Vì sao Argentina chỉ giao hữu với những đội 'hạng C'?

Sau khi truyền thông rộ lên thông tin Angola phải bỏ ra 12 triệu USD để mời được Argentina đến thi đấu giao hữu ở thủ đô Luanda hôm thứ Sáu tuần trước, LĐBĐ Argentina (AFA) lập tức phủ nhận. Họ khẳng định hợp đồng chỉ bằng một nửa, tức 6 triệu USD và sau khi trừ chi phí hậu cần thì còn khoảng 3 triệu USD.

Nhưng bất kể con số thật sự là bao nhiêu, trận đấu vẫn xuất phát từ mục đích làm thương mại của AFA. Và điều này khiến La Nacion, một trong những tờ nhật báo lâu đời và phổ biến nhất Argentina, bình luận: "Đội tuyển đang thi đấu vì tiền, một định hướng không có gì đáng trách, trừ phi... đội tuyển luôn thi đấu vì tiền".

Tác giả bài báo còn tiết lộ thêm rằng từ khi vô địch World Cup 2022, mọi trận giao hữu của đội tuyển đều tuân theo một chỉ thị từ AFA: thể thao là thứ yếu, làm kinh tế là ưu tiên. Đó là lý do lần đầu tiên dưới triều đại Lionel Scaloni, Argentina phải làm khách ở một địa điểm cách Buenos Aires khoảng 7.800 km. Lionel Messi chưa từng đặt chân đến đây và buộc phải tiêm nhiều loại vắc-xin theo quy định y tế. Ba người đồng đội của anh là Julian Alvarez, Giuliano Simeone và Nahuel Molina thì "kém may mắn hơn", khi không kịp tiêm ngừa vắc-xin sốt vàng da để có thể nhập cảnh.

Thực tế, cuộc đấu với Angola – đội không được dự World Cup và xếp thứ 89 FIFA – chỉ là một trong 11 trận mang tính biểu diễn để kiếm tiền của thầy trò Scaloni từ sau khi đăng quang ở Qatar cách đây ba năm. Trong chuỗi trận giao hữu ấy, Argentina chỉ thi đấu trên sân nhà hai dịp (trước Panama và Curacao). Phần còn lại, họ hai lần đến châu Á (trước Australia và Indonesia), một lần bay đến châu Phi (trước Angola), và nhất là 6 lần du đấu trên đất Mỹ (trước El Salvador, Costa Rica, Ecuador, Guatemala, Venezuela và Puerto Rico). Trong đó, chỉ hai đối thủ thuộc top 30 FIFA là Australia và Ecuador, còn lại đều từ 50 đến 157.

Khó có thể xem đấy là những màn duyệt quân đánh giá đội ngũ, và lợi ích chủ yếu vẫn nằm ở doanh thu. Vì vậy, dư luận Argentina không ngần ngại chỉ trích Chủ tịch AFA Claudio Tapia "chỉ lo đếm tiền", còn HLV Scaloni là kẻ đồng lõa vì không dám lên tiếng, đồng thời ví von đối thủ trong các trận giao hữu đã qua là "vật trang trí" khi Argentina thu về kết quả toàn thắng, ghi 31 bàn và chỉ thủng lưới hai bàn.

Thay vì tuân theo chiến lược của hầu hết các ĐTQG lớn khác là tránh phải di chuyển xa nhằm tận dụng tối đa quãng thời gian FIFA Days để thi đấu hai trận, Argentina đánh đổi bằng cách chọn tập huấn dài ngày ở Alicante, Tây Ban Nha, trước khi bay tới Angola để chơi đúng một trận.

Ban đầu, AFA lên kế hoạch sẽ đá hai trận giao hữu, với chuyến đi còn lại là sang... Kerala, Ấn Độ. Nhưng khi nhận ra quy trình vận hành và logistic không logic, họ đành hủy bỏ, gây nên làn sóng tranh cãi ở đất nước thuộc Nam Á.

Sự cố này không phải lần đầu. Các chuyến du đấu khác của Argentina cũng từng rơi vào cảnh ngộ tương tự, như trước thềm Copa America 2024 hay vào tháng 10 năm nay tại Trung Quốc. Lý do là bởi AFA không có đại lý thương mại chuyên trách tổ chức các trận giao hữu. Toàn bộ lộ trình và quá trình đàm phán đều do họ đứng ra quyết định và tiến hành. Một cách giảm thiểu chi phí, nhưng thiếu chuyên nghiệp.

Lịch thi đấu không có lỗi

Từ khi LĐBĐ châu Âu (UEFA) cho ra đời Nations League vào mùa 2018-2019, các đội tuyển nơi đây luôn thi đấu xen kẽ giữa giải này và vòng loại World Cup hoặc Euro. Argentina muốn chọn những đối thủ chất lượng cao từ UEFA cũng khó, bởi họ hầu như không "rảnh", chỉ có thể đá nội bộ với nhau. Đến khi có lịch trùng khớp, như tháng 3/2024, tức trước thềm Copa America và Euro, AFA lại chọn Ecuador và Guatemala.

Bấy giờ, viện dẫn lịch trình trở ngại là không thỏa đáng. Bởi nếu so sánh, tuyển Brazil khi ấy thi đấu với Anh và Tây Ban Nha, Chile gặp Pháp, Colombia thì chọn Tây Ban Nha, thậm chí Mỹ còn giao hữu với Italy.

Từ sau chức vô địch World Cup 2022, Argentina bắt đầu nhận được nhiều lời mời giao hữu hơn. Những đề xuất được gửi đến AFA qua nhiều kênh: liên đoàn đồng cấp, nhà môi giới, nhà tài trợ hay cả chính phủ. Đơn giá cũng phụ thuộc vào nhiều yếu tố: thời gian, địa điểm, khán giả, nhà tài trợ và... có hay không có Messi. Nhanh nhạy nắm bắt thực tế để đạt được lợi ích tài chính là thiết yếu, nhưng AFA hài lòng với sự mất cân xứng ở chất lượng chuyên môn, vì họ chỉ đang theo đuổi mục tiêu doanh thu.

Khi dư luận đặt câu hỏi về tính khả thi trong việc tổ chức một trận đấu đỉnh cao tái hiện chung kết Qatar 2022, giữa Argentina và Pháp, AFA phản hồi là không thể. Họ cho rằng cả hai đội tuyển quá đắt và không một trung gian hay đơn vị tổ chức nào dám mạo hiểm khi dự báo lợi nhuận không đủ hấp dẫn.

Nhưng tờ La Nacion cho rằng vấn đề là Argentina đang không đa dạng hướng đi, khi mọi trận giao hữu của họ đều đặt lợi ích kinh tế lên hàng đầu, thay vì có sự pha trộn để "cọ xát".

Ví dụ, tháng 9 vừa qua, những đội tuyển như Mỹ và Mexico gặp Hàn Quốc, Nhật Bản; Canada thi đấu với Xứ Wales. Sang tháng 10, sau khi vòng loại World Cup 2026 khu vực Nam Mỹ kết thúc, Brazil và Paraguay cùng gặp Nhật Bản, Hàn Quốc; Colombia và Ecuador thử sức trước Canada, Mexico; Uruguay trải nghiệm tân binh World Cup mùa hè tới là Uzbekistan; Bolivia thậm chí sang Moscow giao hữu với Nga.

Argentina thì sao? Họ chọn Venezuela vừa chia tay HLV và không dự World Cup, cùng Puerto Rico xếp thứ 157 thế giới. Cả hai trận đều diễn ra ở Miami, với những khán đài trống đến bất ngờ.

Đợt FIFA Days tháng 11 hiện tại, trong khi ĐKVĐ thế giới đến miền nam châu Phi, thì Uruguay và Paraguay đối đầu với Mexico, Mỹ; Colombia gặp Australia và New Zealand, sau khi kế hoạch giao hữu với Nigeria thay đổi do "Đại bàng Xanh" phải đá play-off vòng loại World Cup.

Kình địch láng giềng Brazil gặp Senegal – cũng là đại diện Phi châu, nhưng được dự World Cup – tại London, trước khi sang Lille ở Pháp để gặp Tunisia – đội không để thủng lưới bàn nào ở thời điểm chính thức giành vé đến Bắc Mỹ hè năm sau. Ngoài đối thủ chất lượng, "Selecao" của Carlo Ancelotti chọn chơi các trận giao hữu ở châu Âu, dễ tạo thiện cảm với các CLB trong việc nhả quân. Tất cả những ví dụ trên cho thấy kế hoạch giao hữu khép lại năm 2025 của nhiều đội tuyển Nam Mỹ mang ý nghĩa thể thao nhiều hơn so với AFA.

Trận giao hữu với Angola của Argentina được phác thảo từ tháng 4/2025, khi Chủ tịch AFA Claudio Tapia tiếp đón Chủ tịch LĐBĐ Angola, ông Fernando Alves Simoes. Cuộc đấu nằm trong chuỗi hoạt động kỷ niệm 50 năm ngày độc lập của Angola, với sự hậu thuẫn trực tiếp từ chính phủ nước này khi rất được Tổng thống Joao Lourenco quan tâm. Thỏa thuận gồm một điều khoản bắt buộc: Messi phải ra sân.

Soi chiếu với quá khứ càng tô đậm thực tại. Tập thể Argentina vô địch World Cup lần đầu năm 1978 dưới thời Cesar Luis Menotti từng đấu với Hà Lan tại Bern, Thụy Sĩ năm 1979; với Italy tại Rome, và với Đức tại Berlin. Năm 1980, họ gặp Anh ở London. Đồng thời, Argentina khi đó lần lượt đón tiếp Ba Lan, Bulgaria, Tiệp Khắc, Liên Xô, Thụy Sĩ và tháng 3/1982 là Tây Đức của những Harald Schumacher, Hans-Peter Briegel, Lother Matthaus, Uli Stielike, Paul Breitner và Pierre Littbarski.

Tập thể vô địch World Cup 1986 của Carlos Bilardo, dù chơi các trận giao hữu mang tính nhỏ giọt, nhưng cũng từng đối đầu Italy tại Zurich năm 1987 và tại Cagliari năm 1989, ghé qua Seville để gặp Tây Ban Nha, đồng thời đến Scotland, Áo và Thụy Sĩ. Thậm chí năm 1987, tại sân nhà ở Velez, Argentina từng tiếp Đức của Illgner, Matthaus và Klinsmann trong trận tái hiện chung kết Azteca, Mexico 1980.

Khi được hỏi về lập trường trước lựa chọn của AFA, tất cả những gì Scaloni đưa ra là "tôi không biết, cũng không can thiệp". Ông phản biện: "Chúng tôi vô địch thế giới mà hầu như không đấu với đối thủ châu Âu nào. Bóng đá đôi khi không nói lên sự thật: việc chơi với các đối thủ cấp thấp đúng là không đảm bảo gì, nhưng gặp các đội mạnh nhất cũng chẳng thể kết luận rằng bạn sẽ đến giải đấu với phong độ cao nhất".

Với tính cách khép mình từ thuở còn làm trợ lý cho cựu HLV đội tuyển Jorge Sampaoli, Scaloni chọn cách tiếp cận tương tự khi ngồi ghế thuyền trưởng. "Nhưng nếu việc có mặt ở buổi khánh thành văn phòng AFA ở Miami hay dự ra mắt nhà tài trợ mới chỉ là nghi thức xã giao phải làm, thì với những vấn đề cốt lõi trên sân, Scaloni không thể thờ ơ. Nhiều năm nay đội tuyển lang thang khắp nơi để gặp các đối thủ hạng B và C, lỗi cũng là do ông", tờ La Nacion nhận xét.

Đồng thời, tờ báo còn tiết lộ về quy trình chọn các trận giao hữu thực chất có sự can dự của Scaloni: Khi có đề xuất trận đấu, để tránh tranh cãi nội bộ phát sinh, Chủ tịch AFA cùng Scaloni là người quyết định và có tham khảo Messi. Cũng nguồn tin này bổ sung rằng Scaloni thích các trận đấu thiếu tính cân bằng hoặc ít khắc nghiệt, vì ông có thể thử nghiệm những cầu thủ mới mà không phải chịu quá nhiều áp lực.

Người duy nhất ở tuyển Argentina phàn nàn là thủ thành Emiliano Martinez. "Không có ý thiếu tôn trọng El Salvador, nhưng chúng tôi muốn đấu với những đội hàng đầu thế giới, chúng tôi cần những trận lớn trước Anh hay Tây Ban Nha", anh khẳng định. Và sau trận ra quân Copa America 2024, thủ thành 33 tuổi còn nói: "Chúng tôi chơi quá nhiều trận giao hữu ở mức trung bình thấp, đến khi đối đầu Canada có những tiền đạo tốt, chúng tôi đã gặp khó khăn đôi chút".

Cuối cùng, La Nacion kết luận: "Những trận giao hữu hiện tại trống rỗng ý nghĩa bóng đá, không xứng với lịch sử Argentina, một sự thừa thãi trong vòng xoáy kinh tế. Nhà vô địch thế giới không nên được phép hưởng đặc quyền, mà phải đề cao trách nhiệm".

Hoàng Thông (theo La Nacion)