Theo Điều 56 Luật Hôn nhân và gia đình, khi vợ hoặc chồng yêu cầu ly hôn mà hòa giải tại tòa án không thành thì Tòa án giải quyết cho ly hôn nếu có căn cứ về việc vợ, chồng có hành vi bạo lực gia đình hoặc vi phạm nghiêm trọng quyền, nghĩa vụ của vợ, chồng làm cho hôn nhân lâm vào tình trạng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được.
Với quy định nói trên, chúng tôi cho rằng tình trạng hôn nhân hiện nay của vợ chồng con trai bạn đã đủ căn cứ để được tòa xem xét, cho ly hôn.
Về vấn đề nuôi dưỡng, chăm sóc con chung, khoản 1, 2 Điều 81 Luật Hôn nhân và gia đình quy định sau khi ly hôn, cha mẹ vẫn có quyền, nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con chưa thành niên, con đã thành niên mất năng lực hành vi dân sự hoặc không có khả năng lao động và không có tài sản để tự nuôi mình theo quy định của Luật này, Bộ luật dân sự và các luật khác có liên quan.
Vợ, chồng thỏa thuận về người trực tiếp nuôi con, nghĩa vụ, quyền của mỗi bên sau khi ly hôn đối với con; trường hợp không thỏa thuận được thì Tòa án quyết định giao con cho một bên trực tiếp nuôi căn cứ vào quyền lợi về mọi mặt của con; nếu con từ đủ 7 tuổi trở lên thì phải xem xét nguyện vọng của con.
Như vậy, nuôi dưỡng, chăm sóc con chung vừa là quyền vừa là nghĩa vụ của cha, mẹ không phụ thuộc tình trạng hôn nhân.
Về hạn chế quyền của cha, mẹ đối với con chưa thành niên, Điều 85 Luật Hôn nhân và gia đình quy định cha, mẹ bị hạn chế quyền đối với con chưa thành niên trong các trường hợp sau đây:
a) Bị kết án về một trong các tội xâm phạm tính mạng, sức khỏe, nhân phẩm, danh dự của con với lỗi cố ý hoặc có hành vi vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ trông nom, chăm sóc, nuôi dưỡng, giáo dục con;
b) Phá tán tài sản của con;
c) Có lối sống đồi trụy;
d) Xúi giục, ép buộc con làm những việc trái pháp luật, trái đạo đức xã hội.
Căn cứ vào từng trường hợp cụ thể, Tòa án có thể tự mình hoặc theo yêu cầu của cá nhân, cơ quan, tổ chức quy định tại Điều 86 của Luật này ra quyết định không cho cha, mẹ trông nom, chăm sóc, giáo dục con, quản lý tài sản riêng của con hoặc đại diện theo pháp luật cho con trong thời hạn 1-5 năm. Tòa án có thể xem xét việc rút ngắn thời hạn này.
Xem xét mong muốn của bạn được đón cháu về chăm sóc khi bố mẹ ly hôn, chúng tôi cho rằng đây là mong muốn chính đáng, thể hiện tình cảm, trách nhiệm của ông bà đối với cháu. Tuy nhiên, đối chiếu các quy định nói trên thì trường hợp bạn nêu không thuộc trường hợp được tòa án giao cháu cho ông bà trực tiếp nuôi dưỡng khi bố mẹ ly hôn.
Trên phương diện thực tế, sau khi bố mẹ cháu ly hôn mà đứa trẻ phải sống trong môi trường tệ hại thì bạn có thể bàn bạc với bố mẹ cháu về việc đón cháu về chăm sóc, nuôi dưỡng. Tuy nhiên bạn cũng cần lưu tâm đến vấn đề thời gian, sức khỏe, chi phí để nuôi cháu bởi vợ chồng bạn đều đã nghỉ hưu, sức khỏe và tiền bạc đều có phần hạn chế.
Mặt khác, trách nhiệm nuôi con thuộc về cha mẹ, việc bạn đón cháu về nuôi ở một góc độ nào đó lại vô tình cổ súy việc cha mẹ thiếu trách nhiệm với con cái, ỷ lại vào ông bà trong việc nuôi con.
Do vậy, cách ứng xử phù hợp có lẽ là chỉ hỗ trợ một phần trong việc nuôi dưỡng (mua đồ ăn, sách vở, quần áo cho cháu, sang chơi hoặc đưa cháu đi chơi, thỉnh thoảng đón cháu về chơi với ông bà...) chứ không trực tiếp nuôi dưỡng cháu, làm thay phần trách nhiệm của cha, mẹ.
Luật sư Vũ Tiến Vinh
Công ty Luật Bảo An, Hà Nội