Nhận định được ThS Bùi Quốc Anh, Đại học Quốc gia TP HCM đưa ra tại Lễ phát động cuộc thi Smart City 2025 - Sáng kiến xây dựng thành phố thông minh do Vườn ươm Doanh nghiệp Công nghệ cao (SHTP-IC) thuộc Khu Công nghệ cao TP HCM (SHTP) tổ chức. Tại đây ông đã đưa ra một số đánh giá về sự phát triển của công nghệ máy bay không người lái (drone) gắn liền với AI tại Việt Nam.

ThS Bùi Quốc Anh, Đại học Quốc gia TP HCM. Ảnh: Bảo Lâm
Theo ông Quốc Anh, việc phát triển drone hiện nay không chỉ dừng ở khía cạnh kỹ thuật, bởi nguồn nhân lực mới là yếu tố quan trọng, quyết định khả năng đưa Việt Nam trở thành trung tâm công nghệ mới trong khu vực. Trích dẫn các nghiên cứu, ông cho biết tốc độ tăng trưởng trong lĩnh vực drone và AI trong nước hiện đạt 30-40% mỗi năm. Tuy nhiên, năng lực đáp ứng về nhân lực trong nước chỉ đạt khoảng 5-7%, phần còn lại gần như bỏ ngỏ.
"Chúng ta có thể có những ý tưởng rất hay trên giấy, nhưng nếu không có con người thực sự triển khai, mọi thứ sẽ không đi tới đâu", ông Quốc Anh nhấn mạnh. Ông cũng dẫn số liệu từ Bộ Quốc phòng, năm nay, chỉ tuyển được 25 chỉ tiêu trên cả nước. Bên cạnh lĩnh vực quốc phòng, sự thiếu hụt nhân lực chất lượng cao về drone cũng "chặn đứng" cơ hội phát triển trong nông nghiệp, hậu cần, cứu hộ cứu nạn và kinh tế đô thị thông minh.
Ông Quốc Anh cũng cho rằng các nước như Hàn Quốc, Nhật Bản, Trung Quốc đã xây dựng hệ thống đào tạo chính quy, xuất khẩu cả thiết bị lẫn nhân lực. Trong khi đó, Việt Nam mới dừng ở quy mô nhỏ lẻ, đào tạo manh mún, chưa có chuẩn hóa. "Người Việt Nam thông minh, giỏi toán, nhưng chúng ta có rất ít người tự thiết kế được máy bay không người lái", ông nói. "Điều này đặt ra nguy cơ phụ thuộc vào công nghệ và nhân lực nước ngoài, đặc biệt trong những lĩnh vực nhạy cảm như quân sự hay an ninh mạng".
Ba trụ cột để đáp ứng yêu cầu nhân lực
Chuyên gia này nhận định, để tránh bỏ lỡ cơ hội, Việt Nam cần phát triển nhân lực drone dựa trên ba trụ cột gồm chính sách - đào tạo - hợp tác quốc tế. Trong đó, cần hoàn thiện khung pháp lý và tiêu chuẩn ngành công nghiệp drone; xây dựng sandbox (khung thử nghiệm) cho phép bay thử nghiệm ở khu công nghệ cao; thu hút nhân tài bằng đãi ngộ, miễn giảm thuế; tích hợp các môn học về drone và UAV vào trường đại học; đẩy mạnh nghiên cứu, tiếp thu công nghệ tiên tiến; kết nối chuyên gia quốc tế.
Theo PGS.TS Nguyễn Hồng Quân, Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển kinh tế tuần hoàn, Đại học Quốc gia TP HCM, việc phát triển các nguồn nhân lực cần có lộ trình cụ thể và có sự chung tay của nhiều bên. Đây cũng là một phần của nền kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững.
"Nhận thức và thực hành về kinh tế tuần hoàn, phát triển bền vững ở Việt Nam vẫn còn hạn chế. Không thể giới hạn lĩnh vực này trong khuôn viên một nhà máy", ông Quân nói. "Nếu không đưa được vào chiến lược phát triển và mô hình kinh doanh, rất khó để áp dụng trong thực tế".
Cuối năm ngoái, TP HCM đã cho phép thử nghiệm phương tiện bay không người lái tại Khu Công nghệ cao TP HCM. Drone cần đạt các yêu cầu kỹ thuật về sải cánh: 0,4 - 1,57 m, thân dài 0,2 - 1,57 m, cao 0,1 - 0,715 m, trọng lượng cất cánh tối đa 70 kg, đồng thời có tốc độ bay tối đa 100 km/giờ, tốc độ bay lên và xuống tối đa 60 km/giờ, tốc độ bay hành trình 80 km/giờ, độ cao bay tối đa dưới 200 m. Khi đó, TS Đặng Xuân Ba, Giám đốc Trung tâm robot thông minh, Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP HCM đánh giá, chủ trương sẽ giúp nhà nghiên cứu thuận lợi hơn trong sáng tạo, ứng dụng công nghệ mới, nhưng kiến nghị cơ quan chức năng phối hợp với đội ngũ chuyên gia xây dựng bộ tiêu chí, các kịch bản xử lý tình huống đảm bảo an toàn trong quá trình vận hành thử nghiệm.
Trong khuôn khổ sự kiện ngày 3/10, SHTP-IC đã công bố cuộc thi Smart City 2025 - Sáng kiến xây dựng thành phố thông minh dành cho sinh viên, tổ chức và doanh nghiệp công nghệ trên toàn quốc. PGS.TS Lê Quốc Cường, Phó trưởng Ban quản lý Khu công nghệ cao TP HCM, cho biết các dự án sẽ tranh tài ở nhiều lĩnh vực gồm an ninh, thương mại điện tử, giáo dục, năng lượng, quản lý đô thị, sản xuất thông minh, nông nghiệp thông minh, y tế, giao thông thông minh, môi trường và chính phủ số.
Điểm mới của cuộc thi năm nay là hạng mục Drone Soccer (môn thể thao kết hợp bóng đá truyền thống và công nghệ drone) dành cho học sinh - được xem là sân chơi công nghệ dành cho lứa tuổi thiếu niên, cung cấp kiến thức và kỹ năng cần thiết về điều khiển drone cho độ tuổi này cũng như phát hiện các nhân tài về drone. Ngoài ra, đây cũng là dịp để tuyển chọn thí sinh cho đội tuyển Drone Soccer thi đấu quốc tế.
Trước đó, hôm 27/9, đội tuyển Drone Soccer Việt Nam HDFPV đã tham dự giải đấu FIDA World Cup 2025, nhận giải Future Generations Award dành cho những đội có đóng góp nổi bật trong việc phát triển môn thể thao Drone Soccer tới cộng đồng khu vực châu Á. Đây là lần đầu tiên một đội tuyển đến từ Việt Nam nhận được giải thưởng này trong khuôn khổ FIDA World Cup.
Bảo Lâm
- 'Biểu tượng mới' của khởi nghiệp Việt Nam
- Gần 74% startup ở TP HCM thiếu vốn đầu tư
- Trung tâm khởi nghiệp sáng tạo TP HCM bắt đầu hoạt động
- Loạt máy bay không người lái do Việt Nam phát triển
- Học sinh 'chơi mà học' với drone