Mới đây, Sở Giáo dục và Đào tạo TP HCM chính thức khẳng định sẽ không để học sinh đi học vào thứ bảy. Đây là một quyết định rất đáng hoan nghênh, thể hiện sự thay đổi trong tư duy giáo dục theo hướng nhân văn và hiện đại, lấy học sinh làm trung tâm. Là một phụ huynh đang sống tại Hà Nội, tôi cho rằng Thủ đô cũng nên học theo mô hình này để tạo điều kiện phát triển toàn diện hơn cho học sinh.
Học sinh phổ thông, đặc biệt là học sinh từ cấp tiểu học đến THPT ở các thành phố lớn như Hà Nội và TP HCM, đang chịu một áp lực học tập rất lớn. Lịch học chính khóa từ thứ hai đến thứ sáu đã kéo dài từ 7 giờ sáng đến 4-5 giờ chiều, chưa kể bài tập về nhà, các lớp học thêm, luyện thi... Việc học vào thứ bảy chỉ khiến cho quỹ thời gian nghỉ ngơi của các em thêm eo hẹp, ảnh hưởng đến cả thể chất lẫn tinh thần.
Một tuần có bảy ngày, nếu sáu ngày dành cho học tập, chỉ còn lại đúng một ngày để nghỉ ngơi. Với nhiều em học sinh, "nghỉ chủ nhật" cũng không thực sự là nghỉ, vì phải đi học thêm, làm bài tập, ôn luyện. Vậy thì bao giờ các em mới có thời gian thực sự để thư giãn, khám phá cuộc sống bên ngoài sách vở, rèn luyện kỹ năng sống, hoặc đơn giản là dành thời gian cho gia đình?
>> 'Tôi thương học sinh phải đi học từ 6h30'
Hiện nay, hầu hết các trường công lập ở Hà Nội vẫn bố trí lịch học chính khóa đến tận thứ bảy, thậm chí có trường còn tổ chức thi học kỳ vào ngày nghỉ. Việc này không chỉ gây áp lực cho học sinh mà còn khiến phụ huynh khó khăn trong việc sắp xếp công việc gia đình, nhất là những gia đình có con nhỏ cần đưa đón hàng ngày. Không thể phủ nhận rằng việc bỏ tiết học thứ bảy sẽ tạo ra áp lực sắp xếp lại chương trình, số tiết học, giáo viên, phòng học... Tuy nhiên, TP HCM đã làm được, tại sao Hà Nội lại không thể?
Hà Nội có thể bắt đầu bằng cách khảo sát lại toàn bộ chương trình học, tinh giản những nội dung không thực sự cần thiết, tích hợp các môn học có liên quan, hoặc chuyển một phần nội dung sang hình thức học trực tuyến, từ đó giảm tải được thời lượng học tập trực tiếp. Việc thay đổi này không chỉ giúp học sinh có thêm thời gian nghỉ ngơi, mà còn thúc đẩy các nhà trường đổi mới phương pháp dạy học, tăng cường tính tự học và tư duy độc lập cho học sinh.
Nhiều người lo lắng rằng bỏ học thứ bảy sẽ khiến chương trình học bị dồn nén vào các ngày còn lại trong tuần, gây áp lực ngược cho học sinh và giáo viên. Nhưng nếu chúng ta tiếp cận vấn đề từ góc độ cải cách chương trình giảng dạy, chứ không chỉ là thay đổi thời khóa biểu, thì đây lại là một cơ hội. Thay vì học nhiều, học dàn trải, tại sao không dạy ít hơn nhưng sâu hơn? Thay vì kiểm tra, đánh giá nặng nề theo kiểu truyền thống, tại sao không tăng cường các hình thức đánh giá dựa trên năng lực, thực hành, sáng tạo?
Không học thứ bảy không có nghĩa là học sinh "lười đi", mà là các em được nghỉ để tái tạo năng lượng, có thời gian học điều mình thích, sống đúng lứa tuổi của mình. Chúng ta đang nói rất nhiều về "giáo dục khai phóng", "giáo dục toàn diện", "phát triển năng lực" – nhưng nếu ngay cả thời gian tối thiểu để học sinh được nghỉ ngơi, được vui chơi, được sáng tạo cũng không có, thì làm sao những mục tiêu đó có thể trở thành hiện thực?
Nhiều nước có nền giáo dục tiên tiến như Phần Lan, Nhật Bản, Singapore... đều đã thiết lập lịch học hợp lý, chú trọng đến chất lượng hơn số lượng. Học sinh ở những quốc gia này không học quá nhiều buổi một tuần, thay vào đó là các hoạt động ngoại khóa, kỹ năng sống, thể dục thể thao, sáng tạo nghệ thuật... nhằm phát triển toàn diện.
Việc TP HCM tiên phong cắt giảm học vào thứ bảy là một tín hiệu đáng mừng, cho thấy hệ thống giáo dục đã bắt đầu chú ý nhiều hơn đến yếu tố "con người" chứ không chỉ là "thành tích". Tôi tin rằng, đây là một bước đi đúng hướng, từng bước đưa giáo dục Việt Nam tiệm cận với các tiêu chuẩn giáo dục tiên tiến của thế giới. Tôi mong rằng, trong tương lai gần, Hà Nội cũng sẽ có những bước đi cụ thể để hiện thực hóa điều tưởng chừng đơn giản nhưng lại có ý nghĩa rất lớn: trả lại cho học sinh ngày nghỉ mỗi tuần đúng nghĩa.
Sáng 10/9, trả lời VnExpress, Phó giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo TP HCM, cho biết đã yêu cầu các trường THCS sắp xếp thời khóa biểu hợp lý, không dàn trải sang thứ bảy, tránh xáo trộn đời sống học sinh, phụ huynh. Động thái của Sở bắt nguồn từ việc nhiều trường THCS thông báo bổ sung buổi học sáng thứ bảy, không gói gọn từ thứ hai tới thứ sáu như trước. Lý do là quy định dạy học hai buổi của Bộ Giáo dục và Đào tạo yêu cầu chỉ được dạy 7 tiết mỗi ngày, còn trước kia là 8 tiết.
- 'Tăng nghỉ Tết, bớt nghỉ hè để học sinh Việt hội nhập thế giới'
- Cắt ngắn 3 tháng hè để học sinh không phải mong thêm ngày nghỉ Tết
- Tôi muốn con được nghỉ hè đủ 3 tháng
- Tôi thương những đứa trẻ Việt ở Canada bị bắt đi học thêm tối ngày
- 'Học thêm suốt ba tháng hè tại nhà cô giáo'
- 'Ảo tưởng sức mạnh' vì 12 năm học thêm