Bác sĩ Mai Văn Lực, Khoa Phẫu thuật Thận tiết niệu và Nam học, Bệnh viện E, cho biết phòng ngừa sỏi thận tái phát là một hành trình dài đòi hỏi sự kiên trì thay đổi lối sống. Tuy nhiên, những thay đổi nhỏ hàng ngày sẽ mang lại kết quả lớn cho sức khỏe của bạn. Chế độ ăn uống và phòng ngừa tốt nhất nên được cá nhân hóa dựa trên loại sỏi bạn đã mắc.
Dưới đây là 10 bí quyết giúp phòng ngừa sỏi thận tái phát:
Uống đủ nước
Đây là lời khuyên quan trọng nhất. Uống đủ nước giúp làm loãng nước tiểu, ngăn chặn các khoáng chất kết tinh thành sỏi.
Mục tiêu là uống đủ nước để bài tiết được 2-2,5 lít nước tiểu mỗi ngày. Để đạt được điều này, bạn cần uống khoảng 2,5-3 lít chất lỏng, bao gồm nước lọc, canh, súp, nước trái cây.
Để nhận biết cơ thể bổ sung đủ nước hay không, cách đơn giản nhất là quan sát màu nước tiểu. Nếu nước tiểu có màu vàng nhạt hoặc trong suốt nghĩa là bạn đã uống đủ nước. Nếu có màu vàng đậm, bạn cần uống thêm.
Thêm citrate vào nước uống
Citrate là một chất ức chế hình thành sỏi canxi tự nhiên. Cách đơn giản nhất để bổ sung citrate là vắt chanh, cam vào nước lọc uống hàng ngày. Một ly nước chanh ấm vào buổi sáng không chỉ tốt cho thận mà còn cho cả hệ tiêu hóa.
Giảm muối (natri) trong chế độ ăn
Ăn mặn là một trong những kẻ thù lớn nhất của thận. Khi bạn ăn nhiều muối, cơ thể sẽ tăng cường đào thải natri qua nước tiểu, quá trình này kéo theo cả canxi, làm tăng nồng độ canxi trong nước tiểu, tăng nguy cơ tạo sỏi.
Bạn nên hạn chế đồ ăn nhanh, thực phẩm đóng hộp, các loại mắm và nêm nếm nhạt hơn khi nấu ăn để giảm muối trong chế độ ăn.
Hạn chế đạm động vật
Chế độ ăn quá nhiều đạm động vật (thịt đỏ, nội tạng) sẽ làm tăng axit uric trong máu và nước tiểu. Axit uric không chỉ có thể tự tạo thành sỏi mà còn làm giảm citrate (chất chống tạo sỏi) trong nước tiểu. Vì vậy, dù không cần kiêng hoàn toàn, nhưng hãy cân đối khẩu phần ăn, thay thế một phần thịt đỏ bằng cá, thịt gà hoặc các loại đạm thực vật (đậu, đỗ).
Không nên lạm dụng ăn quá nhiều thịt đỏ. Ảnh: Bùi Thủy
Cân bằng lượng canxi
Nhiều người lầm tưởng bị sỏi canxi thì phải kiêng canxi, đây là một quan niệm sai lầm. Ngược lại, chế độ ăn quá ít canxi còn làm tăng hấp thu oxalat từ ruột, tăng nguy cơ tạo sỏi oxalat. Vấn đề nằm ở việc cân bằng.
Tốt nhất, nên bổ sung canxi từ thực phẩm (sữa, phô mai, sữa chua, rau xanh đậm) thay vì từ thuốc bổ. Ăn các thực phẩm giàu canxi cùng bữa ăn sẽ giúp canxi gắn kết với oxalat trong ruột và được đào thải qua phân.
Cẩn trọng với thực phẩm giàu oxalat
Nếu bạn có cơ địa tạo sỏi canxi oxalat, việc hạn chế các thực phẩm giàu oxalat là cần thiết. Các thực phẩm phổ biến bao gồm: Rau bina (cải bó xôi), rau muống, củ cải đường, khoai lang; Các loại hạt gồm hạnh nhân, hạt điều. Một số thực phẩm khác như sô cô la, trà đặc, bột ca cao. Những thực phẩm này không cần kiêng tuyệt đối, nhưng nên ăn với lượng vừa phải và không ăn quá nhiều loại cùng một lúc.
Duy trì cân nặng hợp lý
Thừa cân, béo phì có liên quan đến sự thay đổi pH nước tiểu và tăng nguy cơ hình thành sỏi thận. Giảm cân một cách khoa học thông qua ăn uống, tập luyện sẽ giúp giảm đáng kể nguy cơ này.
Tăng cường vận động
Vận động không chỉ giúp kiểm soát cân nặng mà còn giúp cải thiện quá trình chuyển hóa canxi trong cơ thể. Các bài tập nhẹ nhàng như đi bộ, yoga, đạp xe mỗi ngày 30 phút sẽ mang lại lợi ích lớn.
Cân nhắc các loại trà thảo dược
Một số loại thảo dược có tác dụng lợi tiểu, giúp tăng lượng nước tiểu và hỗ trợ bào mòn sỏi nhỏ, bạn có thể tham khảo ý kiến bác sĩ về việc sử dụng, bao gồm: Trà râu ngô, nước kim tiền thảo, nước lá mã đề.
Tránh lạm dụng vitamin C liều cao
Mặc dù vitamin C rất tốt cho sức khỏe, việc bổ sung vitamin C liều cao (trên 1.000mg/ngày) dưới dạng thực phẩm chức năng trong thời gian dài có thể làm tăng chuyển hóa thành oxalat trong cơ thể, không tốt cho người có nguy cơ tạo sỏi oxalat.
Thúy Quỳnh