Tiến sĩ Anthony Fauci, giám đốc Viện Quốc gia Mỹ về Dị ứng và Bệnh truyền nhiễm bày tỏ sự bực bội với thực tế trên, khi bệnh do virus corona đã lấy mạng 1.369 người.

Điều này cũng cho thấy thử thách lớn trong việc đưa kết quả nghiên cứu, mà Viện Y tế Quốc gia Mỹ phối hợp với công ty sinh phẩm Moderna Therapeutics đã có, ra thành sản phẩm vaccine bán trên thị trường.

"Có các công ty có đủ năng lực làm được việc này, nhưng không phải lúc nào họ cũng dành sẵn lực lượng dự trữ để lập tức làm ra vaccine cho anh ngay khi anh cần", Fauci phát biểu trước một diễn đàn của Viện Aspen.

Fauci cho rằng phải ít nhất một năm nữa vaccine ngừa virus corona mới có bán trên thị trường, đấy là trong kịch bản tốt, khi có một hãng dược lớn quyết định làm.

Vaccine mà NIH và Moderna phát triển sử dụng công nghệ mRNA, được Sáng kiến Liên minh Phòng ngừa Dịch bệnh (CEPI) tài trợ nghiên cứu. CEPI cũng đang cung cấp tài chính cho ba đối tác khác nghiên cứu vaccine phòng corona. Tuy nhiên không một đối tác nào trong số này có đủ năng lực như các công ty dược để có thể sản xuất vaccine với số lượng lớn.

Trên thực tế, nhiều hãng điều chế vaccine để chống chọi các khủng hoảng y tế chỉ có được thương phẩm khi dịch bệnh đã tắt. Họ gánh một đống chi phí khổng lồ bởi khi sản phẩm được cấp phép thì nhu cầu thị trường đã không còn. Doanh thu ngành vaccine toàn cầu đạt 54 tỷ USD năm ngoái, gấp đôi so với năm 2014, nhưng các đại gia dược vẫn ngại ngần.

"Làm ra vaccine hoặc thuốc cho những đợt khủng hoảng y tế là rất khó. Cần rất nhiều thời gian và tiền bạc", ông Brad Concar, nhà đầu tư công nghệ sinh học Mỹ, nói. "Kể cả với những công ty thành công trong việc điều chế ra sản phẩm, lợi nhuận cũng ít, chứ không phải hàng tỷ USD như mọi người vẫn tưởng tượng".

Pfizer, Merck, GlaxoSmithKline (GSK) và Sanofi chưa đề cập ý định làm vaccine nCoV kể từ khi đại dịch bùng phát. "Không một ai trong bốn đại gia cho thấy mong muốn đầu tư cả", tiến sĩ Ellen 't Hoen, giám đốc luật và chính sách y tế tại Đại học Y Groningen ở Amsterdam, nói.

Một trong các lý do khiến vaccine trở nên tốn kém là quá trình cấp phép rất dài hoặc dễ bị rút phép.

Vaccine ngừa cúm lợn do GlaxoSmithKline sản xuất từng được tiêm cho 6 triệu người Mỹ trong mùa dịch 2009-10, nhưng đã bị ngừng lưu hành sau đó do tác dụng phụ gây buồn ngủ nhiều lần trong ngày cho một số người.

Vaccine ngừa Ebola do Merck sản xuất, được sử dụng theo kiểu "thử nghiệm" khắp Guinea, Tây Phi, năm 2015 khi dịch nổ ra. Đến cuối năm ngoái nó mới được Cơ quan quản lý Thực phẩm Dược phẩm Mỹ cấp phép.

"Khi chúng tôi làm về Ebola, có một đại gia vaccine tham gia và cũng chi rất nhiều tiền nhưng giờ họ rút rồi", Fauci nói."Sẽ khó mà kéo được các hãng lớn làm việc này".

Một vài hãng dược khác bắt đầu có động thái trong cuộc chiến với corona. Johnson & Johnson hôm qua tuyên bố quan tâm đến việc phát triển vaccine, và có thể sẽ hợp tác với một cơ quan nghiên cứu của Cục dịch vụ Y tế và Nhân đạo Mỹ. Giám đốc bộ phận vaccine của hãng, ông Rick Bright, phát biểu: "Tốc độ là điều quan trọng để cứu mạng nhiều người và giảm thiểu lây lan virus".

Trung Quốc sản xuất thuốc kháng nCoV

Vaccine ngừa corona sẽ có trong 18 tháng

Thục Linh - Thùy An (Theo Stat News, BBC)