Nhìn lại quá khứ một chút. Hơn 4 năm trước, Nokia gần như chiếm thế độc tôn trên thị trường điện thoại di động. Ngoài các sản phẩm điện thoại phổ thông (feature phone) cực kỳ phổ biến, họ còn có những chiếc smartphone đầy đủ tính năng và rất hấp dẫn như N95.
Thời kỳ thống trị của Nokia có thể còn kéo dài, nếu như không có sự xuất hiện của iPhone. Sản phẩm của Apple đã đem lại một trải nghiệm mới cho người dùng: sự đơn giản trong sử dụng, màn hình cảm ứng tốt hơn hẳn, cùng những ứng dụng mới lạ, iPhone đã thay đổi hoàn toàn thị trường smartphone.
Trong 4 năm qua, dù chỉ có 4 sản phẩm trên thị trường, iPhone của Apple vẫn là dòng smartphone được khao khát nhất.
Bên cạnh iPhone và hệ điều hành iOS, một nền tảng smartphone hiếm hoi có được thành công trong thời gian này là Android của Google. Được công bố vào năm 2007, qua 4 năm Android đã liên tục phát triển, và đến giờ trở thành hệ điều hành cho smartphone phổ biến nhất. Thành công của Android phần lớn đến từ chính sách mở của Google: các nhà sản xuất có thể sử dụng khá dễ dàng các phiên bản Android dành cho điện thoại di động (Android 2.3 trở xuống).
Cùng với sự phát triển của Android, các đối tác của Google cũng tăng trưởng mạnh. HTC, Samsung và LG hiện đều trở thành những nhà sản xuất smartphone lớn. Samsung là nhà sản xuất thành công hơn cả. Họ giờ đây đang là nhà sản xuất điện thoại cũng như smartphone lớn thứ hai thế giới.
Trong khi đó, Nokia với các sản phẩm dùng hệ điều hành Symbian đã dần đánh mất sự yêu thích của người tiêu dùng. Những sản phẩm sử dụng hệ điều hành Windows Mobile của Microsoft hay Palm OS của Palm cũng chịu chung số phận, và đều đã biến mất khỏi thị trường.
Sự kết hợp chưa được kiểm chứng: Nokia và Microsoft.
Trước tình cảnh đó, Nokia cảm thấy họ cần phải thay đổi. Và vào tháng 2/2011, họ đã công bố một kế hoạch khiến nhiều người bất ngờ. Nokia quyết định sẽ hợp tác với Microsoft, nhà sản xuất điện thoại lớn nhất thế giới kết hợp với nhà sản xuất phần mềm lớn nhất thế giới. Theo thoả thuận hợp tác, Nokia sẽ dần từ bỏ hệ điều hành Symbian thuộc sở hữu của mình, và chuyển sang sử dụng Windows Phone 7 của Microsoft như là hệ điều hành chính dành cho smartphone của hãng.
Cũng cần phải nói rằng, hệ điều hành Windows Phone 7 đã xuất hiện trên thị trường từ trước đó vài tháng. Các nhà sản xuất smartphone lớn như HTC, Samsung và LG đều có những sản phẩm sử dụng hệ điều hành này. Tuy nhiên, thành công của nó vẫn chưa được như mong đợi, chủ yếu là vì nhiều tính năng cần thiết, lại chỉ xuất hiện ở bản cập nhật Windows Phone 7 Mango, đến giờ vẫn chưa phổ biến.
Đến giờ, Nokia vẫn chưa đưa ra thị trường sản phẩm nào sử dụng hệ điều hành Windows Phone 7. Do đó sự kết hợp của họ với Microsoft có thành công hay không vẫn chưa được kiểm chứng. Dù sao người dùng vẫn có thể hi vọng sự kết hợp giữa hai ông lớn này có thể đem lại kết quả là một liên minh lớn mạnh trên thị trường điện thoại di động.
Google - Motorola: tạo nên thế chân vạc.
Tuần trước, giới công nghệ lại tiếp tục xôn xao với một thương vụ mới: Google quyết định mua lại Motorola Mobility, đơn vị sản xuất điện thoại của Motorola. Giá trị thương vụ của Google là 12,5 tỷ USD, một con số mà các đối thủ cạnh tranh của họ chưa từng đạt được.
Tuy vậy, giới phân tích không vội vàng kết luận rằng Google sẽ tập trung cho việc sản xuất phần cứng sau thương vụ này. Thậm chí, nhiều người cho rằng số tiền Google bỏ ra cho thương vụ này hầu hết đều là để mua lại những bằng sáng chế mà Motorola đã có được trong suốt hơn 80 năm của hãng.
Có thể lấy thương vụ mua lại bản quyền của hãng Nortel để so sánh. Hãng này sở hữu 6.000 bản quyền trí tuệ, và đầu năm nay đã bán lại những bản quyền đó với số tiền 4,5 tỷ USD. Trong khi đó, Motorola hiện đang sở hữu 17.000 bản quyền, cùng với 7.500 bản quyền đang chờ xin phép. Số bản quyền này, nếu được mua lại, có lẽ cũng có giá trị gần bằng con số 12,5 tỉ USD mà Google đã chi ra.
Vậy tại sao Google lại phải chi ra nhiều tiền như thế cho vấn đề bản quyền?
Có lẽ là vì sự “hung hãn” gần đây của Apple trong lĩnh vực này.
Các bạn hẳn còn nhớ sự tranh chấp gần đây giữa Apple và Samsung về bản quyền. Apple cho rằng Samsung đã sao chép lại nhiều chi tiết sản phẩm của mình, và áp dụng cho các sản phẩm mới như Samsung Galaxy Tab 10.1. Samsung cũng có những phản ứng, tuy nhiên, đến giờ họ vẫn là người thua thiệt khi buộc phải ngừng bán sản phẩm ở một vài thị trường.
Với số bản quyền dồi dào mua lại được từ Motorola, Google hoàn toàn có thể giúp đỡ những đối tác của mình. CEO Sanjay Jha của Motorola cũng từng khẳng định, số bản quyền trí tuệ này của Google là một lợi thế lớn trong cuộc chiến ngày càng nóng.
Có thể kết luận thương vụ Google - Motorola hiện tại không ảnh hưởng trực tiếp đến các đối tác của Google, thậm chí còn mang lại lợi ích cho họ. Tuy vậy liệu sự việc có đơn giản như thế?
Đối tác của Google có thực sự được bảo đảm?
Motorola cũng là một nhà sản xuất điện thoại sử dụng hệ điều hành Android lớn, tuy vậy những sản phẩm của hãng này không quá nổi bật so với Samsung hay LG. Do đó khó có khả năng Google sẽ phụ thuộc vào Motorola trong việc sản xuất những sản phẩm mũi nhọn, như dòng điện thoại Nexus.
Trước mắt, các đối tác của Google như Samsung, HTC hay LG vẫn chưa phải lo về việc Google bỏ quên mình. Nexus Prime, sản phẩm tiếp theo của dòng điện thoại Nexus, vẫn sẽ được Samsung sản xuất. Dù vậy, các hãng này phải bắt đầu tự lo cho mình.
Để thấy một sản phẩm smartphone thành công, bên cạnh phần cứng thì phần mềm cũng là một yếu tố quan trọng. Dễ thấy, Google có vị thế rất lớn đối với các đối tác của họ. Và khi mà các đối tác dựa dẫm quá nhiều vào Google, họ có thể gặp bất lợi nếu như Google bất ngờ chuyển hướng. Chính CEO của Nokia, ông Stephen Elop, cũng cho rằng các nhà sản xuất điện thoại dùng Android “đang gặp nguy hiểm”.
Trong số những đối tác của Android, chỉ có Samsung là có hệ điều hành của riêng mình. Hệ điều hành Bada của họ đã được áp dụng trên những điện thoại dòng Wave. Tuy vậy, Bada chưa đủ hấp dẫn đối với người dùng, và Samsung cũng không thể phát triển tốt Bada khi vẫn phải tập trung phát triển điện thoại sử dụng hệ điều hành Android.
LG và HTC có nhiều khó khăn hơn, cả hai đều không sở hữu một hệ điều hành nào. Trước đây có thông tin LG quan tâm tới MeeGo, nhưng cũng chưa có ai kiểm chứng được. Nếu Google siết chặt việc sử dụng Android, hai nhà sản xuất này có thể sẽ phải tiếp tục dựa dẫm vào hệ điều hành của các nhà sản xuất khác, nhưng họ cũng không còn lựa chọn nào khác ngoài Windows Phone 7 của Microsoft.
HP mới đây đã công bố sẽ ngừng phát triển hệ điều hành WebOS mua lại từ Palm.
Trước mắt, các đối tác của Google chưa phải lo lắng nhiều. Microsoft, gã khổng lồ phần mềm, thì sẽ còn phải phụ thuộc vào các đối tác của mình ít nhất vài năm nữa nếu muốn thành công trên thị trường di động. Tuy nhiên, các hãng sản xuất thiết bị cũng nên chuẩn bị dần từ bây giờ, nếu không muốn một ngày rơi vào cảnh “trở tay không kịp”.
Lê Anh