Trả lời:

Đau thần kinh sau zona là cơn đau dai dẳng, kéo dài nhiều tháng nhiều năm. Phải chịu đựng cơn đau khiến nhiều người dễ rơi vào trầm cảm, rối loạn lo âu, mất ngủ và sụt cân. Các cách có thể giúp người bệnh cảm thấy dễ chịu hơn là tránh căng thẳng, thường xuyên vận động, đọc sách, nói chuyện với bạn bè, người thân, nghe nhạc, trong đó có làm vườn.

Nhiều nghiên cứu chỉ ra, làm vườn gồm có các hoạt động như cuốc đất, nhổ cỏ, trồng cây, bón phân, thu hoạch... không chỉ tốt cho sức khỏe thể chất, còn tốt cho sức khỏe tinh thần. Làm vườn cũng là cách bác sĩ khuyến cáo cho người mắc trầm cảm, đột quỵ, ung thư, người tập phục hồi chức năng nên thực hiện. Bệnh nhân có thể làm vườn mỗi ngày để giúp bản thân được vận động, tinh thần thoải mái, dần quên đi cơn đau zona thần kinh. Song phương pháp này chỉ hỗ trợ, không thể chữa khỏi đau sau zona hoàn toàn.

Hiện nay có nhiều biện pháp can thiệp chuyên sâu để giảm đau zona. Người bệnh cần tham khảo ý kiến bác sĩ để chọn phương pháp phù hợp. Với trường hợp bệnh nhân lớn tuổi, có bệnh nền tiểu đường, thuộc nhóm có nguy cơ tái nhiễm zona thần kinh, tỷ lệ khoảng từ 24-38%, nên tiêm vaccine phòng zona thần kinh sớm.

Khi tiểu đường bị biến chứng lên hệ thần kinh, sẽ khiến giảm hoặc mất cảm giác. Trường hợp bị tái phát zona, virus tấn công gây loét nhiều bộ phận trên cơ thể, cộng hưởng với việc không có cảm giác đau sẽ khiến bệnh biến chứng nặng hơn. Tiêm vaccine sẽ giúp ngăn bệnh tái phát và có thể giúp giảm biến chứng đau sau zona nếu tái phát bệnh.

Hiện Việt Nam có vaccine zona thần kinh, do hãng dược GSK (Bỉ) sản xuất. Hiệu quả ngăn bệnh đến 97% ở người từ 50 tuổi, từ 70-87% ở người từ 18 tuổi bị suy giảm miễn dịch do bệnh lý đồng thời giảm các biến chứng hơn 90%. Lịch tiêm gồm hai mũi cách nhau 1-2 tháng tùy đối tượng tiêm. Ngoài ra, người bệnh cũng nên giữ tinh thần thoải mái, ăn uống đủ chất dinh dưỡng, tránh sử dụng chất kích thích.

Zona thần kinh là bệnh hậu thủy đậu, cùng do virus Varicella Zoster gây nên. Một người sau khi mắc thủy đậu, virus sẽ "ngủ đông" tại các hạch thần kinh cảm giác. Khi gặp điều kiện thuận lợi như lớn tuổi, hệ miễn dịch suy giảm, mắc bệnh nền mạn tính... virus sẽ "thức dậy" gây bệnh zona, với các triệu chứng ban đầu ngứa, rát hoặc đau ở một vùng da trên cơ thể, kèm sốt, mệt mỏi, đau đầu. Bệnh nếu không được điều trị sớm có thể gây ra biến chứng đau thần kinh sau zona kéo dài, viêm phổi, viêm màng não, liệt mặt, tăng nguy cơ đột quỵ...

Bác sĩ Hoa Tuấn Ngọc
Quản lý Y khoa Vùng 1 - Đông Nam Bộ, Hệ thống tiêm chủng VNVC