Chiều 17/10, Thanh tra Chính phủ công khai kết luận việc chấp hành chính sách pháp luật về phát hành trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ và sử dụng nguồn tiền từ trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, giai đoạn 1/1/2015 đến 30/6/2023.
Trong kết luận ký ngày 5/8, Thanh tra Chính phủ nêu tổng cộng 67 tổ chức phát hành trái phiếu đã được thanh tra. Trong đó, 2 vụ việc vi phạm về phát hành trái phiếu doanh nghiệp tại Công ty Cổ phần Tập đoàn Đầu tư Địa ốc No Va (Tập đoàn Novaland) và 3 công ty thành viên, 4 công ty liên quan đã được chuyển sang Bộ Công an để xem xét, xử lý.
Logo của Novaland trên cổng vào một dự án bất động sản. Ảnh: NVL
'Novaland sử dụng 1.500 tỷ đồng tiền phát hành trái phiếu chưa đúng'
Riêng tại Tập đoàn Novaland, cơ quan thanh tra xác định đơn vị này đã phát hành và sử dụng 1.500 tỷ đồng từ nguồn trái phiếu doanh nghiệp với mục đích tăng vốn vào công ty con là Công ty TNHH Bất động sản Khải Hưng. Sau đó Công ty Khải Hưng sử dụng để nhận chuyển nhượng 99,9% vốn (khoảng 1.843 tỷ đồng) vốn điều lệ thuộc sở hữu của bà Võ Thị Kim Khoa tại Công ty TNHH Bất động sản Thế Kỷ Hoàng Kim.
Tuy nhiên, qua kiểm tra dòng tiền tại một số ngân hàng, cho thấy phần vốn góp của bà Khoa tại Công ty Thế Kỷ Hoàng Kim không tồn tại trong thực tế do phần lớn đã được chuyển đi trong cùng ngày.
Hơn nữa, sau khi Tập đoàn Novaland chuyển 1.500 tỷ đồng từ nguồn tiền trái phiếu doanh nghiệp cho Công ty Khải Hưng, tiền được "chuyển lòng vòng qua nhiều công ty trung gian". Cuối cùng đích đến lại là các Công ty cổ phần kinh doanh nhà Nova để sử dụng.
Thanh tra Chính phủ kết luận, Tập đoàn Novaland cùng 3 công ty thành viên khác là Công ty Unity, Aqua, Lucky House đã có những vi phạm trong phát hành trái phiếu doanh nghiệp. Sau khi nhận được tiền từ nguồn trái phiếu, các cá nhân đã chuyển cho Công ty cổ phần Kinh doanh Nhà Nova để sử dụng với tổng số khoảng 7.084 tỷ đồng.
Dù không xác minh bản chất tất cả các giao dịch trung gian nhưng Thanh tra Chính phủ cho rằng phương thức của Tập đoàn Novaland và 3 công ty thành viên trong việc sử dụng tiền trái phiếu có tính chất giống nhau. Các công ty này có dấu hiệu phối hợp với các cá nhân và các pháp nhân để hình thành vốn điều lệ của các cá nhân tại pháp nhân.
Nhóm này cũng sử dụng tiền trái phiếu để nhận chuyển nhượng vốn điều lệ, chuyển tiền trái phiếu cho các cá nhân sau đó chuyển cho Công ty cổ phần Kinh doanh Nhà Nova sử dụng.
4 công ty liên quan Novaland nợ 4.555 tỷ đồng tiền trái phiếu
Với 20 tổ chức phát hành thuộc nhóm các công ty có liên quan đến Tập đoàn Novaland, giai đoạn từ 1/1/2015 đến 30/6/2023 đã phát hành 45 mã trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, tổng giá trị 27.350 tỷ đồng. Tính đến 30/6/2023 còn 23 mã đang lưu hành với tổng giá trị 16.898 tỷ đồng, trong đó 4 tổ chức có nợ quá hạn cả gốc và lãi, 2 tổ chức nợ lãi. Tổng số tiền nợ là 4.555 tỷ đồng.
Thanh tra kết luận, 4 công ty liên quan đến Tập đoàn Novaland có vi phạm là Công ty GreenWich, BNP Global, Phát triển bất động sản Cát Liên Hoa, Đầu tư và phát triển Residence.
Cụ thể, Công ty GreenWich đã phát hành trái phiếu và sử dụng 2.000 tỷ đồng từ nguồn trái phiếu doanh nghiệp để hợp tác với Công ty An Khang. Đến hết tháng 6/2023, trái phiếu đã quá hạn gốc là hơn 1.571 tỷ đồng, quá hạn lãi hơn 241 tỷ đồng song GreenWich vẫn chưa thanh toán cho trái chủ. Thời điểm thanh tra còn có nguy cơ không trả được nợ gốc, lãi trái phiếu, tiềm ẩn rủi ro, gây thiệt hại cho các trái chủ.
Công ty BNP Global đã phát hành trái phiếu trị giá 2.100 tỷ đồng và dùng tiền để thanh toán một phần giá trị hợp đồng hợp tác kinh doanh dự án Mũi Yến. Đến hết tháng 6/2023, công ty nợ gốc trái phiếu quá hạn hơn 2.000 tỷ đồng, nợ lãi quá hạn hơn 64 tỷ đồng. BNP Global đã đàm phán với người sở hữu trái phiếu để gia hạn nợ, song không được chấp thuận.
Sau đó, đến 12/4/2024 công ty đã thanh toán toàn bộ lãi quá hạn và một phần gốc là 833 tỷ đồng. Dư nợ gốc trái phiếu còn lại chưa thanh toán và tiếp tục quá hạn là 1.216 tỷ đồng.
Thanh tra Chính phủ cho rằng, như vậy công ty đã vi phạm về trách nhiệm thanh toán đầy đủ, đúng hạn tiền gốc và lãi trái phiếu cho nhà đầu tư. Trước mắt, công ty BNP Global không thể khắc phục, thu xếp nguồn tiền để trả nợ cho các trái chủ.
Công ty Cát Liên Hoa, đã phát hành 986 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp, song chậm thanh toán lãi, gốc.
Công ty Residence đã phát hành 3.000 tỷ đồng trái phiếu doanh nghiệp để thanh toán tiền cọc mua biệt thự nghỉ dưỡng cho Công ty kinh doanh Nhà Nova tại dự án Nova World Phan Thiết. Tuy nhiên, thanh tra cho rằng, đây chỉ là "thỏa thuận đặt cọc" để Công ty kinh doanh Nhà Nova sử dụng tiền trái phiếu với giá trị lớn trong thời gian dài.
Ngoài ra, trong kết luận dài 59 trang, Thanh tra Chính phủ thông tin 67 tổ chức (gồm 5 ngân hàng, 37 công ty cổ phần, 25 công ty TNHH) đã phát hành 827 mã trái phiếu doanh nghiệp trị giá hơn 462.824 tỷ đồng giai đoạn 2015-2023, trong đó 58,4% không có tài sản bảo đảm. Nhóm 18 công ty thuộc Tập đoàn Novaland phát hành 131 mã trị giá 67.100 tỷ đồng, chủ yếu để tăng vốn, chuyển nhượng dự án, cơ cấu nợ. Đến 30/6/2023, còn 59 mã lưu hành trị giá 34.835 tỷ đồng, nợ gốc và lãi quá hạn hơn 5.500 tỷ đồng.
Bốn trong năm ngân hàng bị xác định chưa tuân thủ quy định hồ sơ, sử dụng vốn sai mục đích hoặc phát hành trái phiếu không đúng phương án.
Novaland phản hồi gì về kết luận thanh tra?
Phản hồi về việc này, đại diện Novaland cho biết đây là các gói trái phiếu phát hành từ ngày 1/2/2015 đến ngày 30/6/2023, tổng dư nợ tại thời điểm cuối tháng 6/2023 là 34.878 tỷ đồng. Sau quá trình tái cấu trúc 2024-2025, Novaland đã thực hiện tất toán dư nợ gốc và lãi của nhiều gói trái phiếu. Tính đến cuối tháng 9/2025, tổng dư nợ còn 19.559 tỷ đồng - tức doanh nghiệp đã trả được 15.319 tỷ đồng, chiếm gần 44% tổng dư nợ cũ.
"Tập đoàn đã và đang tiếp tục thực hiện nhiều giải pháp nhằm sớm thanh toán phần dư nợ còn lại cho các trái chủ", đại diện doanh nghiệp cho biết thêm.
Đối với 24 gói trái phiếu Thanh tra Chính phủ kiến nghị chuyển thông tin đến Bộ Công an, Novaland cho rằng đã thanh toán và tất toán 15 gói trái phiếu với tổng giá trị ban đầu 7.000 tỷ đồng (chiếm tỷ lệ 57,7%).
Ngoài ra, doanh nghiệp khẳng định đã cơ bản hoàn tất cơ cấu và gia hạn được một gói trái phiếu với tổng trị giá ban đầu 250 tỷ đồng, duy trì thanh toán đúng hạn 7 gói trái phiếu khác. Đối với một gói trái phiếu quá hạn còn lại (chiếm tỷ lệ 8,2% tổng dư nợ ban đầu), Novaland cũng đã tiến hành thanh toán gốc và lãi cho các trái chủ để giảm dư nợ từ 1.000 tỷ xuống 833 tỷ đồng và đang tiếp tục xử lý bằng nhiều giải pháp khác.
Về nội dung công bố thông tin phát hành các gói trái phiếu, Novaland giải thích xuất phát từ "một số sự kiện khách quan, bất khả kháng mà công ty không kiểm soát được". Đặc biệt, trong giai đoạn giãn cách xã hội do đại dịch Covid-19, quá trình thực hiện công bố thông tin trái phiếu đã xảy ra thiếu sót. Sau đó, doanh nghiệp đã thực hiện công bố thông tin đầy đủ.
Đối với các nội dung liên quan đến trách nhiệm quản lý nguồn vốn, Novaland khẳng định đã sử dụng tiền theo đúng mục đích và phương án phát hành được phê duyệt. Doanh nghiệp cũng đã chuyển giao đầy đủ vốn cho đúng bên nhận và thực hiện trách nhiệm quản lý vốn theo quy định pháp luật. Cụ thể định kỳ hàng quý, hàng tháng và hàng năm, Novaland vẫn yêu cầu đối tác thực hiện đối chiếu công nợ theo các hợp đồng hợp tác kinh doanh đã ký kết, cung cấp tiến độ pháp lý và kết quả kinh doanh của các dự án đầu tư.
Ngoài ra, với các vấn đề liên quan đến tài sản đảm bảo cho các gói trái phiếu, Novaland cam kết thực hiện đúng quy định của pháp luật và tuân thủ các thỏa thuận với các trái chủ. "Novaland ghi nhận những thiếu sót trong hoạt động phát hành trái phiếu riêng lẻ mà Thanh tra Chính phủ đã nêu và luôn nỗ lực ở mức cao nhất trong việc xây dựng các phương án khắc phục các thiếu sót đó để thực hiện đúng các cam kết với các trái chủ", đại diện doanh nghiệp thông tin.
Novaland cho rằng đã chủ động gửi các văn bản giải trình đến Thanh tra Chính phủ, để cơ quan chức năng có cơ sở xem xét lại kết luận thanh tra. Doanh nghiệp cũng cập nhật thông tin về dư nợ và phương án thanh toán cụ thể đối với các gói trái phiếu còn tồn đọng, cũng như những nỗ lực thực hiện nghĩa vụ trái phiếu trong suốt thời gian qua.
Phạm Dự - Tất Đạt