Tối 30/9, Hà Nội mưa lớn kéo dài suốt nhiều giờ, khiến nhiều tuyến phố ngập sâu, giao thông tê liệt. Tôi - một người dân bình thường sống và làm việc ở Thủ đô - cũng đã có một trải nghiệm mà có lẽ cả đời sẽ không quên. Từ cơ quan về nhà chưa đầy 10 km, nhưng tôi mất gần 6 tiếng để hoàn thành quãng đường ấy. Không chỉ là mệt mỏi thể xác, đó là một sự ám ảnh về hạ tầng đô thị, về cách Hà Nội đang "chịu trận" mỗi khi thời tiết trở nên khắc nghiệt.
Tôi rời cơ quan ở quận Đống Đa lúc 16h15, trời đã mưa tầm tã từ trước đó. Trên Google Maps, các tuyến đường quanh tôi bắt đầu hiện màu đỏ rực (ùn tắc nghiêm trọng). Tôi xác định ngay từ đầu: "Hôm nay sẽ khó khăn lắm đây". Nhưng không ngờ thực tế lại khủng khiếp đến vậy. Tôi di chuyển bằng xe máy với hy vọng dễ luồn lách hơn, nhưng chỉ sau vài km, tôi kẹt cứng giữa biển người và biển nước.
Đường Láng, Nguyễn Trãi, Tây Sơn – những tuyến đường lớn tôi từng đi qua hàng nghìn lần – hôm nay trở thành những con "kênh". Xe chết máy, người dắt bộ, nước ngập lên tận yên xe. Mỗi mét đường là một cuộc vật lộn. Có đoạn, người dân phải rủ nhau đứng chặn, không cho xe máy đi tiếp vì "vào là chết máy ngay lập tức".
Tôi cố vòng sang các ngõ nhỏ, mong tránh được các điểm ngập sâu. Nhưng không có con ngõ nào thoát được. Những con hẻm vốn chỉ đủ một làn xe máy giờ thành nơi trú tạm cho hàng chục chiếc xe chết máy xếp hàng chờ sửa. Cửa hàng sửa xe thì quá tải, người xếp hàng đứng dưới mưa, ướt sũng, lạnh run. Không ai còn kiên nhẫn, không còn lựa chọn nào ngoài việc chờ đợi.
Khoảng 19h, tôi vẫn cách nhà hơn 5 km. Cảm giác lúc đó là sự bất lực hoàn toàn. Giao thông Hà Nội gần như tê liệt. Không chỉ đường lớn, mà cả những con phố nội đô như Huỳnh Thúc Kháng, Tây Sơn, Thái Hà, Láng Hạ... cũng đều ngập sâu. Nhiều đoạn nước cao đến đầu gối. Xe cộ chôn chân, không ai dám mạo hiểm tiến lên. Ôtô nằm im bật đèn cảnh báo, xe máy dắt bộ hoặc trôi nổi.
>> Nỗi lo '10 năm nữa Hà Nội vẫn cứ mưa là ngập'
Tôi nhìn quanh: người già, trẻ em, phụ nữ, học sinh, ai cũng lấm lem, mệt mỏi, như vừa trải qua một cơn lũ. Những người làm ca đêm gọi điện xin nghỉ vì không thể tới chỗ làm. Người có con nhỏ nhắn tin cầu cứu vì chưa về được nhà. Tài xế công nghệ bị hủy chuyến hàng loạt. Cuộc sống của người Hà Nội gần như dừng lại chỉ vì một trận mưa lớn.
Một câu hỏi khiến tôi cứ đau đáu mãi: Hà Nội sẽ còn ngập đến bao giờ? Thành phố đã đầu tư không ít tiếc của để xây dựng hạ tầng, các dự án thoát nước, quy hoạch đô thị... nhưng cứ sau mỗi trận mưa lớn, Thủ đô lại lộ rõ sự yếu kém trong quản lý và thích ứng với thời tiết cực đoan. Bao nhiêu năm qua, người dân vẫn nghe về các dự án thoát nước nghìn tỷ, các hệ thống cống ngầm hiện đại, các cam kết "chống ngập triệt để". Nhưng thực tế thì sao? Cả thành phố vẫn rơi vào hỗn loạn khi ngập tứ bề., chẳng khác nào "thành Venice mỗi khi mưa xuống".
Tôi không trách thời tiết, bởi không ai điều khiển được thiên nhiên. Nhưng chúng ta hoàn toàn có thể ứng phó tốt hơn nếu hạ tầng đủ tốt, quy hoạch bài bản và có sự chuẩn bị. Một đô thị hiện đại không thể cứ sau mỗi cơn mưa là loay hoay với việc thoát nước, xử lý kẹt xe, cứu hộ xe chết máy. Người dân không thể mãi sống trong tâm lý "sợ mưa", sợ tan ca không về nhà nổi, sợ con cái mắc kẹt ngoài đường, sợ xe chết máy, sợ lũ ngay trong lòng thành phố.
Tôi viết những dòng này sau khi đã tắm nước nóng, thay quần áo khô và ăn vội bữa tối lúc 10h30 đêm. Nhưng tôi vẫn chưa hết ám ảnh. Không phải chỉ vì mệt, mà vì cảm giác bất lực, cảm giác thành phố này đang ngày càng không thân thiện với chính người dân của nó. Tôi chỉ mong những người có trách nhiệm thực sự nhìn thấy nỗi khổ của người dân sau mỗi trận mưa. Đừng để sự ám ảnh trở thành một điều quen thuộc. Bởi một khi người dân đã quen với việc "bơi về nhà sau giờ làm", đó không phải là sự thích nghi, mà là dấu hiệu của một đô thị đang mất phương hướng.
- Cống thoát nước 'đầu voi, đuôi chuột' khiến Thủ Đức ngập như sông
- 'Càng nâng đường, nhà càng ngập'
- 'Gò Vấp, Thủ Đức nâng đường cao mấy cũng không hết ngập'
- Cả xóm chịu ngập vì cái sân bê tông
- Lay lắt chống ngập cho Hà Nội
- Hồ Gươm ngập vì bê tông
Quỹ Hy vọng - báo VnExpress mở chiến dịch "Cùng đồng bào vượt lũ" nhằm hỗ trợ người dân vượt lên nghịch cảnh thiên tai, tái thiết các trường học bị thiệt hại. Mọi đóng góp của bạn xin ủng hộ tại đây.