Trước đó, với Nguyễn Thị Thùy Trang (12 tuổi, trường THCS Linh Trung), mùa hè thường là một mùa buồn chán nhất trong năm vì không được đến trường. Bố mẹ bận đi làm, Trang cũng không có cơ hội về quê hay đi du lịch. Ở nhà chỉ còn hai chị em gái, hết chơi điện thoại, xem TV lại "chậm chọe" nhau giữa bốn bức tường. Để lấp những khoảng trống trong thời gian hè, Trang thường xin bố mẹ cho đi học thêm một số lớp như tiếng Anh, Toán.

Mùa hè năm nay với Trang trở nên thú vị hơn khi một ngày đi làm về, mẹ nói đến khóa học mang tên "EkoSchool: Kỹ năng cho tương lai" tại trung tâm EkoCenter (số 1364 Phạm Văn Đồng, phường Linh Xuân) cách nhà vài km. Khóa học thu hút hơn 55 em học sinh là con em của người lao động tại địa phương, chia thành ba lớp, mỗi lớp có hai thầy cô chính và hai thầy cô trợ giảng. Khóa học là một phần trong chuỗi ba chương trình EkoSchool tổ chức xuyên suốt năm 2025 tại Linh Xuân, bao gồm các khóa mùa xuân, mùa hè và mùa thu.

Chương trình dạy miễn phí STEAM (khoa học, công nghệ, kỹ thuật, nghệ thuật và toán học), tư duy thiết kế (Design for Change), nghệ thuật thị giác, kịch ứng tác và làm quen với trí tuệ nhân tạo (AI) do Công ty TNHH Nước giải khát Coca-Cola Việt Nam phối hợp Tổ chức Giảng dạy vì Việt Nam (Teach for Vietnam), UBND phường Linh Trung, TP Thủ Đức (nay là phường Linh Xuân) triển khai.

Cứ 18h thứ ba và năm trong tuần, bố mẹ lại đưa chị em Trang đến lớp, 20h đón về. Bất chấp nhiều hôm trời mưa, hai chị em vẫn háo hức đi học vì ở lớp học "có nhiều điều hay ho", Trang nói.

Lớp học của chị em Trang gồm khoảng 20 bạn. Điều đầu tiên có ý nghĩa với Trang chính là đến lớp có bạn bè để nói chuyện, "còn ở nhà, con chỉ coi điện thoại", Trang kể. Điều thứ hai thu hút Trang đến Ekoschool là đi học, biết thêm nhiều thứ.

Tại đây, Trang cùng các bạn nhỏ được thực hành làm nến thơm, túi thơm, trồng cây xanh, nặn đất sét, vẽ tranh, làm kính vạn hoa... Không dừng lại ở khuôn viên EkoCenter, khóa học còn tổ chức cho các bạn nhỏ tham quan và thực hành việc làm kem, bánh pizza tại cửa hàng Domino Pizza.

Các em cũng được hướng dẫn sử dụng AI với ChatGPT, phần mềm tạo nhạc Suno... Sau đó, các bạn nhỏ được chia thành nhóm để cùng nhau hoàn thiện một bộ phim tập thể và tự chiếu trong "rạp phim" do chính các em dựng trong lớp học. Nhóm của Trang làm phim kể về một chàng sinh viên tên Alex bị đắm tàu rồi lạc vào đảo hoang, học cách sinh tồn trong đó. Trang và một cô bạn chịu trách nhiệm phần kịch bản. Những bạn còn lại, người lo ghép nhạc, người lo cắt hình, người lo hậu kỳ chiếu phim lên tường...

Trang khoe, trong quá trình dựng kịch bản, em và bạn lên ý tưởng ban đầu, sau đó nhờ ChatGPT gợi ý thêm hay phát triển sâu hơn các ý. Hai người cùng viết kịch bản lên tờ giấy to, mỗi lần thay kịch bản là một lần vẽ lại. Dù mất nhiều thời gian, hoạt động này mang lại cho em nhiều niềm vui, kiến thức mới.

"Hai tháng hè tại EkoSchool, em thu hoạch được nhiều điều, từ những kiến thức mà ban đầu em cứ ngỡ chỉ dành cho các bạn học sinh giỏi (AI, STEM) đến những người bạn mới. Và quan trọng là mùa hè trôi qua không vô nghĩa", nữ sinh 12 tuổi nói thêm.

Những điều Trang thu nhận được cũng chính là lý do khiến Hứa Hoàng Thanh Trúc (15 tuổi, trường THCS Lê Quý Đôn) tham gia EkoSchool mùa hè thứ hai. Trúc học lớp A1 vào 18-20h các ngày thứ hai và sáu hàng tuần. Trúc khoe, nếu như hè năm ngoái, em chỉ học STEAM với chủ đề hướng tới môi trường, thì năm nay còn được học thêm AI trên máy tính, hiểu hơn về ChatGPT, Gemini.

Vận dụng những kiến thức được học, Trúc yêu cầu AI vẽ cho mình một kỹ sư đang làm việc ở Nhật Bản. Em cảm thấy hài lòng vì khá giống với những hình ảnh em đã gặp trên Internet. Năm nay, Trúc còn có thêm trải nghiệm mới là đảm nhận công việc MC cho buổi lễ tổng kết khóa học, đứng trên sân khấu, giới thiệu chương trình cho cả các bác lãnh đạo đến từ UBND phường Linh Xuân, Công ty Coca-Cola Việt Nam và tổ chức Teach for Vietnam. Cô bé tập nói trước gương ở nhà nhiều lần để có thể tự tin hoàn thành nhiệm vụ trong lễ tổng kết.

Theo quan sát của cô Đỗ Thị Thanh Thúy, giáo viên chủ nhiệm lớp A2, đồng thời chịu trách nhiệm vận hành toàn bộ dự án EkoSchool, sau hai tháng của khóa học, điều thay đổi nhiều nhất ở các bạn nhỏ là sự cởi mở và sự dám thử, dám làm. Khi mới vào lớp, đa số các bạn nhỏ chưa có cơ hội thực hành những hoạt động STEAM hay tìm hiểu về AI trên trường nên còn ngai ngùng. "Càng ngày tôi càng thấy sự nhiệt tình, sự cởi mở và muốn tham gia của các bạn tăng lên", cô Thúy nói.

Ngoài mang đến nhiều kỹ năng cho học sinh, EkoSchool tạo môi trường cởi mở để các thầy cô phụ trách áp dụng những phương pháp mới, hiểu thêm về nghề giáo. Đơn cử Kim Oanh (sinh viên khoa Công nghệ Thông tin, Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật TP HCM) - một trong hai cô giáo trợ giảng tại lớp A2. Mọi năm Oanh thường tham gia chương trình Mùa hè xanh, còn năm nay cô sinh viên có thêm trải nghiệm mới với EkoSchool, tích lũy thêm kỹ năng sống, kinh nghiệm làm việc để "làm vốn" cho tương lai.

Mỗi ngày, Oanh có nhiệm vụ chuẩn bị cho buổi học, hỗ trợ các bé thực hành... Sự chăm chỉ nhiệt tình của các học viên nhí mang đến cho cô sinh viên nhiều bài học về tinh thần trách nhiệm. Oanh nhớ, một buổi chiều chuẩn bị đến lớp thì trời đổ mưa như trút. Oanh băn khoăn nên tiếp tục đến lớp hay ở nhà, khi ngoài cô vẫn còn một trợ giảng và hai giáo viên nữa. Sau ít phút đấu tranh tư tưởng, cô gái đội mưa đến EkoCenter, đến nơi đã thấy hai cô giáo chờ sẵn. Sau đó, các bạn nhỏ cũng đến, dù không đầy đủ như những ngày thời tiết đẹp. "Nếu cô phụ trách ở nhà, các bé đến sẽ rất thất vọng vì không được học", Oanh chia sẻ.

Còn với cô giáo Đỗ Thanh Thúy, lớp học EkoSchool cũng mang đến nhiều trải nghiệm thú vị. Là một thành viên của tổ chức Teach for Vietnam, Thúy đã quen với việc dạy học trò các kỹ năng STEAM tại khu vực Quế Sơn, Đà Nẵng (Quảng Nam cũ). Điều lớn nhất mà Thúy nhận được khi tham gia điều hành EkoSchool là trở nên linh hoạt và cởi mở hơn trong công việc. "Có những thứ xảy ra không đúng với lịch trình đã lên kế hoạch trước, tôi hiểu rằng mình phải linh động và quyết định nhanh hơn", Thúy lý giải.

Ở tầm nhìn dài hạn của Công ty Coca-Cola Việt Nam, những lớp học EkoSchool được kỳ vọng trở thành bước đệm cho thế hệ trẻ, khi những kiến thức, kỹ năng STEAM và AI ngày càng được coi trọng.

Kết hợp với Teach for Vietnam, doanh nghiệp thiết kế chương trình năm nay dựa trên khung năng lực của Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 và định hướng Learning Compass 2030 do Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD) đề xuất. Nội dung chương trình tích hợp kiến thức học thuật và các hoạt động thực hành, đa dạng về STEAM và AI. Các tiết học được xây dựng theo hướng trải nghiệm, giúp học sinh phát triển toàn diện cả về tư duy lẫn kỹ năng thực hành. Khóa học hướng tới giúp học sinh phát triển ba nhóm năng lực cốt lõi: tự chủ, sáng tạo và hợp tác.

Bà Nguyễn Thị Quỳnh Trang, Giám đốc Điều hành Teach for Vietnam cho rằng, khi được tiếp cận những mô hình học tập mở, đa dạng và gần gũi với thế giới hiện đại, các em học sinh sẽ có cơ hội phát triển những năng lực cần thiết để thích ứng với tương lai. "Mỗi lớp học không chỉ truyền đạt kiến thức mà còn truyền cảm hứng, giúp các em hiểu rằng chính các em là những người kiến tạo tương lai tốt đẹp hơn cho cộng đồng và xã hội", bà Trang miêu tả "EkoSchool: Kỹ năng cho tương lai".

Thông qua chương trình, học sinh được khơi gợi tinh thần học tập chủ động, biết đặt câu hỏi, tìm kiếm thông tin và tự chịu trách nhiệm với việc học của bản thân. Các em cũng được khuyến khích tư duy phản biện, đưa ra giải pháp linh hoạt, sáng tạo trong các tình huống thực tiễn. Các em còn được tạo cơ hội để xây dựng khả năng làm việc nhóm, chia sẻ ý tưởng và giao tiếp hiệu quả trong môi trường đa dạng.

Ông Bùi Khánh Nguyên, Phó tổng giám đốc Đối ngoại, truyền thông và phát triển bền vững, Công ty Coca-Cola Việt Nam cho biết, tại EkoSchool nói chung và khóa học hè "Kỹ năng cho tương lai" nói riêng, các em học sinh sẽ được trang bị kiến thức, nâng cao năng lực để sẵn sàng thích ứng với sự chuyển mình mạnh mẽ của công nghệ và nhu cầu sáng tạo đổi mới không ngừng.

Điểm nổi bật của các mô hình học tập EkoSchool là ưu tiên con em của công nhân lao động nhập cư trên địa bàn phường Linh Xuân, lao động phi chính thức như thu gom ve chai, làm nghề độc hại, nguy hiểm - những trẻ em ít có cơ hội tiếp cận những môn học hiện đại và tốn kém chi phí như STEAM và AI. "Chúng tôi hy vọng rằng EkoSchool sẽ là nơi mở ra những cơ hội học tập và phát triển cho tất cả các em học sinh, đặc biệt là những em có hoàn cảnh khó khăn", ông Nguyên cho nói.

Năm 2025 đánh dấu năm thứ hai liên tiếp mô hình học tập cộng đồng EkoSchool được triển khai tại Linh Xuân, tiếp nối lớp học hè STEAM đầu tiên vào năm 2024. Các học sinh tại EkoSchool cho biết, qua hai tháng hè, các em đã sẵn sàng bước vào năm học mới, mang theo những trải nghiệm sáng tạo và giàu cảm hứng tại lớp học này. Còn những người tổ chức EkoSchool kỳ vọng lớp học sẽ là bước đệm để các em tiếp tục phát triển sâu hơn về các lĩnh vực bản thân yêu thích, khai phóng những ước mơ trong tương lai.

EkoSchool Linh Xuân hiện là một trong 4 trung tâm tiêu biểu thuộc mạng lưới 8 EkoCenter mà Coca-Cola Việt Nam đang vận hành trên toàn quốc. Các EkoCenter vừa cung cấp nguồn nước sạch miễn phí cho cộng đồng, vừa đóng vai trò là điểm kết nối các sáng kiến giáo dục và phát triển kỹ năng. Tại các EkoCenter, người dân, nhất là trẻ em và phụ nữ có cơ hội tiếp cận các chương trình đào tạo kỹ năng số, khởi nghiệp, STEAM và trí tuệ nhân tạo (AI), cùng các hoạt động nâng cao nhận thức về môi trường.

Nội dung: Kim Anh I Ảnh: Coca-Cola Việt Nam I Thiết kế: Hoàn Vũ