Bác sĩ Huỳnh Trần An Khương, Quản lý Y khoa, Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết hiệu quả miễn dịch của một số vaccine sẽ giảm dần theo thời gian. Lúc này, cơ thể không còn đủ lượng kháng thể để bảo vệ trước sự tấn công của các mầm bệnh, gia tăng nguy cơ mắc bệnh và gặp biến chứng. Vì vậy, các vaccine dưới đây cần tiêm nhắc đúng lịch để tăng miễn dịch:

Cúm

Vaccine cúm có lịch tiêm cho trẻ từ 6 tháng tuổi và người lớn, phụ nữ nên tiêm trước và trong khi mang thai, tốt nhất từ ba tháng giữa thai kỳ trở đi. Vaccine cần nhắc lại mỗi năm một mũi. Lý do, kháng thể có được từ mũi tiêm sẽ giảm dần sau 6 tháng, trong khi đó các chủng virus cúm liên tục biến đổi cấu trúc kháng nguyên. Vì thế, thành phần của vaccine cúm cũng được nghiên cứu, cập nhật và thay đổi hàng năm phù hợp với chủng đang lưu hành theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Ho gà

Miễn dịch từ vaccine ho gà không tồn tại suốt đời. Bác sĩ Khương khuyến cáo sau mũi tiêm cơ bản như 5 trong 1 và 6 trong 1, ở các mốc 4-6 tuổi, 9-15 tuổi trẻ cần tiêm nhắc thêm một mũi vaccine có thành phần ho gà. Sau đó, tiêm nhắc mỗi 10 năm một mũi. Trẻ sơ sinh dễ mắc bệnh, tiêm vaccine ho gà trong thai kỳ giúp truyền kháng thể thụ động bảo vệ con khi chưa đến thời điểm tiêm vaccine.

Bạch hầu

Bạch hầu là bệnh vừa gây nhiễm trùng và nhiễm độc tạo giả mạc ở amidan, hầu họng, thanh quản, mũi, có thể xuất hiện ở da, kết mạc mắt, bộ phận sinh dục. Nếu không được điều trị kịp thời, giả mạc gây tắc đường thở, làm bệnh nhân suy hô hấp và tử vong. Tỷ lệ tử vong từ 5-10% số ca mắc.

Sau lịch tiêm các vaccine 5 trong 1, 6 trong 1 trước 2 tuổi, trẻ nên tiêm vaccine có thành phần bạch hầu khi 4-6 tuổi và 9-15 tuổi. Sau đó, người lớn và trẻ nhỏ cần tiêm nhắc mỗi 10 năm một mũi để củng cố kháng thể chống lại bạch hầu.

Uốn ván

Mầm bệnh uốn ván tồn tại ở môi trường xung quanh và lây nhiễm vào cơ thể qua mọi loại vết thương hở. Khi trở nặng, bệnh có thể biến chứng co thắt thanh quản, gãy xương, thuyên tắc phổi, viêm phổi, suy hô hấp... có thể tử vong.

Sau lịch tiêm cơ bản 5 trong 1, 6 trong 1 trước 2 tuổi, trẻ nên tiêm vaccine có thành phần uốn ván vào các mốc 4-6 tuổi, 9-15 tuổi và mỗi 10 năm sau đó. Người lớn không nhớ rõ lịch sử tiêm chủng cần tiêm ba liều vaccine trong vòng 7 tháng, sau đó tiêm nhắc sau mỗi 10 năm.

Phụ nữ mang thai cần tiêm 2 mũi vaccine có thành phần uốn ván vào thai kỳ đầu tiên và 1 mũi trong mỗi thai kỳ tiếp theo. Vaccine sẽ giúp bảo vệ mẹ và bé trong kỳ sinh nở, giảm tỷ lệ mắc uốn ván sơ sinh ở trẻ.

Bác sĩ Khương khuyến cáo mọi người rà soát lịch sử tiêm uốn ván để tiêm ngừa đầy đủ. Trường hợp có vết thương nguy cơ nhiễm uốn ván, người dân nên đi tiêm nhắc lại sớm hơn.

Viêm gan B

Viêm gan B lây qua đường máu, từ mẹ sang con và đường tình dục. Sau giai đoạn cấp tính, bệnh có thể chuyển thành mạn tính khiến người bệnh có nguy cơ cao mắc xơ gan, ung thư gan.

Người chưa mắc bệnh có thể phòng tránh bằng tiêm vaccine phòng viêm gan B đơn hoặc phối hợp như 5 trong 1, 6 trong 1, vaccine phòng viêm gan A và B. Trẻ sơ sinh cần tiêm 1 mũi vaccine viêm gan B trong vòng 24 giờ đầu sau sinh, sau đó theo sát lịch theo sát lịch tiêm ngừa vaccine 5 trong 1 hoặc 6 trong 1. Người lớn cần tiêm ba mũi trong 6 tháng, xét nghiệm viêm gan B trước chủng ngừa.

Vaccine viêm gan B cần tiêm nhắc lại khi kháng thể giảm. Do đó, người dân nên khám sức khỏe định kỳ, xét nghiệm nồng độ kháng thể viêm gan B để tiêm nhắc vaccine.

Viêm não Nhật Bản

Viêm não Nhật Bản là bệnh lây khi muỗi Culex hút máu động vật mang mầm bệnh và truyền sang người. Tỷ lệ tử vong do bệnh lên đến 30%, di chứng thần kinh hoặc tâm thần vĩnh viễn xảy ra ở 30-50% người bệnh.

Hiện Việt Nam có ba loại vaccine phòng viêm não Nhật Bản gồm: Imojev (Thái Lan) tiêm từ 9 tháng tuổi, Jevax (Việt Nam) tiêm từ 12 tháng tuổi, Jeev (Ấn Độ) tiêm từ 12 tháng tuổi đến 49 tuổi.

Sau lịch tiêm 3 mũi cơ bản, loại Jevax cần tiêm nhắc sau mỗi 3 năm một mũi. Việt Nam đã ghi nhận nhiều trường hợp không tiêm nhắc lại vaccine Jevax mắc bệnh. Loại Jeev được khuyến cáo dựa trên tình hình dịch tễ của mỗi nước.

Còn Imojev tiêm cho người 9 tháng tuổi trở lên. Người từ 9 tháng tuổi đến dưới 18 tuổi, tiêm hai mũi cách nhau 1 năm. Người đủ 18 tuổi trở lên, phác đồ tiêm một mũi duy nhất.

Người đã tiêm vaccine Jevax nên cân nhắc chuyển đổi sang vaccine Imojev nếu lịch tiêm nhắc khó tuân thủ.

An Hoa