Chỉ số nhà quản trị mua hàng (PMI) ngành sản xuất Việt Nam tháng 9 do S&P Global vừa công bố đạt 50,4 điểm. Đây là tháng thứ 3 liên tiếp kết quả này đạt trên ngưỡng 50, phản ánh xu hướng mở rộng.
Theo hãng phân tích dữ liệu Mỹ, lượng đơn đặt hàng mới tăng trở lại sau khi giảm nhẹ hồi tháng 8 đã góp phần hỗ trợ cho điều kiện kinh doanh chung tháng qua.
Nhu cầu quốc tế vẫn thấp nhưng bức tranh rõ ràng hơn về thuế quan đã giúp một số công ty có đơn đặt hàng mới từ nước ngoài, theo ông Andrew Harker, Giám đốc Kinh tế tại S&P Global Market Intelligence.
"Đã có tin tốt về nhu cầu đối với các nhà sản xuất Việt Nam trong tháng 9 khi số lượng đơn đặt hàng mới tăng trở lại và thậm chí xuất khẩu, vốn đã liên tục giảm kể từ cuối năm ngoái, cũng có dấu hiệu ổn định", ông nhận xét.
Công nhân làm việc tại một nhà máy cơ khí ở Đồng Nai. Ảnh: Quỳnh Trần
Đơn hàng mới tăng kéo dài chuỗi tăng trưởng sản lượng sản xuất lên 5 tháng liên tiếp. Theo ông Andrew, tính ổn định cao hơn của các chính sách thuế quan Mỹ được kỳ vọng sẽ hỗ trợ cho ngành sản xuất Việt Nam năm sau.
Trước đó, tại "Diễn đàn Kinh tế Việt Nam lần 3-2025 " do báo Người Lao Động tổ chức hôm 26/9, bà Nguyễn Cẩm Trang, Phó cục trưởng Cục Xuất Nhập khẩu (Bộ Công Thương) cho biết xuất khẩu 9 tháng đầu năm tích cực, tăng trên 15%.
Cuối tháng 8 và tháng 9, kim ngạch một số mặt hàng chững lại nhưng mức tăng 15% đã vượt chỉ tiêu 12%. "Chúng tôi tin rằng nếu không có cú sốc lớn nào từ thị trường, mục tiêu tăng trưởng xuất khẩu năm nay sẽ đạt được", bà nói.
Tuy nhiên, thách thức vẫn rình rập. S&P Global lưu ý tình hình lạm phát. Ông Andrew Harker cho hay tốc độ tăng chi phí đầu vào và giá bán hàng của các công ty đã liên tục mạnh lên các tháng gần đây. "Nếu xu hướng này tiếp tục, chúng ta có thể bắt đầu chứng kiến áp lực giá cả sẽ hạn chế nhu cầu", ông nhận định.
Lãnh đạo một số hiệp hội ngành hàng mang về kim ngạch hàng chục tỷ USD mỗi năm như dệt may, nội thất, thủy sản gần đây cho biết đơn hàng mới đến thị trường chủ lực là Mỹ có nguy cơ chậm lại vì các hàng rào thuế quan và kỹ thuật mới.
Ví dụ, Tổng thống Mỹ Donald Trump thông báo áp thuế đến 50% với tủ bếp, tủ phòng tắm và một số đồ nội thất, hiệu lực từ tháng này. Hay các quy định mới với hải sản khai thác khiến ghẹ, cá ngừ, cá thu không thể xuất sang nước này từ 2026.
Ứng phó những biến động khó lường, nhóm chuyên gia thương mại toàn cầu Runa Baksi và Surajit Rakshit của HSBC khuyến nghị các doanh nghiệp và nhà hoạch định chính sách cần có những bước đi chủ động.
Theo đó, đa dạng hóa thị trường là yếu tố quan trọng nhằm giảm phụ thuộc vào thị trường Mỹ. "Các công ty nên chủ động tìm kiếm và xây dựng nhu cầu tại châu Âu, Nhật Bản và các nền kinh tế khu vực khác", nhóm đề xuất.
Ngoài ra, để vận hành vững vàng, doanh nghiệp nên ưu tiên tính linh hoạt của chuỗi cung ứng thông qua đầu tư vào tích hợp số, hệ thống cảnh báo sớm để dự đoán và giảm thiểu gián đoạn. Đồng thời, cải thiện quản lý vốn lưu động, tập trung vào tối ưu hóa tài chính các khoản phải trả và phải thu, nhằm rút ngắn thời gian thu hồi tiền hàng (DSO) và kéo dài kỳ thanh toán cho nhà cung cấp (DPO).
Bà Runa Baksi và ông Surajit Rakshit dự báo thương mại toàn cầu có thể trở nên phân mảnh nhưng không trì trệ. "Đối với Việt Nam, tâm thế trên chặng đường phía trước không phải sẵn sàng phản ứng trước mọi thay đổi chính sách mà là xây dựng một nền kinh tế bền bỉ, linh hoạt và đa dạng hóa chiến lược", nhóm nhận định.
Viễn Thông