Trận quyền Anh mở ra kỷ nguyên truyền hình thể thao

Chiều hè oi ả tại Boyle’s Thirty Acres - sân vận động dã chiến vừa được dựng lên ở Jersey City, New Jersey, võ sĩ Pháp lịch lãm Georges Carpentier - nhà vô địch hạng dưới nặng, phi công từng được huân chương trong Thế chiến thứ Nhất - đối mặt với Jack Dempsey, "gã đồ tể" đường phố Mỹ bị nhiều người căm ghét vì trốn quân dịch.

Sự đối lập giữa "hiệp sĩ châu Âu" và "tay đấm nhà nghèo" biến trận đấu thành bom tấn. Hơn 80.000 khán giả đã mua vé, mang lại doanh thu hơn 1,5 triệu USD, trở thành sự kiện thể thao đầu tiên vượt mốc triệu đô.

Khi Carpentier gục xuống sàn ở hiệp bốn sau loạt đòn như vũ bão của Dempsey, đám đông hò reo, vì vừa được chứng kiến một trận đấu lớn. Nhưng không ai ngờ rằng chính khoảnh khắc ấy đã thay đổi lịch sử truyền thông thể thao.

Ở mép võ đài, Major J. Andrew White - sĩ quan mê radio - cầm chiếc điện thoại nóng ran sau bốn giờ mô tả trận đấu dưới nắng. Ông đang thử biến trận quyền Anh thành chương trình phát thanh trực tiếp đầu tiên tại Mỹ.

Ý tưởng này nảy ra vài tháng trước, khi White còn là Chủ tịch Hiệp hội Vô tuyến Quốc gia (NAWA). Ông muốn chứng minh radio không chỉ phục vụ quân sự, mà còn có thể mang âm nhạc, tin tức và thể thao vào từng gia đình. White chọn trận Dempsey - Carpentier để phát sóng nhằm gây quỹ từ thiện cho cựu binh do Anne Morgan - con gái tỷ phú J.P. Morgan - sáng lập.

Chi phí 15.000 USD khiến nhiều nhà tài trợ chùn bước, cho rằng đây là "ý tưởng điên rồ". Cơ hội chỉ mở ra khi White gặp lại kỹ sư trẻ David Sarnoff của RCA, người từng đề xuất phát nhạc qua radio từ năm 1916. Sarnoff chỉ có 1.500 USD, nhưng đồng ý góp sức.

Để phủ sóng hơn 300 km, White cần máy phát cực mạnh. Nghe tin Hải quân Mỹ sở hữu bộ phát 3,5 kW do General Electric chế tạo, ông nhờ Franklin D. Roosevelt - Chủ tịch Câu lạc bộ Hải quân, sau này là Tổng thống Mỹ - giúp đỡ và được đồng ý. White thuê sà lan vận chuyển thiết bị nặng như buồng điện thoại vượt 160 km xuôi dòng Hudson về Hoboken, rồi dựng ăng-ten khổng lồ nối từ tháp 137 mét đến tháp đồng hồ ga tàu hỏa.

Cùng lúc, White gửi 7.500 thư kêu gọi giới chơi radio khắp miền Đông tham gia. Đến giữa tháng 6, 58 rạp hát, trường học, trạm cứu hỏa và nhiều hộ gia đình đã lắp loa công cộng chờ ngày phát sóng.

Nhưng 24 giờ trước trận, AT&T bất ngờ cấm kết nối vị trí tường thuật ở võ đài với mạng điện thoại, để ngăn RCA hưởng lợi. White ứng biến: kéo thẳng một đường dây riêng dài 4 km từ sân đấu đến máy phát Hoboken, tạo "tuyến điện thoại cá nhân" nằm ngoài tầm kiểm soát của AT&T.

Chiều 2/7/1921, khán giả xếp hàng dài nhiều kilomet trước sân vận động mới khánh thành. Khi ban nhạc cất lên quốc ca của Pháp La Marseillaise, Carpentier bước lên võ đài trong chiếc áo choàng xám nhạt, tươi cười vẫy chào. Dempsey, gương mặt lạnh lùng, chỉ chờ thời khắc tung đòn.

Ở Hoboken, kỹ thuật viên gõ điện tín tốc độ cao để White đọc từng câu tường thuật. Chuông báo hiệu hiệp đấu được gõ thủ công nhằm đồng bộ nhịp trận. Tín hiệu truyền đi phủ sóng hơn 400 km, lan tới ít nhất 350.000 người - con số kỷ lục với bất kỳ hình thức truyền thông nào thời bấy giờ.

Khi Carpentier đổ gục ở hiệp bốn, White khép lại bản tường thuật bằng câu: "Dempsey vẫn là nhà vô địch hạng nặng thế giới". Ngay sau đó, điện thoại đường truyền tắt ngóm vì hết pin, còn ống khuếch đại của máy phát cũng nổ tung.

Nhưng nhiệm vụ đã hoàn thành.

Sau trận, văn phòng White nhận hơn 4.000 lá thư và hàng trăm bức điện chúc mừng. Người nghe xác nhận họ nắm kết quả nhanh hơn mọi phương tiện truyền tin khác. Lần đầu tiên, radio được chứng minh có thể đưa tin tức và thể thao đến công chúng tức thì.

Từ đó, "cơn sốt radio" lan khắp nước Mỹ. Nhu cầu mua máy thu tăng vọt, từ 60 triệu USD năm 1922 lên 358 triệu USD chỉ sau hai năm. Các đài phát sóng thương mại mọc lên ở hầu hết thành phố, hình thành ngành công nghiệp quảng cáo gắn liền với âm nhạc, tin tức và thể thao. RCA nhanh chóng xin giấy phép đài phát sóng cố định, mở WJZ tại New York - hạt nhân của hệ thống NBC sau này.

Andrew White, "người kể chuyện" mở ra kỷ nguyên mới, dần rút lui khỏi ánh đèn. Khi ông qua đời vào giữa thập niên 1960, gần như không tờ báo nào đưa tin. Trái lại, David Sarnoff tận dụng thành công này để xây dựng RCA thành đế chế phát thanh - truyền hình hùng mạnh, khai sinh NBC năm 1939, rồi đi tiên phong trong truyền hình màu thập niên 1960. Ông được mệnh danh "cha đẻ của truyền thông hiện đại".

Cuộc thượng đài Dempsey - Carpentier vì thế không chỉ là "trận đấu thế kỷ" mà còn là khoảnh khắc thể thao bước vào kỷ nguyên truyền thông hiện đại. Từ những đường dây tạm bợ và chiếc máy phát khổng lồ trên sông Hudson, một ngành công nghiệp hàng tỷ USD đã ra đời, định hình cách nhân loại theo dõi thể thao hơn 100 năm qua.

 

 

Trận quyền Anh giữa Jack Dempsey - Georges Carpentier năm 1921

Hồng Duy tổng hợp