Thông tin trên được Toyota Việt Nam đưa ra vào ngày 7/8, trong một sự kiện về 30 năm nội địa hóa, tổ chức tại nhà máy của hãng ở Phú Thọ (Phúc Yên, Vĩnh Phúc cũ). Theo hãng xe Nhật Bản, các nhà cung cấp địa phương hiện thiếu năng lực về các linh kiện yêu cầu độ chính xác cao và phức tạp. Hiện chủ yếu các nhà cung cấp chủ yếu hoạt động ở ngành xe máy rồi kết hợp mở rộng sang ôtô.
Vấn đề về năng lực các nhà cung ứng được Hiệp hội công nghiệp hỗ trợ Việt Nam (VASI) nhắc tới nhiều lâu nay. Theo các chuyên gia của hiệp hội này, thực tế các nhà cung ứng trong nước có thể làm được các chi tiết phức tạp, nhưng song song với việc này là khoản đầu tư rất lớn, trong khi đó đầu ra ít, khó lòng đảm bảo có lãi nên không thể đầu tư.
Toyota Việt Nam cũng nhắc tới yếu tố này, rằng chi phí khấu hao linh kiện lớn vì đầu tư lớn và sản lượng thấp. Quy mô thị trường là một yếu tố lớn ảnh hưởng tới vấn đề này. Thị trường còn nhỏ, lượng linh kiện chỉ tập trung cho xe lắp ráp trong nước là không đủ để có thể đạt lợi thế nhờ quy mô, từ đó giảm chi phí linh kiện. Hãng cho biết hiện tại linh kiện sản xuất trong nước đắt hơn so với nhập khẩu.
Khu trưng bày linh kiện nội địa hóa tại nhà máy Toyota ở Vĩnh Phúc, tỉnh Phú Thọ. Ảnh: Toyota
Toyota Việt Nam hiện có 61 nhà cung cấp, trong đó 13 nhà cung cấp thuần Việt, và đạt trên 1.000 linh kiện nội địa hóa. Để cải tiến chất lượng nhà cung ứng, hãng xe Nhật hợp tác với Bộ Công Thương, các tổ chức hiệp hội để triển khai nhiều dự án hỗ trợ nâng cao năng lực cho các doanh nghiệp Việt Nam. Đến hết 2024, đã có 29 doanh nghiệp trong nước nhận được sự hỗ trợ từ Toyota, trong đó phần lớn các doanh nghiệp đạt được chuẩn 5S cấp độ 3 sau khi được tư vấn cải tiến.
Lộ trình phát triển nền tảng nhà cung cấp của Toyota gồm việc hỗ trợ nâng cao cạnh tranh về giá, phát triển nhà cung cấp tự chủ, cải tiến năng suất, và cải tiến nền tảng quản lý. Những doanh nghiệp đã được Toyota hỗ trợ lại tiếp tục đồng hành cùng hãng để tư vấn cho các doanh nghiệp khác.
Ngoài việc hợp tác với Bộ Công thương, năm 2023, hãng xe Nhật Bản cũng triển khai dự án mới cùng VASI, nhằm tăng các hoạt động nâng cao năng lực, liên kết các doanh nghiệp hỗ trợ với các nhà lắp ráp ôtô. Trong quá trình triển khai dự án này, các bên đã sàng lọc, lập danh sách các nhà cung ứng tiềm năng để kết nối với các hãng lắp ráp trong nước.
Có mặt tại Việt Nam từ năm 1995 và lắp ráp chiếc xe đầu tiên vào tháng 8/1996, Toyota là một trong những hãng đi đầu trong hoạt động nội địa hóa. So với số nhà cung cấp trong nước ở giai đoạn 1997-2010 là 15 đơn vị, con số hiện nay đã nhiều hơn 4 lần.
Minh Thủy