Nhiều người căn cứ vào những mức lụt lịch sử như năm 1999, 2025... thì cũng tốt. Nhưng ngộ nhỡ tương lai nếu mức lụt sẽ cao hơn thì sao, chẳng lẽ chúng ta phải tôn nền tiếp?
Hơn nữa, diện tích đất nhỏ, phần lớn lại sát đường nên nếu tôn nền quá cao sẽ rất bất tiện cho việc lên xuống sinh hoạt hàng ngày, phải tốn khá nhiều tiền để đổ đất cát tôn nền trong khi lụt lớn thì "năm thì mười họa" mới bị một lần.
Thay vì vậy, chúng ta chỉ cần làm nền cao vừa phải thôi để "trị" được những cơn lụt vừa và nhỏ thông thường hằng năm và điều quan trọng là cần có tư duy làm "nhà sàn" để sống chung với lũ lụt.
Thật ra nhà lầu (một trệt + một lầu) hiện nay cũng tương tự nhà sàn ở miền cao nhưng nó khác ở chỗ là thay vì để "trống không" phần dưới thì chúng ta có nhiều phòng ốc, đồ đạc và trang thiết bị... ở tầng trệt. Nên khi lụt vào thì lại mất rất nhiều thời gian và công sức cho việc di dời, kê đồ lên cao, chưa kể nước vào bất ngờ sẽ gây thiệt hại lớn tài sản.
Vậy theo tôi, nên bố trí phần lớn chúng ở trên lầu, tầng trệt nên tối giản chỉ để lại những thiết yếu như phòng ngủ cho người cao tuổi, bếp và vệ sinh nhỏ gọn, nói chung là càng trống càng tốt và sử dụng vật liệu chịu nước để chúng ta biến ngôi nhà của mình thành "nhà sàn" tránh lụt.
Khi ấy mọi sinh hoạt sẽ diễn ra bình thường ở trên lầu, xe máy thì dùng sàn nâng lên cao hay sử dụng bạt nilon bao kín, đi lại bằng ghe nhựa, ghe bơm hơi.
Rồi sẽ có người nói kinh tế eo hẹp lấy đâu ra tiền để xây nhà lầu. Thật ra, xây nhà lầu không có nghĩa là đúc bê tông cốt thép nặng nề tốn kém, hiện nay việc làm nhà tiền chế, sử dụng vật liệu nhẹ, hiện đại đang là xu hướng bởi có giá thành rẻ hơn rất nhiều so với nhà bê tông cốt thép, hơn nữa chúng ta cũng có thể làm gác lửng hay gác nhỏ để đỡ tốn kém hơn mà vẫn tránh được lụt.
Đối với những ngôi nhà ba gian cũ (một tầng) thì nếu không tôn nền hay cải tạo được thì cần có các phương án hợp lý, tuy nhiên đồ đạc thì nên bố trí đơn giản gọn nhẹ để bớt đi những thiệt hại không đáng có.
Ngày nay biến đổi khí hậu và tình trạng lũ lụt ngày càng khốc liệt, việc làm nhà "cao cẳng" hay nhà nổi đang là xu hướng để sống chung với lũ. Nếu như ở Quảng Bình, nhiều người dân làm nhà nổi tránh lũ rất hiệu quả, tôi nghĩ Huế cũng nên làm nhà theo kiểu "nhà sàn" để sống chung với lụt vậy.
Hoàng Văn Hào