Phố làng của tôi

Tôi từ Đức về Việt Nam vào đầu tháng 3 dương lịch thì coi như mùa xuân chẳng còn lại bao nhiêu. Trời mưa rây thêm tí gió lật phật tôi vẫn ngỡ mưa xuân. Cả tuần nóng trôi đi trong lắt nhắt mưa, dạo phố đầu tóc ẩm lẫn cả mồ hôi. Phố xá bóng loáng nước lép nhép tiếng bánh xe lăn. Cô bạn cũ hẹn "ở hồ gần nhà em nhé! Chiều. Đúng 15h đấy".

Hai mươi năm rồi đấy hai đứa chưa gặp lại nhau. Đi hai vòng hồ chưa tới giờ hẹn, ngồi nghỉ chân quán có cây lộc vừng um lá dưới cái ô che rách mái, nước mưa nhỏ sũng mặt bàn. Hồ lưng nước thẫm, giữa hồ đọng hơi khói mờ mờ. Có tin nhắn từ Đức: "Anh! hoa nở nhiều rồi đấy! sang đi mà chụp"... tiện tay tôi viết vài câu lưu lại trong điện thoại:

Hà Nội cả tuần dở chứng ẩm ương
Mưa lép nhép sương mờ giăng hồ lặng
Người xưa cũ kỷ niệm thầm dâng sóng
Thương nhớ bên này xao xác bên kia...

Đến chơi nhà bạn, gần 2 giờ sáng muốn về bạn gọi taxi. Cậu taxi cứ luẩn quẩn vòng đi vòng lại mở cửa kính thò cổ ra ngoài chạy rì rì dưới ánh đèn đường mờ đục tìm ngõ phố nhà tôi mà tôi đã đọc cho cậu ta khi bước lên xe. Tìm hồi lâu không thấy cậu ta quay sang hỏi: "Chú không phải người ở đây hả?". Tôi ngượng: "Chú đi lâu quá rồi, hơn chục năm nay làng thay đổi quá nhiều…"

Tôi lạc trong làng.

Nếu là ban ngày tôi nhận ra ngay, bởi tôi sinh ra ở đây với bao gắn bó. Làng tôi nằm lọt cái góc hai con phố lớn giao nhau. Làng tôi nhoài người ra phố.
Tôi sang Đức được vài năm thì làng tôi nhập vào một quận của thủ đô.

Ngày bé tí, tôi chứng kiến đám cưới của chị gái tôi trên phố Tràng Tiền. Tôi mê mẩn nhìn người kéo đàn ác cóoc cho mấy chị mặc áo dài mặt đánh phấn hồng, hai bàn tay áp lòng để duyên trước bụng, các chị hát đung đưa.

Đến học lớp 2, cứ tối thứ bảy tôi với thằng Mạnh rủ nhau ra chợ Mơ nhảy tàu điện lên vườn hoa Chí linh xem ca nhạc. Hôm thì dàn nhạc dây của Đài Tiếng Nói việt Nam, các nữ ca sĩ mặc áo dài nhung the nhung đỏ giọng cao vun vút, hôm thì dàn nhạc quân đội ngồi trong nhà tròn kèn đồng sáng loáng, có ông Đinh Ngọc Liên tóc bạc người nhỏ thó vung đôi tay lòng khòng chỉ huy dàn nhạc, ca sĩ Hữu Nội răng hình như đã rụng nhưng hát sôi động thúc giục lòng người. Hôm nào mải xem quá, hết tàu, hai thằng cuốc bộ về nhà.

Lần này về là sau 12 năm xa Hà Nội. Hôm dự đám cưới đứa cháu con bà chị gái, mâm anh em tôi ngồi lẫn hai cô gái. Bà chị tôi giới thiệu: "Đây là cô giáo Thảo cô giáo Hồng. Chắc cậu đi xa lâu không nhớ".

Trí nhớ ngờ ngợ tự dưng bật ra hình ảnh… hai con bé này chứ ai, hồi xưa quần xắn đến bẹn vớt bèo dọc mương làng. Mà chúng nó học chưa hết cấp hai đã bỏ, gánh rau ra chợ Mơ buôn buôn bán bán tích cóp vốn riêng, sao bây giờ làm cô giáo nhỉ.

Nâng cốc cụng nhau, uống một hồi thì tôi biết hai cô bây giờ dạy thể dục nhịp điệu cho những bà tuổi sòn sòn như chị gái tôi, những bà chị suốt một thời kín đáo nay quần hoa cộc, buổi sáng sớm tập dưỡng sinh, tản bộ, để lộ nguyên cặp đùi trần trắng lốp ven hồ.

Thảo vuốt bàn tay tôi khen "anh có nước da đẹp quá", làm tôi sặc cười, rôm nổi hết người.

Mấy chục năm sống xa quê hương, mỗi lần về làng gặp bao điều thay đổi, nhưng ký ức của tôi vẫn nguyên vẹn hình ảnh xa xưa. Tôi vẫn hình dung ra nơi quán nước vỉa hè, ngắm ánh nắng lăn tăn chảy loang rãnh nước kế bên.

Tôi nhớ làng tôi, cái làng sát phố, nhớ cái giếng cổ cạnh cây bàng già đụn gốc gồ gề, cành khẳng khiu nhú vài đọt lá soi trên mặt nước thẫm xanh, nhớ con đường gạch ta đỏ thậm, nhớ khúc đường làng quanh co rồi bất chợt ngáng mắt bởi bức tường xưa lở lói... Nỗi nhớ ám ảnh trồi thụt da diết của kẻ tha hương...

Văn Tất Thắng