Theo Liên minh Vaccine Gavi, đột biến K của chủng cúm A/H3N2 được phát hiện lần đầu tiên vào tháng 6 ở châu Âu và cũng chiếm ưu thế tại Nhật Bản, Anh, Canada. Biến thể này có sự khác biệt so với thành phần virus có trong các loại vaccine cúm của năm nay.

Mặt khác, mùa cúm 2025-2026 cũng khởi phát sớm, khi nhiều người chưa kịp tiêm phòng hoặc có miễn dịch tối ưu, dẫn đến cộng đồng chưa có đủ miễn dịch bảo vệ. Do đó, nhiều cơ quan y tế trên thế giới đã cảnh báo về đột biến mới của virus, khuyến cáo chủ động phòng bệnh.

BS.CKI Lê Thị Trúc Phương, Chuyên viên Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC, giải thích cúm A/H3N2 là chủng cúm phổ biến ở người, có thể gây bệnh từ nhẹ như viêm xoang, viêm tai giữa đến nặng như viêm phổi, suy hô hấp, nhiễm trùng huyết, viêm não, viêm cơ tim. Ở người cao tuổi, virus làm tăng nguy cơ đột quỵ và nhồi máu cơ tim.

"Chủng này có tốc độ biến đổi nhanh nhất trong dòng virus cúm A, tác nhân gây bệnh trong nhiều mùa cúm nặng, đặc biệt ở nhóm người cao tuổi và trẻ em", bác sĩ Phương nói.

Nghiên cứu trên hơn 156 triệu bệnh nhân tại Mỹ và châu Âu cho thấy cúm A/H3N2 làm tăng nguy cơ nhập viện, điều trị tích cực và tử vong ở người từ 65 tuổi trở lên, đặc biệt tại các cơ sở chăm sóc dài hạn và ở người có bệnh nền. Dữ liệu Cơ quan An ninh Y tế Vương quốc Anh (UKHSA) cũng ghi nhận mùa cúm 2022-2023 với chủng A/H3N2 chiếm ưu thế, có 22.500 ca tử vong, cao hơn mức trung bình 13.500 ca trong 5 năm trước Covid-19.

Một nghiên cứu năm 2024 trên 1.380 trẻ em từ 1 đến 14 tuổi nhập viện vì cúm giai đoạn 2017-2023 tại Bệnh viện Bà mẹ và Trẻ em tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc, cho thấy trẻ từ 6 tuổi trở lên nhiễm chủng cúm A/H3N2 có tỷ lệ viêm phổi 41,7%, cao gần gấp đôi nếu nhiễm chủng A/H1N1.

Tại Việt Nam, số bệnh nhân cúm đang tăng trong ba tháng cuối năm, Bộ Y tế ghi nhận hơn 132.000 ca mắc cúm từ đầu năm đến nay. Các chủng virus cúm lưu hành chủ yếu hiện nay là cúm A/H3N2, A/H1N1 và cúm B.

Bác sĩ Phương khuyến cáo người dân cần chủ động phòng lây nhiễm virus thông qua kết hợp nhiều biện pháp trong đời sống hàng ngày. Thường xuyên rửa tay bằng xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn, che miệng khi ho hoặc hắt hơi, đeo khẩu trang khi đến nơi đông người.

Tăng cường miễn dịch cơ thể thông qua chế độ dinh dưỡng hợp lý, ngủ đủ giấc. Bữa ăn nên bổ sung nhiều rau xanh, trái cây giàu vitamin C, uống đủ nước. Duy trì tập thể dục đều đặn, vận động nhẹ nhàng cũng giúp cơ thể khỏe mạnh, chống lại sự tấn công của virus. Khi có triệu chứng cúm như sốt, ho, đau họng, mệt mỏi, cần nghỉ ngơi, tránh tiếp xúc gần để hạn chế lây lan cho người khác.

Tiêm vaccine cúm định kỳ là biện pháp hiệu quả, giúp giảm nguy cơ nhiễm và mắc bệnh, biến chứng nặng, tử vong. Phân tích từ các cơ quan chuyên môn cho thấy vaccine cúm vẫn hiệu quả, chống lại đột biến K của chủng cúm A/H3N2. Vaccine giúp giảm 70-75% nguy cơ nhập viện ở trẻ em và 30-40% ở người lớn.

Tại Việt Nam, có 4 loại vaccine cúm đang được cấp phép lưu hành, gồm loại của Pháp, Hà Lan, Hàn Quốc và Việt Nam, tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn. Vaccine giúp phòng các chủng virus cúm lưu hành chủ yếu tại Việt Nam gồm A/H3N2, A/H1N1 và cúm B.

Trẻ từ 6 tháng tuổi đến dưới 9 tuổi cần tiêm hai mũi cách nhau tối thiểu một tháng nếu chưa từng chủng ngừa cúm. Người từ 9 tuổi trở lên chỉ cần một mũi. Virus cúm liên tục biến đổi và miễn dịch sau tiêm vaccine giảm dần trong 6-12 tháng. Do đó, mỗi người cần tiêm nhắc lại một mũi cúm hàng năm để duy trì hiệu quả bảo vệ.

Bình An