Truyền thông Mỹ ngày 25/9 đưa tin Bộ trưởng Quốc phòng Pete Hegseth đã lệnh cho hàng trăm tướng lĩnh Mỹ đang làm nhiệm vụ tới dự cuộc họp tại căn cứ thủy quân lục chiến ở Quantico, bang Virginia vào tuần tới mà không nói rõ mục đích.
Người phát ngôn Lầu Năm Góc Sean Parnell xác nhận ông Hegseth "sẽ phát biểu với các lãnh đạo cấp cao của quân đội vào đầu tuần tới", nhưng không cung cấp thêm thông tin chi tiết về nội dung cuộc họp. Tổng thống Donald Trump sau đó nói với các phóng viên tại Nhà Trắng rằng ông sẽ tới dự cuộc họp nếu các tướng lĩnh "muốn như vậy".
Báo Washington Post dẫn lời các nguồn tin giấu tên cho hay mệnh lệnh từ Bộ trưởng Hegseth "áp dụng cho tất cả sĩ quan cấp cao mang quân hàm chuẩn tướng trở lên, hoặc cấp bậc tương đương trong hải quân, đang phục vụ ở các vị trí chỉ huy và những cố vấn cấp cao nhất trong lực lượng của họ". Các tướng Mỹ đang chỉ huy lực lượng đóng quân tại những khu vực xung đột ở nước ngoài cũng được yêu cầu về nước dự họp.
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Pete Hegseth tại trụ sở Lầu Năm Góc ở Arlington, Virginia, hôm 22/9. Ảnh: AFP
Chỉ thị trên tác động tới khoảng 800 tướng lĩnh và đô đốc ở các căn cứ khắp nước Mỹ và hàng chục quốc gia trên thế giới. Theo giới chuyên gia, việc Lầu Năm Góc triệu tập cùng lúc nhiều tướng quân đội như vậy về một chỗ là động thái "rất bất thường" và điều này đang làm dấy lên những lo ngại về an ninh.
"Thông báo với thế giới rằng bạn đang tập hợp tất cả sĩ quan quân sự cấp cao của chúng ta đến một địa điểm duy nhất thực sự không khôn ngoan, xét về góc độ an ninh", cựu phi công tiêm kích thủy quân lục chiến Mỹ Amy McGrath viết trên X.
Chỉ thị từ Bộ trưởng Hegseth được cho là đang gieo hoang mang trong giới lãnh đạo quân sự Mỹ khi Bộ Quốc phòng thông báo quá gấp gáp và không nêu lý do triệu tập, trong bối cảnh quân đội Mỹ dưới quyền Hegseth đã chứng kiến nhiều biến động về nhân sự cấp cao.
Kể từ đầu năm, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã loại bỏ hàng loạt tướng lĩnh và đô đốc, thường không có lời giải thích rõ ràng.
Trong số những người bị cách chức có tướng CQ Brown, chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ, đô đốc Lisa Franchetti, tham mưu trưởng Tác chiến Hải quân, đô đốc Linda Fagan, chỉ huy lực lượng tuần duyên, tướng James Slife, phó tham mưu trưởng không quân, trung tướng Jeffrey Kruse, lãnh đạo Cơ quan Tình báo Quốc phòng, phó đô đốc Nancy Lacore, chỉ huy lực lượng dự bị hải quân và chuẩn đô đốc Milton Sands, lãnh đạo Bộ Tư lệnh Tác chiến Đặc biệt Hải quân.
Hồi tháng 5, ông Hegseth ra lệnh cắt giảm khoảng 100 tướng lĩnh và đô đốc với lý do "thêm tướng không giúp chúng ta thành công hơn". Khi các sĩ quan cấp cao chưa hết lo ngại về động thái này, lệnh triệu tập trên khiến nhiều người đồn đoán rằng sẽ có một đợt giảm thêm 10% tổng số tướng lĩnh và đô đốc nữa trong toàn lực lượng.
"Đây không phải cách chúng ta làm việc. Bạn không thể triệu tập các sĩ quan cấp tướng hoặc đô đốc đang chỉ huy binh sĩ và lực lượng toàn cầu của họ đến họp ở Mỹ mà không cho biết chủ đề hay chương trình hoạt động là gì", một quan chức quân sự Mỹ giấu tên nói.
Một số người bày tỏ khó hiểu vì sao hàng trăm tướng lĩnh phải vượt hàng nghìn km về họp trực tiếp ở Virginia, trong khi Bộ Quốc phòng Mỹ "sở hữu công nghệ hội nghị truyền hình bảo mật cao, cho phép các quan chức quân sự hàng đầu thảo luận những vấn đề nhạy cảm với Nhà Trắng, Lầu Năm Góc hoặc thậm chí cả hai, bất kể họ ở đâu".
"Tôi không biết lý do Bộ trưởng Hegseth tổ chức cuộc họp lớn như vậy là gì. Tôi không thể đánh giá được. Nhìn bề ngoài, việc triệu tập mọi tướng lĩnh từ khắp nơi trên thế giới và bắt họ ngồi cùng một chỗ có vẻ không hợp lý", Tom Nichols, giáo sư danh dự tại Đại học Chiến tranh Hải quân Mỹ, nhận xét.
"Tôi đã nói chuyện với hơn 10 nguồn tin, không ai từng nghe về bất cứ điều gì giống thế này trong 30, 35 năm sự nghiệp của họ, thực sự rất hiếm", phóng viên Washington Post Dan Lamothe cho hay.
"Khi bạn tập hợp nhiều lãnh đạo, nhiều nhân tài đến vậy tới cùng một nơi, ít nhất nó sẽ làm dấy lên mối lo ngại rằng sẽ tệ ra sao nếu chuyện không hay xảy ra?", Lamothe nói. "Lầu Năm Góc tổ chức hội nghị trực truyền rất tốt, vì thế, thực sự không có lý do gì để bạn cần mọi người họp mặt trực tiếp".
Trung tướng Mark Hertling, cựu chỉ huy lục quân Mỹ tại châu Âu từ năm 2011 đến 2012, cho hay ông ban đầu không tin khi đọc về lệnh triệu tập của Bộ trưởng Quốc phòng.
"Trong 40 năm quân ngũ, tôi chưa từng thấy điều gì tương tự", ông nói. "Chưa bao giờ có một bộ trưởng nào lại triệu tập hàng trăm sĩ quan từ mọi nơi trên thế giới đến một phòng họp duy nhất. Không phải trong Chiến tranh Lạnh, không phải trong chiến dịch Bão táp Sa mạc (năm 1991), cũng không phải trong thời kỳ đỉnh điểm của các cuộc chiến ở Iraq và Afghanistan".
"Họ không làm điều đó vì nó gây gián đoạn, tốn kém và không cần thiết", ông nhấn mạnh. "Điều bất thường hơn nữa là dường như không ai biết lý do của cuộc họp hay điều Bộ trưởng Hegseth dự định tuyên bố. Thông thường, ngay cả khi họp về những vấn đề tuyệt mật, các lãnh đạo cấp cao ít nhất vẫn được phổ biến sơ bộ về chương trình làm việc. Ở đây không có gì cả. Đó là nguyên nhân khiến tin đồn lan rộng".
Theo tướng Hertling, cuộc họp sắp tới có thể nhằm thảo luận một chiến lược an ninh quốc gia mới khi môi trường toàn cầu đang đầy rẫy rủi ro, từ xung đột ở Ukraine đến bất ổn ở Trung Đông hay những chia rẽ bên trong NATO. Hoặc đơn giản, cuộc họp chỉ là cách để Bộ trưởng Hegseth phô trương quyền lực, nhắc nhở các tướng lĩnh cấp cao rằng ông đang nắm quyền.
"Cá nhân tôi hy vọng đây không phải lý do cho cuộc tụ họp sắp tới", ông nói.
"Sau khi xem xét tất cả những lý do tiềm năng, một điều mà giới truyền thông của chúng ta có thể chưa tính đến là đối thủ và đồng minh đang theo dõi", Hertling lưu ý. "Lệnh triệu tập khẩn cấp, mang tính toàn cầu và đột ngột đối với các sĩ quan Mỹ cấp cao nhất giống như tín hiệu cảnh báo đỏ đối với họ về điều gì đó không ổn đang diễn ra bên trong Lầu Năm Góc".
"Mỹ đang tích cực tham gia vào các hoạt động răn đe ở nhiều khu vực. Đối thủ của chúng ta luôn theo dõi để tìm ra những kẽ hở. Việc làm gián đoạn quân đội bằng cách buộc các lãnh đạo di chuyển qua nhiều múi giờ để tổ chức một cuộc họp tập thể ở Virginia không khác gì sơ suất trong hoạt động tác chiến", ông đánh giá.
Vũ Hoàng (Theo Washington Post, Bulwark, AFP, Reuters)