Vụ cháy bãi xe dưới chân cầu Vĩnh Tuy (Hà Nội) chiều 30/8, với gần 500 xe máy bị thiêu rụi, không chỉ gây thiệt hại tài sản mà còn khiến nhiều người giật mình về mức độ an toàn kết cấu của một cây cầu.
Kết quả kiểm tra cho thấy bê tông nhiều nhịp cầu bong vỡ, lộ cốt thép, trụ cầu bị ảnh hưởng, cơ quan quản lý buộc phải hạn chế tải trọng phương tiện. Từ đó gầm cầu cạn ở Hà Nội không còn ôtô, xe máy.
Trong khi đó, tại TP HCM, lại có đề xuất tận dụng gầm cầu làm nơi giữ xe. Điều này ngay lập tức tạo ra nhiều ý kiến tranh luận: Nên cấm hẳn để phòng rủi ro, hay nên quản lý để tận dụng quỹ đất vốn khan hiếm ở đô thị lớn?
>> Tranh cãi chuyện tận dụng gầm cầu làm bãi giữ xe ở TP HCM
Thực tế, đất ở các thành phố như Hà Nội, TP HCM đúng nghĩa là tấc đất tấc vàng. Nhà cao tầng mọc lên để tối ưu không gian, nhu cầu đỗ xe ngày một tăng, nhưng quỹ đất lại không kịp mở rộng.
Những khoảng trống dưới gầm cầu nếu bỏ không thì phí, nếu khai thác lại tiềm ẩn rủi ro cháy nổ. Vì thế theo tôi, mấu chốt ở đây không nằm ở câu hỏi "nên hay không nên", mà là "làm thế nào để an toàn và hiệu quả".
Gầm cầu Hoa Thúy ở Tân Bắc, Đài Loan: Ảnh: Wepark
Nhìn ra thế giới, nhiều nơi đã đi trước. Ở Đài Loan (Trung Quốc), gầm cầu Hoa Thúy tại Tân Bắc được tổ chức thành bãi giữ xe có hệ thống quản lý chặt chẽ. Ở một gầm cầu khác, họ tận dụng được 66 chỗ đậu ôtô, 43 chỗ đậu xe máy...
Ở Thái Lan thậm chí còn biến gầm cầu cao và rộng thành sân bóng công cộng. Họ không để không gian này trở thành vùng tối, nơi chứa rác hay phát sinh tệ nạn, mà biến nó thành phần hữu ích của đô thị.
Vấn đề đặt ra với các thành phố của Việt Nam là quản lý. Một bãi xe dưới gầm cầu nếu chỉ tận dụng tự phát, không có tiêu chuẩn an toàn, thì chỉ cần một sự cố nhỏ cũng có thể gây thảm họa.
Nhưng nếu có quy chuẩn rõ ràng về giới hạn số lượng xe, hệ thống thoát hiểm, chữa cháy, giám sát thường xuyên... thì gầm cầu hoàn toàn có thể trở thành không gian đô thị hữu ích.
Điều cần thiết hơn là xây dựng khung pháp lý và tiêu chuẩn kỹ thuật rõ ràng cho việc sử dụng gầm cầu. Khi có luật chơi minh bạch, có giám sát chặt chẽ, các bãi xe dưới cầu vừa giúp giải quyết nhu cầu bức thiết của người dân, vừa đảm bảo an toàn công cộng.
Minh Hòa