Video hàng dài phương tiện nhích từng mét trên đèo Rohtang (bang Himachal Pradesh) những ngày cuối tháng 12 đang gây bão mạng xã hội Ấn Độ.
Không có tuyết rơi, chưa đến kỳ nghỉ lễ chính thức, nhưng dòng người vẫn đổ về đây. Họ gọi đó là cuộc hành trình "tìm nơi trú ẩn cuối cùng" khi chỉ số chất lượng không khí (AQI) tại thủ đô Delhi liên tục chạm ngưỡng nguy hại.
Người dân Ấn Độ đổ dồn về đèo Rohtang để lên núi tránh ô nhiễm gây tắc nghẽn nhiều giờ, cuối tháng 12/2025. Nguồn: @iNikhilsaini
Vamika Grover, 32 tuổi, là một trong số đó. Từng chiến thắng căn bệnh ung thư hạch Hodgkin, Grover cảm nhận rõ sự nguy hiểm trong từng nhịp thở mỗi khi mùa đông đến. "Phổi tôi phải gồng lên để lọc không khí. Ô nhiễm giờ không còn theo mùa mà là quanh năm", cô nói.
Từ tháng 10, AQI tại Delhi thường xuyên vượt ngưỡng 300 - gấp ba lần mức an toàn, cá biệt có nơi vượt 1.000. Các bác sĩ phổi buộc phải khuyên bệnh nhân mạn tính rời thành phố ít nhất hai tháng.
Tuy nhiên, cuộc "di cư khí hậu" này đang tạo ra bi kịch mới. Các thị trấn vùng cao như Mussoorie hay Landour vốn yên bình nay vỡ trận. Đường xuyên rừng tắc nghẽn, bãi đậu xe quá tải và các công trình xây dựng mọc lên san sát để phục vụ người trốn khói bụi.
Giáo sư Kapil Joshi (Học viện Công nghệ IIT Roorkee) cảnh báo về hệ quả môi trường ngay tại nơi được coi là chốn dung thân. Rác thải nhựa tràn ngập lề đường núi, trôi xuống mạch nước ngầm. "Sự gia tăng đột biến du khách đang biến những hành trình thư thái thành bài kiểm tra lòng kiên nhẫn và làm ô nhiễm chính vùng xanh hiếm hoi còn lại", ông nói.
Khói mù bao phủ đường Kartavya Path hôm 17/12 khi người dân tản bộ trong điều kiện tầm nhìn thấp ở New Delhi, Ấn Độ. Ảnh: PTI
Dữ liệu khí hậu cho thấy các vùng nghỉ dưỡng núi đang nóng dần lên. Tiến sĩ Anil Joshi, chuyên gia bảo tồn môi trường, cho biết AQI tại Dehradun - thành phố dưới chân dãy Himalaya - hiện thường xuyên ở mức 150-300. "Du khách bắt đầu cảm thấy vùng núi ngột ngạt không kém gì đồng bằng", ông nhận định.
Xu hướng mua ngôi nhà thứ hai tại vùng mát mẻ như Kasauli hay Rishikesh tăng vọt khiến dân số tăng đột ngột, gây áp lực lên nguồn nước và dịch vụ công vốn chỉ thiết kế cho cộng đồng nhỏ.
Trong khi chính quyền loay hoay với các giải pháp như tháp lọc khí hay phun sương bị đánh giá là kém hiệu quả, những người như Vamika Grover đã hết kiên nhẫn. Cô quyết định chuyển hẳn đến Singapore.
"Giữa việc bám trụ lại quê hương và giữ mạng sống, tôi chọn rời đi", Grover nói.
Minh Phương (Theo IndiaToday, NDTV, FP)