Hai năm trước, ông Thái bị zona thần kinh với triệu chứng mảng đỏ rát và mụn nước nổi dày ở vùng lưng, gây đau lan theo xương sườn. Sau điều trị bằng thuốc kháng virus và thuốc bôi, tổn thương da hồi phục nhưng ông vẫn bị đau rát kéo dài, đặc biệt khi thời tiết thay đổi.

"Cảm giác như bị kim đâm vào da thịt, đau âm ỉ, đôi lúc nhói buốt như điện giật. Tôi mất ngủ nhiều đêm, không dám chạm vào vùng lưng", ông Thái kể.

Tương tự, ông Thanh Lâm, 62 tuổi, Thanh Hóa, từng mắc zona ở ngực trái. Sợ các con lo lắng, tốn kém, ông tự chữa bằng cách giã tỏi, trộn với rượu trắng đắp lên vùng nổi mụn và chườm lá trầu không hơ nóng. Vùng da dần sưng tấy, rướm dịch khiến ông phải đến bệnh viện điều trị. Sau gần một tháng uống thuốc và bôi thuốc theo chỉ định, bệnh khỏi, song để lại di chứng đau nhói như có ai siết vào dây thần kinh, buốt tận xương mỗi khi trời trở lạnh.

Bác sĩ Phan Nguyễn Trường Giang, Quản lý Y khoa, Hệ thống Tiêm chủng VNVC cho biết cả hai trường hợp đều gặp biến chứng đau dây thần kinh sau zona. Đây là tình trạng phổ biến và dai dẳng dù tổn thương da đã lành. Khoảng 30% người mắc zona có thể bị đau kéo dài trên 3 tháng, đặc biệt ở người trên 50 tuổi. Người trên 50 tuổi nguy cơ đau sau zona cao hơn gấp 15-25 lần so với người dưới 30 tuổi. Cơn đau thường rát bỏng, nhói như điện giật, tăng khi chạm vào da, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt và tinh thần.

Việc điều trị đau sau zona khá phức tạp, thuốc giảm đau thông thường ít hiệu quả, người bệnh cần phối hợp nhiều phương pháp để kiểm soát triệu chứng. Ngoài đau thần kinh, zona còn có thể gây liệt mặt, viêm da, giảm thị lực, thính lực, viêm não, viêm màng não...

Do đó, khi phát hiện cơ thể có những dải mụn nước nhỏ, mọc thành từng cụm trên da, chạy dọc theo đường đi của dây thần kinh, người bệnh cần thăm khám ngay tại các bác sĩ chuyên khoa da liễu hoặc thần kinh để được điều trị. Nguy cơ đau thần kinh sau zona sẽ thấp hơn nếu bệnh nhân được uống thuốc chống virus trong 72 giờ đầu sau phát ban zona. Người bệnh cần giữ vùng da bị ảnh hưởng sạch sẽ, khô ráo, cố gắng không làm vỡ các mụn nước.

Người trên 50 tuổi và người từ 18 tuổi có nguy cơ cao mắc zona thần kinh nên chủ động tiêm vaccine phòng bệnh. Vaccine zona thần kinh có hiệu quả ngăn bệnh đến 97% ở người từ 50 tuổi và 70-87% ở người từ 18 tuổi có nguy cơ cao do mắc bệnh lý hoặc sử dụng các thuốc, liệu pháp điều trị gây ức chế miễn dịch. Lịch tiêm gồm hai mũi cách nhau 1-2 tháng. Vaccine cũng giúp phòng tái phát, phòng biến chứng đau thần kinh sau zona và các biến chứng khác hơn 90%.

An Hạ