Một tuần trước đó, Vinh bị đau mỏi vùng lưng và nhói ở phần trước ngực. Nghĩ do công việc ngồi nhiều nên Vinh mua salonpas về tự dán. Hai ngày sau, các vùng da đỏ lên, mọc mụn nước. Thấy khó chịu, Vinh dùng kim chọc ra khiến nốt mụn lan rộng. Chàng trai trằn trọc cả đêm không ngủ, các nốt mụn hành hạ đau nhói mỗi khi bị áo cọ xát vào khiến anh bỏ lỡ lịch làm việc với khách hàng.

Vinh đến bệnh viện chuyên khoa da liễu thăm khám và được bác sĩ chẩn đoán viêm da nhiễm trùng, tiếp xúc dị ứng do mắc zona thần kinh, cho thuốc kháng virus và thuốc bôi kháng viêm, dặn dò nghỉ ngơi hợp lý, tiêm vaccine để ngừa bệnh tái phát.

Khi biết cụ thể tên bệnh và khả năng tái phát, Vinh giảm bớt khối lượng công việc và tăng thời gian nghỉ ngơi, đi chơi vào cuối tuần. Từ thời gian làm việc khoảng 12 tiếng một ngày bất kể cuối tuần hay ốm, sốt, Vinh giảm còn hơn 9 tiếng, kết hợp ăn, nghỉ ngơi đầy đủ.

Tương tự, Thanh Thúy, 24 tuổi, ở Hà Nội, làm truyền thông cho một ngân hàng có tiếng. Để chứng tỏ năng lực, Thúy ôm đồm tất cả công việc. Nhiều hôm cô làm đến quá nửa đêm, cuối tuần cũng chạy sự kiện, không có khái niệm về giờ giấc và ăn uống. Sau 4 tháng cố gắng, Thúy thường xuyên cảm thấy đau đầu, buồn nôn, thường xuyên hồi hộp, cảm giác tim đập nhanh. Đến tháng thứ 6, Thúy bị zona thần kinh ở vùng mắt, gây đau đớn và mất thẩm mỹ.

Vừa điều trị zona thần kinh, cô bạn cũng được khuyên đi khám tâm lý và bác sĩ kết luận mắc hội chứng burn out, cần sắp xếp lại công việc hợp lý và dành thời gian nghỉ ngơi.

Burn out là hội chứng kiệt quệ cả về thể chất và tinh thần kéo dài do áp lực, bi quan, hoài nghi năng lực giải quyết công việc, khiến hiệu quả làm việc giảm sút, được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công nhận từ năm 2019. Tại Mỹ, báo cáo công bố năm 2024 của Eagle Hill Consulting cho thấy, khoảng 45% nhân viên công sở kiệt sức vì công việc. Trong đó, tỷ lệ lớn lao động trẻ đối mặt với tình trạng này, với 54% thế hệ Z và 52% gen Y.

Zona thần kinh có liên quan mật thiết tới tình trạng căng thẳng do áp lực cuộc sống. Bác sĩ Huỳnh Trần An Khương, Quản lý Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC cho biết deadline ở người trẻ, chưa cân bằng hợp lý giữa công việc và cuộc sống cá nhân... có thể thúc đẩy zona thần kinh xảy ra sớm hơn thay vì thường xuất hiện sau tuổi 50. Lý do, căng thẳng kéo dài như hội chứng burn out cũng kéo theo các rối loạn về thể chất như mất ngủ mãn tính, tăng nguy cơ bệnh tim mạch, tăng huyết áp, rối loạn nội tiết cũng tạo điều kiện thuận lợi cho virus gây bệnh zona thần kinh gây bệnh.

Một nghiên cứu công bố trên Tạp chí Da liễu (Anh) năm 2021 đã theo dõi hơn 77.000 người từ 40 tuổi tại Đan Mạch. Nghiên cứu này chỉ ra người có mức độ căng thẳng hàng ngày cao hơn sẽ có khả năng mắc zona thần kinh cao hơn.

Để phòng bệnh, bác sĩ Khương lưu ý người lao động, đặc biệt là người trẻ tìm cách cân bằng giữa công việc và cuộc sống, không nên gây áp lực quá cao cho bản thân. Mọi người nên sinh hoạt đúng giờ, không làm việc khi đã đến giờ ngủ. Bên cạnh đó, mỗi người dành thời gian tập luyện thể dục, thể thao như tập yoga, thiền... Tiêm vaccine là biện pháp chủ động nhằm bổ sung đề kháng của cơ thể, bảo vệ mọi người trước các tác nhân virus, vi khuẩn.

Hiện nay, Việt Nam có vaccine phòng zona thần kinh, lịch tiêm hai mũi cách nhau từ 1-2 tháng theo chỉ định của bác sĩ. Vaccine dành cho người từ 50 tuổi trở lên và người 18 tuổi trở lên, có nguy cơ cao mắc zona thần kinh như suy giảm miễn dịch, đang dùng thuốc ức chế miễn dịch.

Khi tiêm đủ hai mũi, vaccine có hiệu quả phòng bệnh trên 97% ở người từ 50 tuổi trở lên và lên đến 87% đối với người từ 18 tuổi trở lên, đồng thời giúp giảm hơn 90% biến chứng đau dây thần kinh sau zona và các biến chứng khác. Ngoài ra, mọi người nên rà soát lịch sử chủng ngừa, tiêm bổ sung các vaccine còn thiếu để bảo vệ sức khỏe.

Hoàng Dương

*Tên nhân vật được thay đổi.