Sáng 17/11, nhân công và máy móc bắt đầu phá dỡ các căn biệt thự hư hỏng trong khu đất rộng 4,3 ha ở phường Vườn Lài. Khu vực đang được dọn dẹp, bàn giao mặt bằng cho đơn vị tài trợ để xây công viên và đài tưởng niệm nạn nhân Covid-19.
Khu đất có vị trí đắc địa, bao quanh bởi ba mặt tiền Lý Thái Tổ - Hùng Vương - Trần Bình Trọng, đối diện ngã sáu Cộng Hòa, đồng thời sở hữu bảy biệt thự cổ từng thuộc gia đình chú Hỏa - "vua nhà đất" Sài Gòn xưa.
Một biệt thự trên khu đất số 1 Lý Thái Tổ đang được tháo dỡ. Ảnh: Thanh Tùng
Trả lời VnExpress về lý do phá dỡ 3 biệt thự, Phó chủ tịch UBND TP HCM Bùi Xuân Cường cho biết thành phố đã giao Sở Quy hoạch - Kiến trúc và Sở Xây dựng kiểm định, đánh giá toàn bộ cụm biệt thự trước khi quyết định xử lý. Theo báo cáo Sở Xây dựng, cả bảy công trình được phân loại nhóm 2 - loại biệt thự cũ được phép sửa chữa, bảo tồn hình thức bên ngoài.
Tuy nhiên, kết quả kiểm định cho thấy ba biệt thự ở vị trí số 2, 3, 4 xuất hiện nhiều vết nứt tại kết cấu chịu lực; bêtông thấm nước, rêu mốc, bong tróc và bị xâm thực, ăn mòn làm suy giảm nghiêm trọng độ ổn định. Bốn căn còn lại (vị trí 1, 5, 6, 7) không xuất hiện hư hỏng ảnh hưởng khả năng chịu lực nên được giữ lại.
Hiện trạng khu đất số 1 Lý Thái Tổ đang được dọn dẹp mặt bằng để xây dựng công viên và đài tưởng niệm Covid-19, sáng 17/11. Ảnh: Thanh Tùng
Vì vậy, căn cứ vào kết quả của tư vấn kiểm định và ý kiến của Hội đồng phân loại biệt thự thành phố, UBND thành phố chấp thuận tháo dỡ 3 biệt thự xuống cấp, đồng thời duy trì 4 biệt thự trong quần thể số 1 Lý Thái Tổ. Theo quy định, biệt thự nhóm 1 và 2 vẫn có thể được tháo dỡ khi cơ quan chuyên môn kết luận công trình hư hỏng nặng, có nguy cơ sập đổ.
Trước đó, một số chuyên gia cho rằng 7 biệt thự là một trong những cụm di sản kiến trúc giá trị vốn do kiến trúc sư Pháp Paul Veysseyre, người từng thiết kế Dinh Bảo Đại, thực hiện. Do đó, khi khu đất chuyển thành công viên, 7 biệt thự nên được bảo tồn, trùng tu và chuyển thành những công trình văn hóa như bảo tàng, thư viện, nhà sinh hoạt cộng đồng...
Khu biệt thự do hậu duệ chú Hỏa xây khoảng những năm 1950, từng có 8 căn riêng biệt theo kiến trúc Pháp cách tân, mái bằng, mặt tiền đá rửa – loại vật liệu mới thời đó. Mỗi biệt thự đều có ban công, sân thượng, mái đón, hiên và vườn cảnh; một căn đã đổ sập từ lâu, hiện còn 7.
Tháo dỡ biệt thự xuống cấp ở khu đất số 1 Lý Thái Tổ. Video: Thanh Tùng
Sau năm 1975, khu đất được Bộ Ngoại giao tiếp quản, dùng làm Nhà khách Chính phủ, sau đó bỏ hoang nhiều năm trước khi bàn giao lại cho TP HCM. Cụm biệt thự được đưa vào danh sách 108 cảnh quan kiến trúc cần nghiên cứu bảo tồn năm 1996.
Theo quy hoạch phân khu 1/2000 năm 2013, nơi đây là đất hỗn hợp - cây xanh, có phần bố trí ga ngầm tuyến metro số 1 kéo dài và tuyến số 3. Hiện địa phương điều chỉnh quy hoạch theo hướng công viên, sân chơi cộng đồng và không gian ngầm phục vụ đô thị.
Vị trí khu đất làm công viên và đài tưởng niệm. Đồ họa: Hoàng Khánh
Lê Tuyết