Thanh Huyền -
Tại Trung Quốc, Nhà xuất bản Văn học Nhân dân là đơn vị giữ bản quyền Harry Potter. Nhưng chỉ chưa đầy một tuần sau khi nguyên bản tiếng Anh ra mắt, bản dịch tiếng Trung tự phát đã xuất hiện trên mạng. Đến nay, 29 trong tổng số 36 chương căn bản của tập truyện Harry Potter and the Deathly Hallows đã được dịch đầy đủ. Một số nhóm còn cho biết, họ đã chuyển ngữ không thiếu một chữ nào trong cuốn sách gốc.
Để đảm bảo độ chính xác cho bản dịch, các nhóm dịch giả được hình thành qua sự tuyển chọn của các fan kỳ cựu - những người đang đảm trách quản trị tại các diễn đàn, hoặc fanclub của Harry Potter. Họ phải trải qua một kỳ thi chặt chẽ. Một số dịch giả là học sinh, sinh viên, còn lại là nhân viên làm việc tại các công ty nước ngoài, thậm chí có cả du học sinh Trung Quốc. Nhiều người trong số họ chỉ biết nhau qua thế giới ảo.
Chương trình dịch đón đầu Harry Potter đã được cư dân mạng lên tiếng kêu gọi trước cả khi bản gốc của tập sách được ra mắt. Họ giải thích, hành động này chỉ nhằm thỏa mãn nhu cầu của những người không đủ kiên nhẫn để chờ bản dịch chính thức chứ không hướng đến mục đích thương mại.
 |
|
Độc giả Trung Quôc say mê đón đọc Harry Potter. |
Những dịch giả trẻ, đủ mọi thành phần này cho biết, họ dịch đơn giản bởi tình yêu và lòng say mê Harry Potter. Không ai trong số họ muốn được trả một đồng tiền công nào, vì như vậy, là “xúc phạm đến tình yêu Harry Potter của chúng tôi”. Một thành viên tham gia dịch cho biết: “Nếu ai đó đòi được trả thù lao để làm việc này thì họ không phải là fan thực sự của Harry”.
Nhưng những dịch phẩm này vẫn vi phạm luật bản quyền tại Trung Quốc cũng như nhiều nơi khác trên thế giới. Một số nhóm dịch đã bị cấm, các nhóm khác hoạt động lén lút và bắt đầu có biểu hiện thưa thớt hơn trong việc cập nhật nội dung và thông tin cuốn sách lên mạng. Nhưng công việc dịch cuốn sách vẫn không vì thế mà ngừng nghỉ.
Yang Hong, Phó chủ tịch Trung tâm Tác quyền Quảng Châu cho biết, dù là với mục đích chia sẻ lẫn nhau trong cộng đồng mạng thì các bản dịch trên Internet rõ ràng vẫn vi phạm bản quyền và ảnh hưởng đến lợi ích của NXB. Theo ông, những người dịch thuật có thể có mục đích trong sáng. Nhưng họ không thể đảm bảo là các đầu nậu sách lại không dùng những bản dịch này để in lậu sách nhằm kiếm tiền phi pháp. Nếu hiện tượng này xảy ra, cả tác giả lẫn NXB đều bị thiệt hại nặng nề.
Trong số hàng trăm Harry Potter fanclub đang hoạt động tại Trung Quốc, 52Harrypotter.com là một trong số rất ít các trang kêu gọi cư dân của mình tẩy chay các bản dịch trên mạng.
Nhưng nếu gạt bỏ những tranh cãi về vấn đề bản quyền, nhiều ý kiến của những người trong giới xuất bản nhận định, hiện tượng này có thể gợi ý cho một hướng thay đổi trong ngành xuất bản sách, Yang Hong cho rằng, các nhà xuất bản có thể ấn hành 2 bản dịch cho những cuốn sách thuộc dạng bom tấn như Harry Potter. Bản trên mạng là bản ăn nhanh – giống như một thứ fastfood dành cho các độc giả thiếu kiên nhẫn. Sau đó, họ sẽ xuất bản bản dịch mẫu mực và hoàn chỉnh. Cả hai phiên bản này đều có thể được tiêu thụ tốt.
Nhưng các fan của Harry Potter vẫn một mực cho rằng, họ không cần đến thu nhập từ việc dịch tập sách. Nếu các nhà xuất bản muốn, họ hoàn toàn có thể biếu không. Những dịch giả nhanh tay này còn lưu ý thêm, các bản dịch tiếng Trung trước đây tồn tại khá nhiều lỗi. Chủ yếu do văn hóa và phong tục Trung Quốc có nhiều điểm không gần gũi với văn hóa và phong tục Anh.
Phát ngôn viên của NXB Văn học Nhân dân cho biết, họ đã chính thức thông báo tình trạng vi phạm này đến các cơ quan chức năng như Hiệp hội Xuất bản và Phát hành. Wang Ruiqin, giám đốc NXB cho biết, bà hiểu động cơ và tình yêu của độc giả hâm mộ nhưng việc làm này sẽ đặt NXB vào tình trạng rất khó xử khi đối diện với các vấn đề luật pháp.
"Chúng tôi đang đối đầu với một nhóm độc giả mạng vi phạm bản quyền nghiêm trọng. Vấn đề là mỗi người đều có thể tham gia dịch một đoạn. Nếu kiện, chúng tôi sẽ phải kiện hàng trăm, hàng nghìn độc giả. Hơn nữa, chúng tôi cũng không thể xác định được phạm vi lan tràn của bản dịch trái phép đến đâu, cũng không đo được mức độ thiệt hại mà nó có thể gây ra”, bà nói.
Bản dịch tiếng Trung chính thức tập truyện Harry Potter and the Deathly Hallows dự kiến ra mắt vào 28/10. Hai dịch giả đảm nhận công việc này là hai chị em Ma Ainong và Ma Aixin. Trước đó, họ cũng từng dịch nhiều tập truyện Harry Potter.
(Nguồn: china)