Tòa án Tối cao Mỹ ngày 26/9 thông báo chấp thuận đề xuất của Bộ Tư pháp về ngăn chặn phán quyết từ thẩm phán liên bang Amir Ali, người trước đó yêu cầu chính quyền của Tổng thống Donald Trump phải nhanh chóng giải ngân khoản viện trợ nước ngoài trị giá 4 tỷ USD.
Quyết định của ông Ali được đưa ra trong một vụ kiện do các nhóm viện trợ khởi xướng, nhằm phản đối hành động từ chính phủ Mỹ. Tòa án Tối cao Mỹ giải thích rằng các nhóm viện trợ không có thẩm quyền pháp lý để đưa ra thách thức. Họ cũng bày tỏ lo ngại phán quyết chống lại Tổng thống Trump ở giai đoạn này sẽ khiến quyền lực điều hành đối ngoại của ông bị suy yếu.
Tổng thống Trump ký một biên bản ghi nhớ tại Nhà Trắng hôm 25/9. Ảnh: AP
Nhóm thẩm phán có quan điểm tự do, chiếm thiểu số tại Tòa án Tối cao Mỹ đã bày tỏ phản đối quyết định, cho rằng phán quyết đã xâm phạm nguyên tắc hiến định về phân lập quyền lực giữa nhánh hành pháp, lập pháp và tư pháp của Mỹ. Họ nhấn mạnh hiến pháp Mỹ trao cho quốc hội "quyền quyết định chi tiêu thông qua ban hành luật phân bổ ngân sách".
Chính quyền Trump tuyên bố muốn đóng băng khoản 4 tỷ USD vì nó "đi ngược chính sách đối ngoại Mỹ theo đuổi". Giới quan sát nhận định điều này nằm trong nỗ lực cắt giảm viện trợ nước ngoài nhằm phục vụ cho chương trình nghị sự "Nước Mỹ Trên hết" của ông Trump.
Quốc hội Mỹ hồi năm ngoái duyệt chi ngân sách hàng tỷ USD cho viện trợ nước ngoài, trong đó khoảng 11 tỷ USD sẽ hết hạn vào cuối năm tài khóa 2025, tức là ngày 30/9.
Khoản viện trợ 4 tỷ USD đang tranh chấp đã được quốc hội Mỹ phân bổ cho các hoạt động viện trợ nước ngoài, gìn giữ hòa bình của Liên Hợp Quốc và "thúc đẩy dân chủ ở nước ngoài". Chính quyền Mỹ đã tìm cách chặn khoản tiền này thông qua cơ chế "thu hồi ngầm", cho phép tránh chi tiêu các quỹ đã được quốc hội phê duyệt.
Chính quyền Mỹ năm nay đã nhiều lần yêu cầu Tòa án Tối cao can thiệp để cho phép thực thi những chính sách của Tổng thống Trump bị tòa án cấp thấp cản trở. Tòa án Tối cao Mỹ đã đứng về phía chính quyền trong hầu hết vụ kiện mà họ được yêu cầu xem xét kể từ khi ông Trump trở lại Nhà Trắng hồi tháng 1.
Vũ Hoàng (Theo Reuters, AFP)