Khi diễn thuyết tại sự kiện của Ủy ban Vận động Quốc hội đảng Dân chủ (DCCC) tại California hôm 13/10, Tổng thống Biden nói rằng Pakistan có thể được xem là "một trong những quốc gia nguy hiểm nhất thế giới" vì nước này sở hữu kho vũ khí hạt nhân "hỗn loạn".
Ngoại trưởng Pakistan Bilawal Bhutto-Zardari hôm nay triệu tập Đại sứ Mỹ ở Islamabad để bày tỏ phản đối ngoại giao. Bilawal Bhutto-Zardari nói rằng ông rất bất ngờ trước bình luận từ lãnh đạo Mỹ. Vấn đề hạt nhân Pakistan đã không được đề cập khi ông đến thăm Washington vào tháng trước. Ông nhận định phát biểu của Tổng thống Biden có thể xuất phát từ tình trạng hai nước thiếu trao đổi hiệu quả, thiếu nhìn nhận thấu đáo về an ninh hạt nhân.
Tổng thống Mỹ Joe Biden tại Nhà Trắng hôm 30/9. Ảnh: AFP.
Ngoại trưởng Bhutto-Zardari cho rằng quyết định triệu tập Đại sứ Mỹ sẽ không ảnh hưởng tiêu cực đến quan hệ Pakistan - Mỹ. Islamabad sẵn sàng phản hồi mọi thắc mắc của Washington về chương trình hạt nhân quốc gia.
"Đối với mọi điểm quan ngại về an ninh và an toàn hạt nhân của Pakistan, chúng tôi đã đáp ứng mọi tiêu chuẩn quốc tế theo quy định từ Tổ chức Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA)", Ngoại trưởng Pakistan trả lời họp báo.
Ông Biden đưa ra bình luận về hạt nhân Pakistan khi đề cập đến một số mối quan ngại an ninh quốc gia, trong đó có những thách thức từ Nga và Trung Quốc. Hai ngày trước đó, Mỹ công bố Chiến lược An ninh Quốc gia dài 48 trang nhưng không đề cập đến Pakistan.
Quan hệ Mỹ - Pakistan có dấu hiệu cải thiện dưới nhiệm kỳ của Thủ tướng Pakistan Shehbaz Sharif. Washington vừa bật đèn xanh thương vụ tiêm kích F-16 trị giá 450 triệu USD cho Islamabad, đảo ngược quyết định năm 2018 của cựu tổng thống Donald Trump.
Rào cản giữa Washington và Islamabad trong một thời gian dài là vấn đề Afghanistan. Cộng đồng tình báo Mỹ nhiều lần nghi ngờ Pakistan hỗ trợ cho Taliban, nhưng Islamabad luôn bác bỏ mọi cáo buộc.
Theo giới quan sát, ông Biden lo ngại về kho vũ khí hạt nhân "hỗn loạn" của Pakistan có thể một phần do sóng gió chính trị hiện nay tại quốc gia Nam Á. Cựu thủ tướng Pakistan Imran Khan bị phát lệnh bắt giam vào cuối tháng trước liên quan hành vi đe dọa thẩm phán trong giai đoạn cầm quyền.
Cựu thủ tướng Pakistan Shahid Khaqan Abbasi năm 2017 xác nhận nước này tiếp cận vũ khí hạt nhân vào đầu những năm 1960 và là một trong những quốc gia đầu tiên ở châu Á phát triển chương trình hạt nhân.
Cha đẻ chương trình hạt nhân Pakistan là nhà khoa học Qadeer Khan. Ông bị cáo buộc đánh cắp công nghệ hạt nhân từ Hà Lan, mang về nước vào năm 1976. Hai năm sau đó, nhóm của Khan làm giàm uranium thành công và đến năm 1984 hoàn tất vũ khí hóa công nghệ hạt nhân. Pakistan tự tuyên bố là cường quốc hạt nhân sau lần thử nghiệm bom hạt nhân năm 1998.
Theo Viện Nghiên cứu Hòa bình Stockholm (SIPR) ở Thụy Điển, Pakistan sở hữu khoảng 100 - 120 vũ khí hạt nhân. Hiệp hội Kiểm soát Vũ khí (ACA) tại Mỹ cho rằng Pakistan sở hữu tên lửa đạn đạo tầm ngắn và tầm trung có khả năng mang theo đầu đạn hạt nhân. Nước này có thể đang phát triển tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM) với tầm bắn 7.000 km.
Thanh Danh (Theo Reuters, Times of India)