Virus u nhú ở người (HPV) là nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục (STI) phổ biến nhất song vẫn còn nhiều lầm tưởng về loại virus này.

Không thể nhiễm HPV nếu không có triệu chứng

Có hơn 100 chủng HPV nhưng hầu hết không biểu hiện bất kỳ triệu chứng nào và có thể tự khỏi mà không cần điều trị. Hầu hết trường hợp nhiễm HPV đều khỏi trong vòng 1-2 năm khi hệ thống miễn dịch chống lại và loại bỏ virus khỏi cơ thể. Sau đó, virus sẽ biến mất và không thể lây truyền sang người khác.

Trong trường hợp nghiêm trọng, HPV có thể tồn tại trong cơ thể trong nhiều năm, thậm chí hàng thập kỷ trước khi người bệnh xuất hiện triệu chứng hoặc được chẩn đoán. Suốt thời gian này, virus luôn sinh sôi bên trong các tế bào và có thể lây lan ngay cả khi không có triệu chứng.

Đây cũng là lý do tại sao xét nghiệm HPV vẫn có thể dương tính ngay cả khi virus đã ở trạng thái ngủ yên trong nhiều năm. Người có quan hệ tình dục và bạn tình nên xét nghiệm thường xuyên bởi HPV có thể lây lan mà không biết.

HPV không thể lây truyền qua quan hệ tình dục nữ giới

Thực tế, HPV có thể lây truyền qua bất kỳ hoạt động tình dục hoặc tiếp xúc với chất dịch nhiễm virus. Quan hệ tình dục qua đường âm đạo, hậu môn hoặc miệng là con đường lây truyền HPV hàng đầu. Virus cũng có thể lây qua tiếp xúc da kề da trong khi quan hệ, thường là khi bạn tình nhiễm HPV nhưng không có triệu chứng.

HPV lây lan dễ dàng khi quan hệ tình dục mà không sử dụng bao cao su hoặc các biện pháp bảo vệ khác, ngay cả khi virus đang ở trạng thái ngủ yên. Nguyên nhân là do vật chất virus vẫn tồn tại bên trong các tế bào ở khu vực mà virus đã xâm nhập. Trong quá trình quan hệ tình dục, bạn tình có thể tiếp xúc trực tiếp với các tế bào này, từ đó virus có thể xâm nhập vào cơ thể họ.

Bao cao su ngăn ngừa hoàn toàn HPV

Dù không phổ biến, HPV vẫn có thể lây lan nếu bao cao su hoặc các biện pháp bảo vệ khác không được sử dụng đúng cách. Bao cao su có thể ngăn chặn hoặc giảm sự trao đổi chất dịch cơ thể, tạo ra rào cản ngăn một số tiếp xúc da với dịch tiết hoặc vết loét. Tuy nhiên, ngay cả khi sử dụng đúng cách, công cụ này cũng không thể chống lại tất cả loại nhiễm trùng lây truyền qua đường tình dục, trong đó có HPV.

Bao cao su chỉ giúp phòng bệnh một phần, bởi HPV còn có thể lây truyền qua tiếp xúc da kề da, qua việc cọ xát hoặc chạm vào bộ phận sinh dục. Ví dụ, bao cao su không có tác dụng bảo vệ nhiều với loại nhiễm trùng gây loét hoặc tổn thương ngoài bộ phận sinh dục như mụn cóc do HPV gây ra.

HPV chỉ gây ung thư cổ tử cung

Hầu hết người có quan hệ tình dục bất kể giới tính và không tiêm vaccine phòng ngừa có thể mắc ít nhất một chủng HPV trong đời. HPV ảnh hưởng đến nam giới và nữ giới. Các chủng HPV nguy cơ thấp có thể gây ra mụn cóc sinh dục. Người nhiễm HPV khi còn trẻ có thể bị mụn cóc thông thường. Mụn cóc sinh dục thường xuất hiện ở tuổi thiếu niên hoặc thanh niên.

Các chủng HPV nguy cơ cao có khả năng làm biến đổi tế bào, dẫn đến ung thư ở các bộ phận như cổ tử cung, âm đạo ở nữ giới, dương vật, hậu môn, hầu họng ở nam giới. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính năm 2019 có 620.000 ca ung thư mới ở phụ nữ và 70.000 ca ở nam giới do HPV gây ra.

Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) hiện chỉ chấp thuận các xét nghiệm sàng lọc ung thư cổ tử cung, bao gồm xét nghiệm HPV và xét nghiệm Pap. Xét nghiệm HPV kiểm tra các tế bào trong cổ tử cung để tìm các chủng HPV có nguy cơ cao. Xét nghiệm Pap kiểm tra các thay đổi tiền ung thư trong các tế bào cổ tử cung.

Không có xét nghiệm sàng lọc nào được FDA chấp thuận cho ung thư hậu môn, âm hộ, âm đạo, dương vật, hầu họng. Tuy nhiên, người có nguy cơ mắc HPV hậu môn cao có thể xét nghiệm Pap hậu môn. Nha sĩ cũng có thể kiểm tra các dấu hiệu của ung thư hầu họng trong các lần khám răng định kỳ.

Anh Ngọc (Theo Healthline)