Bác sĩ Hoa Tuấn Ngọc, Quản lý Y khoa Vùng 1 - Đông Nam Bộ, Hệ thống tiêm chủng VNVC, cho biết virus HPV có thể lây nhiễm trên mọi đối tượng và lứa tuổi. Ở nữ giới, mức độ lưu hành HPV tập trung ở nhóm 35-39 tuổi và 45-49 tuổi. Do đó, việc dự phòng HPV được khuyến cáo cho mọi đối tượng, trong đó có nữ giới từ 27 tuổi trở lên. Tuy nhiên, hiện có một số hiểu nhầm phổ biến dưới đây khiến nữ giới chưa phòng nhiễm HPV đúng cách:
Quan hệ chung thủy không cần dự phòng HPV
Theo bác sĩ Hoa Tuấn Ngọc, trung bình 85% nữ và 91% nam giới sẽ nhiễm HPV ít nhất một lần trong đời. Virus lây truyền qua tiếp xúc da kề da và niêm mạc nhiễm virus của người bệnh.
Ngoài đường lây truyền chính qua quan hệ tình dục đường âm đạo, hậu môn, đường miệng (oral sex), virus vẫn có thể lây gián tiếp khi tiếp xúc với các vật dụng dính dịch tiết như khăn tắm, đồ lót...
Virus HPV có thể âm thầm tồn tại trong cơ thể nhiều năm mà không biểu hiện triệu chứng hoặc không có triệu chứng rõ ràng nhưng vẫn lây cho người khác. Do đó, người chung thủy với một bạn tình vẫn có khả năng nhiễm HPV từ đường lây gián tiếp hoặc từ đối tác ở thời điểm nào đó trong đời.
Virus HPV có thể lây nhiễm qua nhiều đường khác ngoài quan hệ tình dục. Ảnh: Vecteezy
Không quan hệ trong thời gian dài sẽ không nhiễm HPV
Virus HPV khi xâm nhập vào cơ thể có thể phát triển thành mụn cóc sinh dục sau khoảng 6-10 tháng. Virus cũng tiến triển thành ung thư cổ tử cung, hậu môn, dương vật, âm đạo, âm hộ và hầu họng với quá trình diễn ra âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng trong nhiều năm. Ước tính, tế bào nhiễm HPV có thể mất từ 5-10 năm để tiến triển thành tiền ung thư và khoảng 20 năm để phát triển thành ung thư.
Virus có thể duy trì ở "trạng thái ngủ" trong nhiều năm và tái hoạt động khi hệ thống miễn dịch suy giảm. Vì vậy, dù không quan hệ trong thời gian dài, nguy cơ nhiễm HPV vẫn tồn tại từ những lần quan hệ trước đó.
Đã nhiễm HPV thì không cần dự phòng
Đây cũng là một quan niệm sai. HPV có hơn 200 chủng khác nhau, trong đó có khoảng 40 chủng gây bệnh ở cơ quan sinh dục như sùi mào gà và các loại ung thư. Việc từng quan hệ tình dục hay từng nhiễm HPV không đồng nghĩa đã nhiễm tất cả chủng HPV. Bên cạnh đó, cơ thể vẫn có khả năng tự đào thải virus sau khi nhiễm. Tuy nhiên, kháng thể có được từ lần nhiễm các chủng HPV không tồn tại lâu dài. Do đó, việc nhiễm một chủng HPV không làm giảm nguy cơ nhiễm chủng khác hoặc tái nhiễm.
Nếu có nhiều bạn tình, tỷ lệ mắc HPV sẽ cao hơn, các biện pháp dự phòng càng cần thiết. Một nghiên cứu trên 1.700 phụ nữ đã quan hệ tình dục đến khám tại Bệnh viện phụ sản Hà Nội cho thấy, nhóm bệnh nhân có hai bạn tình tăng tỷ lệ nhiễm HPV lên gấp 1,99 lần, nhóm có từ 3 bạn tình trở lên tăng 6,9 lần so với nhóm có 1 bạn tình.
Tiêm vaccine là cách phòng HPV hiệu quả nhất. Ảnh: Lý Vi
Sử dụng biện pháp an toàn sẽ không bị nhiễm HPV
Quan hệ an toàn, dùng bao cao su cũng không phòng HPV 100%. Lý do, virus HPV vẫn có thể lây nhiễm vào cơ thể thông qua tiếp xúc da kề da ở bề mặt không được bao cao su bao phủ. Nếu đeo bao không đúng cách hoặc bao bị thủng, rách, tuột trong quá trình quan hệ cũng có thể làm tăng nguy cơ lây nhiễm virus HPV.
Vaccine HPV được Tổ chức Y tế thế giới (WHO) khuyến nghị là phương pháp phòng bệnh hiệu quả, nên tiêm càng sớm càng tốt. Hiện Việt Nam có hai loại vaccine HPV. Gardasil phòng được 4 type HPV gồm 6, 11, 16, 18, chỉ định tiêm cho bé gái và phụ nữ trong độ tuổi 9-26. Vaccine Gardasil 9 phòng ngừa 9 type 6, 11, 16, 18, 31, 33, 45, 52 và 58, chỉ định tiêm cho nam và nữ trong độ tuổi 9-45, không phân biệt đã từng quan hệ tình dục, sinh con hay chưa. Hiệu quả bảo vệ đến trên 90%.
Bên cạnh tiêm chủng, để ngừa các bệnh do HPV gây ra, bác sĩ Ngọc khuyên mọi người cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa khác như giữ vệ sinh cá nhân, không dùng chung các vật dụng như khăn tắm, đồ lót với người khác, sinh hoạt tình dục lành mạnh. Nữ giới cần thăm khám và tầm soát định kỳ để phòng ngừa và phát hiện sớm các bệnh phụ khoa và ung cổ tử cung.
Lý Vi