"Trung Quốc và Mỹ từng kề vai chiến đấu chống lại chủ nghĩa phát xít và chủ nghĩa quân phiệt. Giờ đây, hai nước nên hợp tác để bảo vệ các thành quả của Thế chiến II", hãng thông tấn Xinhua dẫn lời Chủ tịch Tập Cận Bình nói trong cuộc điện đàm tối 24/11 với Tổng thống Mỹ Donald Trump.
Ông Tập làm rõ lập trường mang tính nguyên tắc của Trung Quốc đối với vấn đề Đài Loan, nhấn mạnh rằng việc hòn đảo "quay trở lại Trung Quốc là một phần không thể tách rời của trật tự quốc tế thời hậu chiến".
Tổng thống Donald Trump (trái) và Chủ tịch Tập Cận Bình. Ảnh: AFP
Chủ tịch Trung Quốc đồng thời kêu gọi hai nước "duy trì đà phát triển mối quan hệ" sau cuộc gặp giữa ông với Tổng thống Mỹ Donald Trump hồi tháng trước ở Busan, Hàn Quốc, nơi họ đã tìm cách xoa dịu cuộc chiến thương mại đang căng thẳng.
Ông Tập khẳng định cuộc gặp thành công ở Hàn Quốc "đã giúp định hướng lại lộ trình và truyền thêm động lực cho con tàu khổng lồ Trung - Mỹ tiến lên". "Kể từ sau cuộc gặp, quan hệ hai nước đã duy trì ổn định và tiếp tục cải thiện, điều này được cả hai bên và cộng đồng quốc tế đánh giá cao", ông nói.
Đề cập đến xung đột Ukraine, ông Tập khẳng định "Trung Quốc ủng hộ mọi nỗ lực cam kết vì hòa bình và hy vọng tất cả các bên sẽ tiếp tục thu hẹp khác biệt để đạt được một thỏa thuận hòa bình công bằng, lâu dài và ràng buộc càng sớm càng tốt nhằm giải quyết tận gốc rễ cuộc khủng hoảng".
Một quan chức Nhà Trắng xác nhận Tổng thống Trump và Chủ tịch Tập đã nói chuyện qua điện thoại, nhưng không cung cấp thông tin chi tiết.
Trung Quốc luôn xem đảo Đài Loan là một phần lãnh thổ không thể tách rời và sẵn sàng sử dụng mọi biện pháp để thống nhất. Lãnh đạo Trung Quốc cũng nhiều lần khẳng định không loại trừ biện pháp sử dụng vũ lực để thu hồi hòn đảo, dù chủ trương chung vẫn là đối thoại và thống nhất trong hòa bình.
Vấn đề Đài Loan gần đây đã gây căng thẳng quan hệ Trung - Nhật sau khi Thủ tướng Sanae Takaichi phát biểu rằng trong kịch bản xảy ra cuộc tấn công vào đảo Đài Loan, Nhật Bản có thể triển khai lực lượng phòng vệ nếu cuộc xung đột đặt ra mối đe dọa hiện hữu đối với nước này.
Trung Quốc giận dữ, đáp trả bằng cách yêu cầu bà Takaichi rút lại phát biểu, cấm hải sản, ngừng phát hành phim Nhật Bản và cảnh báo công dân không nên đến quốc gia này.
Hồi giữa tháng, Bộ Quốc phòng Trung Quốc cảnh báo Nhật Bản sẽ hứng chịu thất bại quân sự "thảm hại" nếu sử dụng vũ lực để can thiệp vấn đề Đài Loan.
Vũ Hoàng (Theo Reuters, AFP, Xinhua)