Sau trận mưa lớn và ngập vừa qua, hàng trăm ôtô ở Thái Nguyên bị ngập nước, có xe chìm gần như hoàn toàn. Hầu hết các xe đều ngâm nước gần hai ngày, khiến bùn đất tràn vào khoang lái và khoang động cơ. Mức độ hư hại của xe phụ thuộc chủ yếu vào độ sâu của nước ngập. Càng ngập cao và xe chìm trong ngập lâu, chi phí sửa càng lớn, khả năng phục hồi như cũ càng thấp.
Ngập đến nóc: mức rất nặng, gần như "vô phương cứu chữa"

Nước bùn tràn vào khoang động cơ của xe bị ngập đến nóc tại Thái Nguyên. Ảnh: Hyundai Đông Đô
Khi nước dâng tới nóc xe, mức độ hư hại gần như toàn phần. Nước bẩn tràn vào khoang máy, nội thất và hệ thống điện qua các khe hở nhỏ, gây đoản mạch, phá hỏng cảm biến, mô-đun điều khiển và dây dẫn.
Không chỉ hệ thống điện, nước còn có thể lọt vào động cơ, hộp số và cụm truyền động, khiến dầu bị nhiễm bẩn, các chi tiết kim loại rỉ sét. Dù xe được kéo lên và sấy khô, hơi ẩm vẫn đọng lại trong các khe nhỏ, gây ăn mòn âm ỉ theo thời gian. Song song đó, nội thất bị ngấm nước lâu ngày dễ sinh nấm mốc, ám mùi, trong khi bùn đất bám trong hệ thống gió, điều hòa và phanh rất khó làm sạch hoàn toàn.
Việc phục hồi xe ở mức này gần như không khả thi. Nếu cố sửa, gara sẽ phải tháo rời toàn bộ xe, thay toàn bộ ECU, dây điện, đại tu động cơ, thay nội thất và sơn phủ lại khung gầm. Tuy vậy việc sửa chữa này chỉ mang tính "chữa cháy", không đảm bảo an toàn vận hành lâu dài.
Nếu được xử lý kỹ, xe từng bị ngập sâu vẫn có thể vận hành trở lại nhưng dễ gặp lỗi sau vài tháng sử dụng. Khi nước đã xâm nhập vào mô-đun điều khiển, cảm biến hay các giắc nối, việc sấy khô chỉ mang tính tạm thời. Hơi ẩm còn sót lại hoặc rỉ sét sẽ khiến hệ thống điện hoạt động chập chờn. Đây là dạng hư hại âm thầm, thường khó phát hiện và rất tốn kém nếu phải thay lại toàn bộ dây điện.
Bên cạnh đó, nội thất khó trở về trạng thái ban đầu dù đã được tháo sấy, khử mùi, các vật liệu như nỉ trần, mút ghế hay thảm sàn vẫn giữ ẩm và dễ mốc trở lại khi thời tiết nồm ẩm. Một số gara có thể làm mới bề mặt, nhưng mùi ẩm mốc đặc trưng của xe ngập nước gần như không thể loại bỏ hoàn toàn, trừ khi chủ xe đồng ý thay mới toàn bộ lớp nỉ, ghế thay vì sấy khô, nhưng chi phí này rất tốn kém.
Hơn nữa, các chi tiết cơ khí đều có thể bị ăn mòn từ bên trong một khi xe đã ngập sâu trong nước bẩn. Những hư hại kiểu này thường không lộ ngay, nhưng sau một thời gian, xe sẽ dần xuất hiện tiếng kêu lạ, rung nhẹ hoặc hao dầu bất thường, khiến chi phí khắc phục có thể cao gấp nhiều lần so với giá trị ban đầu.
Tổng chi phí cho sửa chữa có thể vượt 50% giá trị xe hoặc hơn, trong khi độ bền và độ tin cậy không thể phục hồi như cũ. Chính vì thế ở nhiều quốc gia, công ty bảo hiểm xếp xe ngập nặng (từ vô-lăng trở lên) vào diện "total loss", có nghĩa là hư hại toàn phần, đồng nghĩa với việc xe bị loại bỏ vĩnh viễn thay vì sửa chữa.
Ngập đến vô-lăng: mức nặng, động cơ và hệ thống điện bị hư hại

Nội thất một xe Audi ngập nước ở Thái Nguyên với phủ bùn đất trên vô-lăng, táp-lô, ngày 9/10. Ảnh: Giang Huy
Khi nước dâng lên tới vô-lăng, phần lớn các mô-đun điều khiển, cảm biến, hộp ECU, dàn lạnh điều hòa và hộp số đều bị ảnh hưởng. Nội thất lúc này bị bão hòa nước, các chi tiết kim loại rỉ sét, bùn đất xâm nhập sâu vào khoang máy. Nếu động cơ còn hoạt động lúc ngập, nguy cơ thủy kích rất cao, khiến cong piston, gãy tay biên hoặc hỏng trục khuỷu.
Để phục hồi, kỹ thuật viên buộc phải tháo toàn bộ chi tiết nội thất để sấy, thay mới ECU, dây điện, cảm biến, lọc nhiên liệu và các loại dung dịch trên xe. Tổng chi phí lúc này có thể từ hàng chục đến hàng trăm triệu đồng, tùy vào việc xe có nổ máy lúc ngập hay không.
Tuy vậy, mức độ tin cậy của xe khi khôi phục lại sẽ không như nguyên bản, do những hư hỏng này rất khó để xử lý một cách triệt để. Các lỗi về cơ khí, điện, chập mạch hoặc mùi ẩm mốc vẫn có thể tái phát theo thời gian.
Ngập qua bánh, đến sàn xe: mức trung bình, dễ phát sinh ẩm mốc nội thất

Bùn ngập đến sàn và ghế xe tại Thái Nguyên. Ảnh: Giang Huy
Khi nước vượt quá sàn, nước có thể ngấm vào thảm sàn, ghế nỉ, các giắc nối dây điện và cảm biến túi khí đặt dưới ghế. Nước còn có thể xâm nhập vào những lớp đệm mút ở cửa, bên trong ghế da khiến nội thất bắt đầu có mùi ẩm mốc, thậm chí sinh nấm nếu không xử lý ngay.
Để khôi phục, chủ xe cần mang xe đến các trung tâm chăm sóc xe chuyên dụng. Lúc này, kỹ thuật viên sẽ tháo toàn bộ nội thất để sấy khô, khử mùi, đồng thời thay dầu và lọc gió. Chi phí phục hồi cho mức này khoảng 10-30 triệu đồng, tùy dòng xe và mức độ thiệt hại. Xe có thể hoạt động bình thường trở lại, không ảnh hưởng quá nhiều về mặt cơ khí, nhưng nếu để lâu không xử lý, hơi ẩm còn sót lại có thể gây rỉ sét hệ thống điện sau vài tháng sử dụng, và sinh nấm mốc gây độc cho không khí trong xe.
Ngập đến bánh xe: mức nhẹ, có thể khắc phục hoàn toàn
Khi nước chỉ ngập đến bánh, xe chủ yếu bị ảnh hưởng ở phần gầm, phanh và các cảm biến ABS gần bánh xe. Nếu chủ xe không dừng giữa vùng ngập và xe không chết máy, hư hại thường không đáng kể.
Sau khi thoát khỏi khu vực ngập, chủ xe chỉ cần rửa gầm, vệ sinh má phanh, kiểm tra cảm biến và thay dầu phanh, nhớt máy nếu cần. Mức chi phí phục hồi, vệ sinh dao động 2-5 triệu đồng. Xe ở mức ngập này gần như có thể khôi phục hoàn toàn, không để lại ảnh hưởng lâu dài nếu được xử lý sớm.
Hồ Tân