Theo Tiến sĩ, bác sĩ Đỗ Minh Hùng (Giám đốc Trung tâm Nội soi và Phẫu thuật nội soi tiêu hóa, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh TP HCM), các phương pháp phẫu thuật giảm cân có tác dụng thu nhỏ thể tích khoang chứa của dạ dày, giúp người bệnh no nhanh và ít cảm thấy đói hơn. Sau khi thực hiện phương pháp phẫu thuật giảm hấp thu, cơ thể chưa thích nghi có thể gây buồn nôn, tiêu chảy, chuột rút (thường xảy ra một giờ sau khi ăn). Người bệnh có thể bị vã mồ hôi, tim đập nhanh, mệt mỏi do lượng đường trong máu tăng lên và giảm xuống đột ngột.

Thực hiện chế độ ăn uống lành mạnh và tuân thủ nghiêm ngặt sau phẫu thuật giúp hạn chế lượng calo tiêu thụ. Tuy nhiên, người bệnh phải cân bằng thành phần dinh dưỡng, đủ chất, giúp ngăn ngừa sự thiếu hụt chất và giảm thiểu các triệu chứng khó chịu sau khi phẫu thuật. Thông thường, người bệnh phải mất từ 3-6 tháng để điều chỉnh được chế độ ăn uống phù hợp.

Sau khi phẫu thuật, người bệnh thường được truyền dịch trong 24 giờ, sau đó, sẽ tập làm quen với chế độ ăn lỏng và dần đặc hơn sau khi xuất viện. Trong khoảng 4 tuần đầu tiên sau khi phẫu thuật cắt dạ dày, người bệnh nên uống các đồ uống lỏng và ăn các thực phẩm được xay nhuyễn, có thể dùng thức uống hoặc bột pha loãng bổ sung protein (hơn 20 g protein), ít calo (dưới 200 calo) để đáp ứng nhu cầu protein.

Sau phẫu thuật, thể tích chứa của dạ dày nhỏ tùy theo từng phương pháp phẫu thuật nên người bệnh cần ăn ít và chia nhỏ nhiều bữa. Nếu ăn quá nhiều và nhanh sẽ gây buồn nôn hoặc đau bụng. Người bệnh cần nhai chậm và thật kỹ trước khi nuốt. Bữa ăn cân bằng với 4 nhóm dưỡng chất thiết yếu (bột đường, chất béo, chất đạm, vitamin và khoáng chất) và chia khẩu phần ăn nhỏ (6-8 bữa mỗi ngày). Trong hai tháng đầu sau phẫu thuật, lượng calo mỗi ngày chỉ từ 300-600 calo. Những tháng sau không được vượt quá 1.000 calo một ngày.

Từ tháng thứ 3 đến tháng thứ 6, cơ thể có thể tiêu thụ 900-1.000 calo một ngày, trong đó, có 65-75 g protein (protein có trong thịt, cá, trứng, sữa, đậu nành). Khẩu phần ăn uống cân đối mỗi ngày là 3 phần sữa và các sản phẩm từ sữa (sữa tách béo hoặc ít béo), 3 phần thịt (thịt nạc), một phần trái cây (tránh trái cây có vỏ và trái cây khô); hai phần rau (rau nấu chín kỹ). Mỗi phần khuyến nghị là 1/4 ly cho chất rắn và 1/2 ly cho chất lỏng.

Người bệnh ngừng thức uống hoặc bột bổ sung chất lỏng giàu protein và nên chuyển qua dùng thức ăn. Sau 6 tháng phẫu thuật, người đã thu nhỏ dạ dày giảm cân nên tiếp tục tiêu thụ 900-1.000 calo mỗi ngày, nhưng giảm xuống còn ba bữa chính và một bữa ăn nhẹ mỗi ngày.

Bác sĩ Minh Hùng cho biết thêm, bệnh nhân thường được bác sĩ hướng dẫn làm quen với chế độ ăn trước phẫu thuật. Hậu phẫu, bệnh nhân sẽ có chế độ ăn phù hợp theo tuần, tháng... tùy theo phương pháp phẫu thuật giảm cân trước đó. Nguyên tắc cơ bản là thực hiện chế độ ăn ít calo, chất béo và đồ ngọt. Bổ sung vitamin và khoáng chất mỗi ngày, ưu tiên thực phẩm giàu canxi, sắt và vitamin C, D. Nên uống hai lít nước mỗi ngày, uống nước giữa các bữa ăn nhỏ, tuyệt đối tránh caffeine và rượu bia.

Cảm giác đói có thể xuất hiện trở lại từng đợt và tăng dần lên do sự tái phục hồi hormone ghrelin, tuy nhiên, cảm giác này sẽ qua sau một vài tuần. Bên cạnh tuân thủ chế độ ăn uống nghiêm ngặt (đủ chất và lượng), song song đó, người bệnh cần thực hiện vận động thể chất giúp quá trình giảm cân toàn diện thành công và duy trì dài lâu.

Quyên Phan