Mỗi dịp Trung thu, mạng xã hội lại ngập tràn hình ảnh và lời mời chào bánh trung thu handmade. Người bán quảng cáo bánh được làm từ "nguyên liệu sạch", "không chất bảo quản", "trứng muối nhà làm", "đậu xanh tuyển chọn"... Kèm theo đó là những chiếc hộp tinh xảo, thiết kế sang trọng không kém gì các thương hiệu lớn.
Tuy nhiên, điều khiến tôi ngạc nhiên là mức giá ngày càng cao của những chiếc bánh này. Một chiếc bánh handmade 100 g, lọt thỏm trong lòng bàn tay, có thể được bán với giá từ 120.000 đến 200.000 đồng – cao gấp nhiều lần so với chi phí nguyên liệu thực tế.
Tôi thử tính toán sơ bộ: bột mì, đậu xanh, trứng muối, đường, dầu ăn... cộng lại chưa đến 20.000 đồng cho một chiếc bánh nhỏ như thế. Nếu tính thêm chi phí điện, bao bì và khấu hao dụng cụ, giá vốn có thể khoảng 30.000 đồng. Như vậy, mức giá bán lời lên tới 4-5 lần, chưa kể một số người còn bán theo set quà tặng, đẩy giá lên đến hàng triệu đồng.
Tôi không phủ nhận làm bánh trung thu đòi hỏi sự tỉ mỉ, thời gian và kỹ năng - từ việc sên nhân đến nướng nhiều lần cho ra màu vỏ đẹp. Nhưng dường như, giá trị thực tế của bánh trung thu và giá bán đang ngày càng cách xa nhau. Không ít người tận dụng tâm lý "bánh handmade là bánh sạch" để định giá cao, khiến bánh trung thu thủ công trở thành một mặt hàng xa xỉ chứ không còn mang ý nghĩa giản dị, đoàn viên như trước.
Trên mạng, tôi thấy không ít người bạn của mình cũng kinh doanh bánh trung thu handmade khoe "bán 100 bánh lời cả chục triệu", hay "một mùa trung thu đủ tiền cho cả nhà đi du lịch". Điều này cho thấy làm bánh trung thu đã trở thành một "nghề thời vụ" siêu lợi nhuận mỗi năm. Câu nói "một vốn, bốn lời" dường như phản ánh khá chính xác thực tế ấy.
Tôi vẫn ủng hộ những người làm bánh handmade thực sự tâm huyết, chia sẻ hương vị nhà, hoặc gìn giữ nét truyền thống. Nhưng nếu chỉ xem đây là cơ hội "hốt bạc mùa trăng", thì có lẽ tinh thần của chiếc bánh trung thu, biểu tượng của sự sum họp và sẻ chia, đang dần bị thương mại hóa.
Tôi tin rằng, nếu người bán biết tiết chế, đặt chất lượng và giá trị cảm xúc lên ngang bằng lợi nhuận, thì chiếc bánh handmade sẽ thực sự "đáng tiền" trong lòng người mua. Và nếu người tiêu dùng tỉnh táo hơn, lựa chọn dựa trên nhu cầu thật thay vì xu hướng "bánh càng đắt càng sang", thì thị trường bánh trung thu sẽ trở lại đúng bản chất của nó – một nét đẹp văn hóa, chứ không phải một cuộc chơi lợi nhuận.
- Vỡ mộng kiếm lời khủng từ bánh trung thu 70.000 đồng
- 'Bánh trung thu 70.000 đồng lời chẳng bao nhiêu'
- Bánh trung thu hiện đại 'tiền triệu nhưng tôi không nuốt nổi'
- Bài toán lợi nhuận của bánh trung thu
- Bánh trung thu 'người mua không ăn, người ăn không mua'
- 'Bánh trung thu Việt quá đắt'