Ban đầu, Quyết tự mua thuốc để điều trị triệu chứng, kết hợp vệ sinh vùng kín bằng nước muối sinh lý và dung dịch vệ sinh. Song các nốt sùi xuất hiện dày đặc hơn, cảm giác rát, đau buốt khi đi vệ sinh.

Khám ở bệnh viện gần nơi làm việc, bác sĩ chẩn đoán bị sùi mào gà giai đoạn nặng. Quyết bị sốc, sợ bị các đồng nghiệp, người quen xa lánh, chủ nơi làm việc biết sẽ chấm dứt hợp đồng lao động. Anh liên hệ với chuyên viên hỗ trợ cộng đồng tại TP HCM nhờ giúp đỡ.

Do bệnh giai đoạn nặng, Quyết được điều trị bằng phương pháp đốt các nốt sùi, sử dụng kháng sinh liều cao, rửa bằng dung dịch vệ sinh hằng ngày và kiêng quan hệ để tránh lây nhiễm cho người khác.

Còn chị Oanh (34 tuổi) bị hôi miệng, xuất hiện nốt mụn lấm tấm ở vòm miệng. Vùng sinh dục ngứa, rát, quan hệ gây chảy máu. Đi khám, Oanh được bác sĩ chẩn đoán mắc sùi mào gà, đến nay trải qua 5 lần đốt sùi, sử dụng kháng sinh liều cao. Bệnh tái phát nhiều lần dẫn đến biến chứng viêm cổ tử cung, nguy cơ tiến triển thành ung thư, khó sinh con.

Theo BS.CKI Tống Thị Ngọc Cầm, Phó Giám đốc Y khoa miền Bắc, Hệ thống tiêm chủng VNVC, sùi mào gà là bệnh lây truyền qua đường tình dục, do virus HPV (Human Papillomavirus) gây nên. Đường lây của sùi mào gà rất đa dạng, qua quan hệ tình dục hoặc da niêm mạc tiếp xúc với dịch tiết như virus, hôn. Vị trí mắc sùi mào gà có thể ở vùng sinh dục, hậu môn, miệng và mí mắt. Vì vậy, bất cứ ai cũng có thể mắc bệnh khi quan hệ, hôn, sử dụng chung đồ cá nhân có chứa dịch tiết người bệnh.

Sùi mào gà có tỷ lệ tái phát cao, lần mắc sau nguy cơ nặng, dễ bị nhiễm trùng hơn lần trước, đặc biệt ở nữ giới. Lý do, một số tế bào ở da và niêm mạc bộ phận sinh dục có thể bị nhiễm virus mà chưa biểu hiện bệnh, hoặc hệ miễn dịch suy yếu.

Ngoài gây sùi mào gà, HPV còn gây ra các bệnh ung thư tại cổ tử cung, âm hộ, âm đạo, hậu môn, ung thư hầu họng... Theo Trung tâm kiểm soát bệnh tật TP HCM, có 11-12% dân số thế giới (tương đương 700-800 triệu người) đang nhiễm HPV ở cả nam và nữ, tỷ lệ nhiễm HPV khoảng 8-11% tùy vùng miền.

Theo CDC Mỹ, hầu hết trường hợp nhiễm HPV không triệu chứng, virus sẽ tự đào thải khỏi cơ thể. Một số chủng nguy cơ cao có thể gây ung thư tại các vị trí: tử cung, âm hộ, âm đạo, dương vật, miệng họng... Trong đó, có hơn 90% trường hợp ung thư hậu môn và cổ tử cung do nhiễm HPV, khoảng 70% ung thư âm đạo và âm hộ, và 60% ung thư dương vật. Chiếm khoảng 60% đến 70% là ung thư ở phía sau họng.

Nhiễm HPV phổ biến, song còn nhiều người chưa hiểu biết về virus này. Như tại Việt Nam, nghiên cứu của Trường Đại học Y Hà Nội ở 161 sinh viên nam độ tuổi 22, chỉ 57,9% có kiến thức về virus HPV, còn 57,1% chưa hiểu biết về virus và không quan tâm tìm hiểu. Việc tiêm vaccine phòng ngừa HPV chưa phổ biến. Theo Điều tra của Tổng cục Thống kê năm 2021 cho thấy, 12% phụ nữ và trẻ em gái 15-29 tuổi được tiêm vaccine, chỉ 28% phụ nữ 30-49 tuổi đã được khám sàng lọc ung thư. Nếu quan hệ tình dục sớm, không an toàn, nhóm này có nguy cơ cao mắc ung thư do HPV.

Để ngăn nhiễm HPV, theo CDC Mỹ, WHO khuyến cáo tiêm vaccine là cách phòng ngừa hiệu quả. Hiện Việt Nam có hai loại vaccine HPV, gồm Gardasil phòng được 4 type 6, 11, 16, 18 chỉ định tiêm cho bé gái và phụ nữ trong độ tuổi 9-26. Vaccine Gardasil 9, phòng ngừa 9 type 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58, chỉ định tiêm cho cả nam và nữ trong độ tuổi 9-45, hiệu quả bảo vệ đến trên 90%.

Theo đó, độ tuổi vàng để tiêm ngừa là 9-14 tuổi do có khả năng nhiễm HPV rất thấp, từ đó hiệu lực bảo vệ có thể trên 90%. Trẻ từ 9-14 tuổi cần hai mũi cách nhau tối thiểu 6 tháng. Người từ 15-45 tuổi tiêm ba mũi trong vòng 6 tháng. Người quên lịch tiêm hoặc trễ lịch tiêm, không cần tiêm lại từ đầu, sẽ tiêm tiếp theo liệu trình phù hợp.

Ngoài ra, để tăng hiệu quả phòng bệnh, người dân cần có lối sống lành mạnh, ăn uống đủ chất, thường xuyên vận động để nâng cao thể trạng và sử dụng biện pháp an toàn khi quan hệ tình dục, nhằm hạn chế tối đa lây nhiễm HPV cũng như nhiều bệnh về đường tình dục khác.

Diệu Thuần

*Tên bệnh nhân được thay đổi.