Nhiều cộng đồng khắp vùng Caribe đang đối mặt với hậu quả nặng nề sau khi Melissa, siêu bão mạnh nhất thế giới năm nay, quét qua Jamaica, Cuba cùng đảo Hispaniola gồm Haiti và Cộng hòa Dominica.
Giới chức các nước cho biết công tác đánh giá thiệt hại chưa hoàn tất, song ảnh vệ tinh đã cho thấy phần nào sức tàn phá khủng khiếp mà bão Melissa để lại dọc bờ biển Jamaica. Ảnh chụp từ trên cao cho thấy hai thị trấn ven biển White House và Black River ở tây nam Jamaica, từng là những làng chài nhộn nhịp, nay chỉ còn lại bùn đất và những đống đổ nát.
Ảnh chụp vệ tinh làng chài White House và thị trấn Black River trước (bên trái) và sau khi siêu bão Melissa đổ bộ (bên phải) với sức gió hơn 290 km/h. Ảnh: Reuters
Melissa đổ bộ Jamaica hôm 28/10, là siêu bão cấp 5 cực mạnh theo thang đo Saffir–Simpson và là cơn bão dữ dội nhất từng được ghi nhận trong lịch sử quốc đảo. Nó nằm trong nhóm những cơn bão mạnh nhất từng hình thành ở Đại Tây Dương và là cơn bão mạnh nhất trong năm nay trên Trái Đất.
Tốc độ gió có lúc đạt tới vượt 290 km/h khi quét qua vùng New Hope ở tây nam Jamaica, vượt xa ngưỡng 250 km/h cho siêu bão cấp 5.
Ít nhất 4 người ở Jamaica thiệt mạng, theo quan chức địa phương Desmond McKenzie. Hơn 25.000 người vẫn phải trú tạm trong các trung tâm sơ tán, trong khi 77% khu vực trên rơi vào cảnh mất điện. Một số vùng bị mất liên lạc hoàn toàn, khiến công tác đánh giá thiệt hại gặp nhiều khó khăn.
Ảnh chụp từ vệ tinh ngày 29/10 khu vực ven sông Barnett, tại Montego Bay, sau khi siêu bão Melissa quét qua. Ảnh: Reuters
Khung cảnh hỗn loạn bao trùm khi người dân bước ra từ nơi trú ẩn, đối diện với nhà cửa tan hoang, đường phố ngập trong bùn đất, rác thải và dây điện rơi vương vãi. Các video quay từ trên không do Thủ tướng Andrew Holness đăng tải cho thấy khu vực phía tây đảo như một bãi chiến trường.
"Tôi chưa bao giờ chứng kiến điều gì kinh hoàng đến vậy", một nhân viên bệnh viện Black River nói với Thủ tướng khi ông đến thị sát. Họ kể rằng trong lúc bão quét qua, điện mất hoàn toàn, bác sĩ phải dùng đèn pin và đèn dầu để chăm sóc bệnh nhân, trong khi kính vỡ và đồ dùng bay khắp nơi.
Theo Bộ trưởng Năng lượng Daryl Vaz, hơn 500.000 hộ gia đình ở Jamaica vẫn chưa được cấp điện trở lại. Giới chức Jamaica dự báo số người chết sẽ còn tăng khi mạng lưới liên lạc thông suốt và thông tin được cập nhật nhanh chóng hơn.
Hình ảnh được ghi lại từ trên trực thăng của Thủ tướng Jamaica ngày 30/10 cho thấy nhiều khu vực gần như "bị san phẳng" vì siêu bão Melissa. Video: X/AndrewHolnessJM
Ở Black River, nơi bão đổ bộ với sức gió hơn 290 km/h, khoảng 90% công trình bị hủy hoại. Nhiều vùng ven biển hứng chịu sóng dâng cao tới 4 m. Trung tâm điều phối ứng phó khẩn cấp của thị trấn sụp đổ, khiến cảnh sát không thể thực hiện cứu nạn hiệu quả.
"Chúng tôi chôn chân hoàn toàn", sĩ quan Coleridge Minto nói. "Mọi tòa nhà ở đây đều bị hư hại. Chúng tôi rất cần hỗ trợ khẩn cấp".
Thủ tướng Holness đã tuyên bố toàn bộ Jamaica là khu vực thảm họa. Lực lượng cứu hộ đã bắt đầu dọn cây đổ, bùn đất và cột điện chắn ngang đường. Một số đội phải đi bộ xuyên rừng để tiếp cận vùng bị cô lập ở Westmorland do tuyến đường chính không thể sử dụng được nữa.
Nhiều khu vực đồi núi ghi nhận lượng mưa tới 1.200 mm và xuất hiện lở đất nguy hiểm. Tại St. Elizabeth, nơi có hơn 150.000 dân, nhiều khu bị ngập sâu. Bệnh viện duy nhất trong vùng bị tốc mái và mất điện, buộc các y bác sĩ và bệnh nhân phải sơ tán.
Toàn bộ sân bay Jamaica, bao gồm sân bay quốc tế Norman Manley ở Kingston, đóng cửa từ đầu tuần và chỉ bắt đầu mở lại vào ngày 30/10. Hội Chữ thập đỏ Jamaica cho biết nhiều khu vực vẫn mất liên lạc, hạ tầng cấp nước bị phá hủy, và một số nơi vẫn chưa phục hồi hoàn toàn sau siêu bão Beryl năm ngoái.
Cư dân Kingston may mắn tránh được tâm bão, trong khi sân bay và cảng chính đã hoạt động trở lại. Nhưng ở những nơi chịu thiệt hại nặng, người dân vẫn phải xếp hàng chờ tại cây xăng và siêu thị. "Montego Bay không còn xăng. Mất 6 tiếng tôi mới đi được 170 km đến thủ đô", du khách Anh Chevelle Fitzgerald kể.
Haiti ghi nhận ít nhất 23 người chết và Cộng hòa Dominica có ít nhất một trường hợp tử vong do bão. Sau khi càn quét Jamaica, Melissa tiến vào Cuba rạng sáng 29/10, đổ bộ gần thành phố Chivirico ở tỉnh Santiago de Cuba với sức mạnh ở cấp 3.
Khu vực Black River, Jamaica, ngày 30/10/2025, sau khi siêu bão Melissa quét qua. Ảnh: AP
Hình ảnh từ Cuba cho thấy nhiều ngôi nhà sụp đổ, người dân đào bới trong đống đổ nát để tìm đồ đạc và người thân. Chính quyền đang khẩn trương khôi phục liên lạc và giao thông cho người dân.
Haiti không bị tâm bão quét qua, nhưng mưa lớn nhiều ngày khiến ít nhất 25 người chết, chủ yếu ở thị trấn Petit-Goave, nơi một con sông tràn bờ cuốn trôi nhà cửa và một đoạn quốc lộ. Nhiều tuyến đường bị sạt lở, khiến giao thông tê liệt.
Theo AccuWeather, siêu bão Melissa gây thiệt hại kinh tế khoảng 48-52 tỷ USD tại vùng Caribe. Các đội cứu hộ Mỹ đã được điều đến hỗ trợ Jamaica. Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio cho biết Washington cũng sẵn sàng cung cấp viện trợ nhân đạo khẩn cấp cho Cuba.
Melissa, theo các nhà khí tượng, là cơn bão di chuyển chậm nhất nhưng có sức công phá thuộc hàng mạnh nhất từng được ghi nhận ở Caribe. Các chuyên gia cảnh báo sự gia tăng tần suất và cường độ bão như Melissa là hệ quả của hiện tượng đại dương nóng lên do biến đổi khí hậu.
Thanh Danh (Theo CBS, ABC, Reuters)