóm môi giới đăng tin số lượng lớn tài khoản đăng trên 30-50 tin mỗi ngày.
Mặt bằng thì còn đó, nhưng niềm tin thị trường đang mất dần đi thuê mặt bằng không nên là cuộc chiến lọc tin ảo. Nếu thông tin được làm sạch, thị trường sẽ vận hành tốt hơn: người thuê tiếp cận được nhà thật, chủ nhà cho thuê nhanh hơn, môi giới uy tín làm việc hiệu quả hơn, thành phố gọn gàng, minh bạch hơn
Hy vọng chúng ta sớm có những thay đổi thực tế để việc đi thuê mặt bằng không còn là hành trình đầy mệt mỏi như hiện nay.
David Hung