"Vào 8h20 ngày 24/7, binh sĩ Campuchia nổ súng vào căn cứ quân sự của Thái Lan ở Ta Moan Thom khiến hai binh sĩ Thái Lan thiệt mạng tại chỗ. Campuchia sau đó mở rộng hoạt động quân sự sang các khu vực dân sự tại 4 tỉnh Buriram, Surin, Sisaket và Ubon Ratchathani", thư gửi Liên Hợp Quốc của chính phủ Thái Lan ngày 25/7 có đoạn.
Bức thư của Thái Lan cho biết các hoạt động quân sự của Campuchia khiến 11 dân thường nước này thiệt mạng, 24 người bị thương, trong đó có 8 người bị thương nặng, hơn 102.000 người phải sơ tán. Nhiều hạ tầng dân sự, trong đó có bệnh viện, trường học và công trình công cộng tại khu vực "chịu thiệt hại nặng nề".
Bức thư nhiều khả năng được soạn thảo trước khi Bộ Y tế Thái Lan thông báo số người thiệt mạng vì xung đột ở nước này đã tăng lên 15.
Đám cháy tại trạm xăng ở tỉnh Sisaket, Thái Lan sau trận tập kích ngày 24/7. Ảnh: AFP
Giới chức Thái Lan cáo buộc Campuchia "tấn công dân thường, bệnh viện và nhiều công trình công cộng, vi phạm Công ước Geneva năm 1949, trong đó quy định bảo vệ các cơ sở y tế, người bị thương và người bệnh".
Thái Lan cũng cáo buộc Campuchia đang sở hữu mìn chống bộ binh PMN-2, "vi phạm nghĩa vụ của họ theo Công ước Ottawa, hiệp ước cấm loại vũ khí này" và khiến hai binh sĩ Thái Lan bị thương khi tuần tra biên giới. Bangkok cho hay họ đã tiêu hủy toàn bộ kho dự trữ mìn chống bộ binh của mình vào năm 2003 và báo cáo với Liên Hợp Quốc.
Thái Lan tuyên bố "đã kiềm chế tối đa", cho rằng hành động quân sự của họ là "tự vệ chính đáng, được triển khai một cách hạn chế và có mục tiêu nhằm đối phó với mối đe dọa từ quân đội Campuchia".
"Chúng tôi tái khẳng định cam kết mạnh mẽ đối với việc giải quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, bác bỏ hoàn toàn việc sử dụng vũ lực trong giải quyết xung đột quốc tế", bức thư có đoạn. "Chúng tôi kêu gọi Campuchia ngừng các hành động đối địch và quay lại bàn đàm phán một cách chân thành".
Thái Lan cũng khẳng định sẵn sàng tham gia vào các cơ chế đàm phán song phương hiện có, như Ủy ban Biên giới Chung của hai nước với phiên họp dự kiến diễn ra vào tháng 9, nhằm giải quyết các tranh chấp lãnh thổ còn lại.
Campuchia chưa bình luận về thư của Thái Lan. Tuy nhiên, truyền thông Campuchia trước đó cáo buộc Thái Lan sử dụng tiêm kích F-16 tấn công các mục tiêu dân sự. Bangkok bác bỏ cáo buộc này, khẳng định chỉ tấn công mục tiêu quân sự.
Một quan chức địa phương ở Campuchia hôm nay cho biết ít nhất một dân thường thiệt mạng và 5 người bị thương trong giao tranh với Thái Lan.
Trước đó, Thủ tướng Campuchia Hun Manet gửi thư cho Hội đồng Bảo an LHQ và đề nghị họp khẩn sau khi giao tranh nổ ra ở biên giới. Ông Hun Manet cho biết Thái Lan "tấn công vũ trang" nhằm vào nhiều khu vực của Campuchia và quân đội nước này "tự vệ để bảo vệ chủ quyền, toàn vẹn lãnh thổ".
Vị trí đền Ta Muan Thom cùng các đền tranh chấp giữa Campuchia và Thái Lan. Đồ họa: CNA
Ông Hun Manet kêu gọi Thái Lan "lập tức chấm dứt mọi hành động thù địch, rút quân và kiềm chế mọi động thái khiêu khích tiếp theo", đồng thời cho rằng Thái Lan "đơn phương vẽ lại bản đồ" để "biện minh cho những cáo buộc vô căn cứ" liên quan đến vụ nổ mìn gần đây khiến căng thẳng leo thang.
Hội đồng Bảo an LHQ sẽ tổ chức phiên họp khẩn vào chiều 25/7 (rạng sáng 26/7 giờ Hà Nội), theo các nguồn tin của AFP. Cuộc thảo luận sẽ diễn ra theo hình thức họp kín, bàn về cuộc đụng độ đang diễn ra ở biên giới Campuchia - Thái Lan.
Căng thẳng giữa hai nước leo thang từ 23/7, khi giới chức Thái Lan cáo buộc Campuchia gài mìn tại khu vực tranh chấp biên giới, nơi xảy ra vụ đụng độ hồi tháng 5, khiến một binh sĩ Thái Lan bị thương.
Bangkok sau đó quyết định trục xuất đại sứ Campuchia và triệu hồi đại sứ Thái Lan về nước, tuyên bố sẽ hạ cấp quan hệ ngoại giao hai nước. Chính phủ Campuchia hành động tương tự để đáp trả, tuyên bố hạ cấp quan hệ với Thái Lan xuống "mức thấp nhất", triệu hồi cán bộ ngoại giao ở Bangkok.
Đụng độ giữa Campuchia và Thái Lan bùng phát gần đền Ta Moan Thom sáng 24/7, sau đó lan sang một số khu vực khác dọc biên giới hai nước. Giao tranh trở nên nghiêm trọng hơn khi quân đội Campuchia và Thái Lan triển khai vũ khí hạng nặng.
Nguyễn Tiến (Theo Nation, AP, AFP, Khmer Times)