Sỏi niệu quản phần lớn có nguồn gốc từ sỏi thận, các tinh thể trong nước tiểu kết tụ thành sỏi trong thận rồi di chuyển xuống niệu quản - ống dẫn nước tiểu từ thận đến bàng quang. Khi mắc kẹt tại đây, sỏi có thể cản trở dòng chảy của nước tiểu, gây ứ đọng và tăng áp lực lên thận, làm đau vùng thắt lưng kèm tiểu máu.

Thạc sĩ, bác sĩ Đinh Quang Huy, khoa Tiết niệu - Nam học, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh Hà Nội, cho biết cơn đau do sỏi niệu quản thường bùng phát đột ngột, dữ dội, tái phát từng cơn. Cơn đau bắt đầu ở vùng thắt lưng rồi lan xuống hố chậu và bẹn cùng bên, không giảm dù thay đổi tư thế, đôi khi kèm theo buồn nôn hoặc nôn.

Triệu chứng tiểu máu xuất hiện do bề mặt sỏi gồ ghề, nhiều góc cạnh, liên tục cọ xát vào niêm mạc đường tiết niệu. Tổn thương này khiến niêm mạc bị trầy xước, chảy máu, làm nước tiểu đổi màu từ hồng nhạt đến đỏ sẫm. Một số trường hợp lượng máu ít, người bệnh chỉ phát hiện qua xét nghiệm nước tiểu.

Ngoài hai triệu chứng điển hình, người bệnh có thể có nhiều dấu hiệu khác như tiểu rắt, tức thường xuyên buồn tiểu nhưng mỗi lần chỉ đi được một lượng nhỏ. Nếu sỏi gây tắc nghẽn kéo dài, người bệnh có thể xuất hiện sốt cao, rét run vì nhiễm trùng đường tiết niệu. Để chẩn đoán, bác sĩ thường chỉ định siêu âm hệ tiết niệu hoặc chụp cắt lớp vi tính hệ tiết niệu, xét nghiệm nước tiểu. Các phương pháp này cho biết vị trí, kích thước, số lượng sỏi, mức độ ứ nước thận, các biến chứng do sỏi gây ra...

Nếu không theo dõi sát và điều trị kịp thời, sỏi niệu quản có thể gây ứ nước thận tăng dần, nhiễm trùng tiết niệu, thậm chí dẫn tới suy giảm và mất chức năng thận. Trường hợp sỏi nhỏ, bệnh nhân có thể điều trị bảo tồn bằng cách dùng thuốc, điều chỉnh chế độ sinh hoạt để thúc đẩy sỏi tự đào thải qua đường tự nhiên. Với sỏi lớn hoặc đã có biến chứng, bác sĩ chỉ định can thiệp như tán sỏi ngoài cơ thể, tán sỏi bằng laser qua nội soi ngược dòng hoặc nội soi sau phúc mạc lấy sỏi niệu quản.

Để phòng bệnh, mỗi người nên uống đủ nước mỗi ngày, hạn chế ăn mặn, không ăn nhiều đạm động vật và thực phẩm giàu oxalat (như chocolate, trà đặc, hành tây...), tăng rau xanh, trái cây. Vận động thường xuyên và khám sức khỏe định kỳ giúp phát hiện sớm sỏi. Khi lưng đau dữ dội kèm tiểu máu, người bệnh không nên tự uống thuốc giảm đau hay kháng sinh nên đến bác sĩ chuyên khoa tiết niệu khám.

Thu Giang