Men gan là các enzyme do tế bào gan sản xuất. Men gan tăng cho thấy tế bào đang bị viêm hoặc tổn thương, thường là dấu hiệu của các bệnh lý về gan. Thạc sĩ, bác sĩ Đoàn Vĩnh Bình, Trung tâm Thông tin Y khoa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM, cho biết bên cạnh các phương pháp điều trị, chế độ dinh dưỡng hợp lý góp phần kiểm soát bệnh gan, ổn định nồng độ men gan. Dưới đây là một số món mà người có men gan cao cần tránh.

Rượu bia làm tăng gánh nặng và khiến gan phải làm việc nhiều hơn để chuyển hóa và loại bỏ cồn, hóa chất độc hại. Quá trình chuyển hóa cồn còn sản sinh ra nhiều acetyldehyde gây tổn thương tế bào, lâu dài dẫn đến xơ gan, ung thư.

Thực phẩm giàu chất béo như mỡ, thịt đỏ, bơ, phô mai, nội tạng động vật, da gia cầm, snack ăn vặt... chứa nhiều chất béo bão hòa, chất béo chuyển hóa. Chúng có thể làm tăng LDL-cholesterol, rối loạn mỡ máu, tích tụ mỡ đồng thời kích thích phản ứng viêm, khiến men gan tăng.

Thực phẩm, đồ uống nhiều đường và tinh bột tinh chế như bánh kẹo, nước ngọt, hoa quả sấy khô hoặc trái cây ngọt như sầu riêng, xoài chín, nhãn, vải, mít... làm tăng lượng đường, tích tụ năng lượng dư thừa trong cơ thể. Chúng được chuyển hóa thành mỡ tích tụ trong gan, thúc đẩy viêm gan nhiễm mỡ làm tăng men gan.

Đồ ăn tái, sống có nguy cơ chứa vi khuẩn và ký sinh trùng như toxoplasma, e.coli, listeria, salmonella, vibrio vulnificus, sán dây... Khi xâm nhập vào cơ thể, chúng có thể theo máu hoặc đường tiêu hóa đến gan và đường mật, gây viêm nhiễm kéo dài, làm tăng men gan, rối loạn chức năng cơ quan này.

Thực phẩm chế biến sẵn như lạp xưởng, xúc xích, thịt xông khói, mì ăn liền... có nhiều chất bảo quản, chất tạo màu, tạo mùi vị, hàm lượng đường muối, chất béo xấu thường cao. Các chất này làm tăng gánh nặng chuyển hóa, sinh ra các độc tố gây viêm, tăng tích mỡ.

Thực phẩm có nấm mốc thường có trong các loại ngũ cốc, hạt, trái cây sấy khô, dưa muối chua... sinh ra độc tố aflatoxin không những gây tổn thương gan mà còn làm tăng nguy cơ ung thư. Nấm mốc còn sinh ra các độc tố khác như amatoxin, orellanin... gây hại cho sức khỏe.

Thực phẩm cay nóng nhiều gia vị làm tăng tiết dịch tiêu hóa và kích ứng đường tiêu hóa, tăng áp lực và làm suy giảm chức năng gan.

Đồ nướng ở nhiệt độ cao dễ tạo ra các chất độc hại như amin dị vòng (HCA) và hydrocarbon thơm đa vòng (PAHs) có khả năng gây viêm, tăng men gan.

Bác sĩ Bình khuyến nghị người bệnh nên duy trì vận động đều đặn, kiểm soát cân nặng, ngủ đủ và hạn chế căng thẳng để gan phục hồi tốt hơn. Kiểm tra sức khỏe định kỳ 6 tháng một lần giúp kiểm soát nồng độ men gan. Người thường xuyên bị mệt mỏi, vàng da cần khám sớm để được đánh giá, điều trị kịp thời. Thường xuyên bổ sung các tinh chất thiên nhiên như wasabia và s.marianum hỗ trợ bảo vệ tế bào gan khỏi các tác nhân có hại, ổn định men gan.

Đình Diệu