Sau thông tin Bộ Công Thương đang tham mưu để trình Chính phủ ban hành lộ trình sử dụng xăng E10 (chứa 10% ethanol), dự kiến từ ngày 1/1/2026, nhiều người dùng ôtô, xe máy tỏ ra lo lắng việc liệu xe của mình có thể sử dụng E10 hay không, nếu sử dụng thì ảnh hưởng của loại xăng này tới các chi tiết trên xe như thế nào.
Theo nhiều nghiên cứu trên thế giới, xăng sinh học (xăng pha cồn ethanol) giảm phát thải ra môi trường so với xăng truyền thống, được ứng dụng từ lâu tại nhiều khu vực trên thế giới, dẫn đầu là Mỹ. Bộ Giao thông vận tải Anh trong 2021 đã thống kê khoảng 95% phương tiện chạy xăng đang được sử dụng trên toàn cầu tương thích với xăng E10, và con số này ngày càng tăng. Tại quốc gia này, tất cả ôtô sản xuất từ năm 2011 trở đi đều tương thích với xăng E10, và hầu hết ôtô, xe máy sản xuất từ cuối những năm 1990 cũng được các nhà sản xuất chấp thuận sử dụng xăng E10.
Tại Việt Nam, trước đây, khi bắt đầu bán xăng E5 thay thế A92, nhiều chủ xe vẫn sử dụng cả E5 và A95 và cơ quan hữu trách chưa ghi nhận trường hợp nào xe bị hư hỏng do E5. Với E10 thời gian tới, vì hàm lượng cồn nhiều hơn, chủ xe cần kiểm tra kỹ về khả năng tương thích của xe.
Cách kiểm tra khả dĩ nhất là xem thông tin trong sách hướng dẫn sử dụng (HDSD). Tất cả các hãng đều ghi rõ thông tin loại nhiên liệu có thể sử dụng cho xe và những lưu ý để đảm bảo chất lượng. Theo tiêu chuẩn của các hãng ôtô và xe máy, thông tin về loại nhiên liệu tương thích phải được ghi rõ trong tài liệu HDSD, nhằm giúp chủ xe chọn đúng loại nhiên liệu, đồng thời giúp hãng loại trừ trách nhiệm nếu chủ xe sử dụng sai loại nhiên liệu được khuyến cáo.
Sách HDSD có thể ở dạng in cứng hoặc file mềm, người dùng tra cứu trên website chính hãng.
Hầu hết các xe đời mới khoảng 10 năm trở lại đây đều có hướng dẫn sử dụng được xăng E10 mà không ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng và hiệu suất của xe. Tuy vậy, tùy từng xe mà có những quy định khác nhau, vì vậy chủ xe vẫn cần nghiên cứu kỹ nội dung này trong sách HDSD.
Ví dụ, ở loạt ảnh phía trên, sách HDSD xe CR-V 2021 lắp ráp tại Việt Nam ghi rằng xe tại Thái Lan có thể dùng xăng sinh học lên tới E85 (85% ethanol, 15% xăng), vì vậy đương nhiên có thể dùng xăng E10. Nhưng thị trường Việt Nam nằm trong nhóm "những thị trường khác" lại chỉ quy định sử dụng xăng có chỉ số octane 91 trở lên, không nhắc tới xăng sinh học.
Tương tự, với trường hợp xe Mazda6 2021, sách viết xe đảm bảo hoạt động ổn định với E10 tại các quốc gia châu Âu, không nhắc tới thị trường Việt Nam.
Sở dĩ có những thông tin mang tính địa phương hóa vì nhà sản xuất sẽ phải có những thử nghiệm với loại nhiên liệu tại thị trường mới có thể đưa ra khuyến cáo. Đặc thù nhiên liệu sẽ kéo theo tiêu chuẩn vật liệu cho xe ở từng thị trường khác nhau, có nghĩa là một chiếc gioăng máy trong động cơ xe ở Thái Lan có thể có tiêu chuẩn khác với xe ở Việt Nam. Vì vậy, CR-V tại Thái Lan dùng E10 tốt, không có nghĩa xe ở Việt Nam cũng sử dụng được.
Trong khi đó, với chiếc Toyota Altis 2022 trong loạt ảnh HDSD phía trên, nhà sản xuất ghi có thể dùng xăng tới E85 và không viết cụ thể thị trường nào, có nghĩa là xe Việt Nam cũng áp dụng được.
Với chiếc Mitsubishi Xforce, nhà sản xuất khuyến cáo dùng được E10 là tối đa, nếu quá 10% ethanol hoặc lẫn methanol có thể làm hỏng hệ thống nhiên liệu của xe, động cơ, các cảm biến của động cơ và hệ thống khí thải.
Như vậy, nếu sách HDSD không có thông tin về xăng sinh học hoặc có nhưng lại dành cho thị trường khác, người dùng nên chủ động liên lạc với cố vấn dịch vụ của đại lý chính hãng để nhận được tư vấn, cũng như những cam kết về mặt bảo hành, bảo dưỡng khi sử dụng xăng sinh học.
Với những dòng xe đã cũ khoảng 15 năm trở lên, không còn sách HDSD, không có thông tin trên website chính hãng, cách tốt nhất là kiểm tra với hãng để nhận được hướng dẫn sử dụng nhiên liệu phù hợp.
Ngoài sách HDSD, với số ít xe nhập khẩu có thể thông tin loại xăng sinh học E5, E10 được sử dụng sẽ in trực tiếp trên nắp bình xăng (nắp ngoài hoặc trong). Thông thường, nếu nắp bình xăng có ghi "Up to E10 Gasoline only", có nghĩa là xe có thể sử dụng xăng E10 hoặc thấp hơn mà không ảnh hưởng đến động cơ hoặc hệ thống nhiên liệu.
Thông tin về loại xăng tương thích trên một mẫu xe Nhật ở thị trường Anh và Mỹ. Ảnh: Lexus UK
Bên cạnh đó, một số xe sẽ in thêm ghi chú ví dụ như dấu gạch chéo ngang cụm số E15-E85, biểu thị việc xe không tương thích với xăng E15 đến E85.
Hồ Tân