Từ lần đầu tiên tôi chứng kiến vào năm 2013 đến nay, chính phủ Mỹ đã đóng cửa nhiều lần. Kỷ lục thuộc về thời Tổng thống Trump với lần đóng cửa dài nhất, 35 ngày, vào năm 2019.
Vì đã quen với những sự việc tương tự, người dân Mỹ tỏ ra khá bình thản, đặc biệt là những ai không làm việc hoặc không có người thân làm việc cho chính phủ liên bang. Ngược lại, những công chức bị cho nghỉ tạm thời lại thật sự bất ổn.
Lần đóng cửa này có phần nghiêm trọng hơn, bởi một số nhân viên Bộ Quốc phòng có nguy cơ không được trả lương - điều chưa từng có tiền lệ. Các quân nhân cũng không có lương dù vẫn phải làm việc, khiến một số người phải tìm đến bếp ăn từ thiện.
Cuối cùng, Tổng thống Trump đã phải dùng ngân sách vốn dành cho nghiên cứu và phát triển (R&D) của Bộ Quốc phòng để trả lương cho binh sĩ.
Yếu tố then chốt có thể buộc chính phủ phải mở cửa trở lại là hoạt động điều khiển không lưu. Đây là trách nhiệm của chính phủ liên bang, và các kiểm soát viên đều là nhân viên liên bang. Họ không chỉ không được lĩnh lương mà còn bị đe dọa sẽ không được truy lãnh lương sau khi chính phủ hoạt động lại.
Vì vậy, số lượng kiểm soát viên không lưu cáo bệnh nghỉ ở nhà tăng lên. Truyền thông địa phương đã bắt đầu đưa tin về tình trạng nhiều chuyến bay bị hoãn do thiếu nhân sự.
Người Mỹ di chuyển bằng máy bay rất thường xuyên, khiến các sân bay luôn tấp nập. Do đó, việc các kiểm soát viên không lưu nghỉ làm có thể nhanh chóng gây ra tắc nghẽn giao thông hàng không trên diện rộng.
Vào năm 2019, chính các kiểm soát viên không lưu đã buộc hai đảng Dân chủ và Cộng hòa phải thỏa hiệp thông qua ngân sách, khi họ đẩy giao thông hàng không đến bờ vực tê liệt.
Nguyên nhân của lần đóng cửa này tương tự năm 2013: Hai đảng bất đồng về ngân sách hỗ trợ bảo hiểm y tế cho người dân.
Đối với người dân, những ai có liên quan trực tiếp đến chính phủ liên bang sẽ bị ảnh hưởng trước.
Ảnh hưởng này sẽ lan rộng theo thời gian; chính phủ đóng cửa càng lâu, càng nhiều người gặp khó khăn. Và một lần nữa, người dân Mỹ lại trông chờ vào các kiểm soát viên không lưu như một hy vọng để chính phủ mở cửa trở lại.
Khanh Huỳnh