Từ cuối tháng 7 năm nay, WA đã thông qua các quy định mới áp dụng cho các giải đấu cao nhất, yêu cầu các VĐV phải trải qua một cuộc xét nghiệm duy nhất trong đời để phát hiện gen SRY, gen này giúp xác định một người có phải là nam giới về mặt sinh học hay không, thông qua việc lấy mẫu từ niêm mạc hoặc xét nghiệm máu.
Với mục đích đảm bảo tính công bằng trong thi đấu, các quy định này có hiệu lực từ ngày 1/9 và được đưa vào giải VĐTG diễn ra từ ngày 13/9 ở Tokyo, Nhật Bản. Trong một tuyên bố gần đây, WA cho biết quy trình kiểm tra sẽ do các liên đoàn thành viên giám sát trước mỗi sự kiện, với tất cả VĐV được chọn tham gia giải phải hoàn thành cuộc xét nghiệm trước ngày 1/9.
Tiến sĩ Stephane Bermon, Trưởng ban y tế và khoa học của Liên đoàn Điền kinh Thế giới WA.
Trong một bài thuyết trình trước hội đồng khoa học hôm qua, Tiến sĩ Stephane Bermon, Trưởng ban y tế và khoa học của WA, đã nêu chi tiết mức độ tham gia của các VĐV có DSD (khác biệt trong phát triển giới tính) đã và đang thi đấu ở cấp độ cao nhất của điền kinh. "Các xét nghiệm giới tính là cần thiết vì tình trạng chiếm đa số của số lượng các VĐV có DSD ở các vòng chung kết", ông nói.
Trong một loạt các cuộc chiến pháp lý với Tòa án Trọng tài Thể thao, WA đã lập luận rằng ở bộ môn điền kinh hiện tại, số lượng VĐV có DSD nhiều gấp 140 lần so với dân số nói chung. Qua bài thuyết trình của mình ở Tokyo, Bermon khẳng định con số này thậm chí còn được ước tính cao hơn: gấp 151,9 lần.
Tổng cộng từ 2000 đến 2023, Bermon cho biết đã có 135 VĐV có DSD lọt vào vòng chung kết ở các giải đấu quốc tế hàng đầu, trong đó có một số VĐV thi đấu nhiều trận chung kết.
VĐV có DSD là nam giới được sinh ra với toàn bộ 46 nhiễm sắc thể XY nhưng có "bộ phận sinh dục không rõ ràng" và "một số cấu trúc bên trong không điển hình", và thường được ghi nhận là nữ giới khi sinh. Những trường hợp này thường xảy ra ở các quốc gia kém phát triển.
Gần đây, VĐV Caster Semenya của Nam Phi, người từng giành hai HC vàng Olympic ở cự ly 800m vào các năm 2012 và 2016, và Christine Mboma của Namibia, từng giành HC bạc ở cự ly 200m tại Olympic 2020, đều bị WA loại khỏi các cuộc thi dựa trên những quy định mới, trừ khi hai VĐV này chấp nhận tiến hành liệu pháp ức chế testosterone.
WA xây dựng dữ liệu dựa trên các xét nghiệm chống doping cho thấy nồng độ testosterone cao, từ đó kích hoạt các xét nghiệm bổ sung. Tiến sĩ Bermon nhấn mạnh rằng WA đang "dẫn đầu trong lĩnh vực này", trong đó Chủ tịch liên đoàn Lord Coe quyết tâm biến các nội dung thi đấu dành cho nữ thành "một danh mục được bảo vệ".
Caster Semenya là một trong những nữ VĐV tranh cãi nhất, từng giành hai HC vàng Olympic ở cự ly 800m.
Đối với những trường hợp là các VĐV có DSD từng được biết đến trước ngày 1/9, theo quy định năm 2023, họ sẽ phải tiếp tục duy trì mức testosterone dưới 2,5 nmol/L. Những VĐV có DSD này sẽ có thể tiếp tục thi đấu, nhưng dưới các hạn chế nhất định trong phần còn lại của sự nghiệp.
WA cho biết hiện chưa cần thiết phải đặt ra các quy định tương tự áp dụng với các VĐV chuyển giới, vì hiện tại không có VĐV chuyển giới nào thi đấu ở cấp độ cao nhất trong điền kinh, nhưng trong tương lai sẽ hợp nhất các quy định về DSD và chuyển giới.
Khi công bố phương thức xác định giới tính mới, Chủ tịch WA, Lord Coe nhấn mạnh: "Triết lý của chúng tôi là bảo vệ và thúc đẩy tính công bằng trong thể thao nữ. Quan trọng là trong một môn thể thao đang nỗ lực thu hút nhiều phụ nữ hơn, họ phải bước vào sân chơi với niềm tin rằng không có bất kỳ rào cản sinh học nào. Xét nghiệm xác định giới tính sinh học là một bước đi cần thiết để đảm bảo điều này".
Ông cũng nói thêm: "Chúng tôi muốn khẳng định rằng, ở cấp độ cao nhất, để thi đấu ở các nội dung dành cho nữ, VĐV phải là nữ giới về mặt sinh học. Với tôi và WA, giới tính xã hội không thể vượt lên trên giới tính sinh học".
Hoàng Thông (theo The Times)