From: "Dau Hoang"
To: <kinhdoanh@vnexpress.net>
Sent: Saturday, December 20, 2003 10:08 AM
Subject: Phat hanh tien xu la can thiet
Kính thưa Ban biên tập VNExpress,
Tôi viết bài này vì muốn có vài ý kiến trao đổi về bài viết của bạn Vu Hung với tiêu đề "Không nên ban hành tiền xu mệnh giá thấp" đăng ngày 17/12/2003 ở mục Bạn đọc viết, liên quan đến việc phát hành tiền xu của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam. Tiêu đề bài viết của bạn Hung thì như vậy, nhưng ý chính của bạn thì cho rằng phát hành tiền xu là không cần thiết. Theo quan điểm của tôi, phát hành tiền xu là rất cần thiết và lợi ích của tiền xu là điều không cần phải bàn cãi.
Thứ nhất bạn cho rằng có nhiều cách để hỗ trợ tự động hoá mà không nhất thiết phải dùng tiền xu. Bạn cho rằng có thể dùng các loại thẻ để thay thế tiền xu, điều đó chỉ đúng một phần. Bạn có biết rằng ở các nước phát triển (Âu-Mỹ, Úc, Nhật, ...) người dân dùng rất nhiều loại thẻ (thẻ tín dụng, thẻ Bank, thẻ điện thoại, ...), thậm chí trong ví có đến hàng chục cái thẻ mà họ vẫn dùng tiền xu đấy thôi. Thẻ tiện dụng thật, nhưng có phải lúc nào bạn cũng mua được thẻ và thẻ đó có thể dùng được cho tất cả mọi loại dịch vụ không? Chuyện nhiều nhà cung cấp dịch vụ liên kết phát hành thẻ chung cũng là điều tốt, nhưng không phải khi nào cũng thực hiện được. Nếu mỗi nhà cũng cấp dịch vụ phát hành một loại thẻ riêng thì bạn có thể mang theo người vài chục cái thẻ hay không? Lúc ấy bạn sẽ thấy là mang theo vài đồng xu thì lại dễ chịu hơn.
Thứ hai bạn cho rằng không nên phát hành tiền xu vì chi phí cao, gây
lãng phí và hiệu quả sử dụng kém. Đúng là phát hành tiền xu, nhất là
tiền xu mệnh giá thấp, thì chi phí phát hành tức thời có thể cao hơn giá trị thực của đồng tiền. Nhưng bù lại tiền xu lại có tuổi thọ dài, có thể lên đến 30-40 năm, và nhờ tuổi thọ dài mà có thể giảm được số lần phát hành so với tiền giấy và do đó lại tiết kiệm được chi phí, tăng hiệu quả sử dụng. Dân ta chưa có thói quen tiêu tiền xu là vì có thời gian dài tiền của ta mất giá nhanh quá, nên giá trị của đồng tiền xu mệnh giá nhỏ trở nên không đáng kể. Thêm nữa, ở ta dịch vụ mua bán tự động hầu như chưa phát triển. Thông thường, ở các nước phát triển, không mấy ai đem khối lượng lớn tiền xu để đi mua hàng cả, mà chỉ đem một ít theo người để mua vé tàu xe, mua đồ uống... Thí dụ khi lên tàu, bạn không có vé và cũng không có người bán vé, chỉ có máy bán vé tự động và chỉ chấp nhận tiền xu chẳng hạn. Vì tiền xu có những lợi ích mà tiền giấy không có, nên nhà nước vẫn phải phát hành, dù là chi phí có đắt.
Cuối cùng, bạn nói rằng "Thực tế sẽ trả lời cho ý kiến của tôi là đúng hay sai". Cứ theo "ngu ý" của tôi thì thực tế sẽ chứng minh rằng ý kiến của bạn là "khó mà đúng" được. Có điều, ở Việt Nam, có thể phải mất hàng chục năm, khi cơ sở hạ tầng phát triển thì thói quen của người dân mới có thể thay đổi được. Bản thân tôi đang học tập tại Úc, ngoài 3 thẻ tín dụng và thẻ ngân hàng tôi còn có một lô thẻ khác như Metcard (thẻ đi tàu/xe), thẻ điện thoại, mà tôi vẫn xài tiền xu. Tôi cũng chẳng thấy bất tiện lắm.
Tôi nghĩ rằng lợi ích của việc phát hành tiền cu là không cần phải bàn
cãi, vấn đề cần góp ý là cơ cấu của đồng tiền sao cho hợp lý. Với cơ cấu hiện tại, chúng ta mới có 2.00, 1.000 và 5.000 là chưa hợp lý. Chúng ta cần thêm 100, 500 và 2.000 đồng nữa. Tiền xu 100 có giá trị nhỏ, nhưng nó rất tiện lợi trong thanh toán vì tổ hợp 1, 2 và 5 có thể phù hợp cho mọi khoản tiền cần thanh toán.
Không phải tiền giấy thì không thể tự động hoá được, bản thân tôi đã thấy nhiều máy bán vé, bán hàng chấp nhận tiền giấy. Tuy nhiên, do đặc tính của tiền giấy là dễ bị thay đổi hình dạng và có kích thước lớn, nên các máy loại này thường cồng kềnh, phức tạp. Trong khi đó, máy bán hàng tự động dùng tiền xu thì rất đơn giản, gọn nhẹ và có thể áp dụng vào hầu hết các loại thiết bị như máy điện thoại công cộng, máy bán vé, máy giặt, máy bán nước giải khát...
Đó là vài ý kiến nhỏ của tôi trao đổi lại với bạn Vu Hung.
Chúc Ban biên tập dồi dào sức khoẻ.
Dậu Hoàng,
Melbourne, Australia.