Ngôi nhà ở quê của bố mẹ ông đã bỏ trống nhiều năm. Người đàn ông 60 tuổi từng đề nghị vợ về sống cùng nhưng bà từ chối bởi quen với cuộc sống tiện nghi thành thị. Hai con trai của họ làm việc ở Tokyo nên không thể chuyển theo.
Keiko, vợ ông Yamada, đề xuất sống kiểu sotsukon, tức xem như cuộc hôn nhân đã "hoàn thành sứ mệnh", vợ chồng có thể tự chọn cách sống cho riêng mình. Yamada đồng ý vì phương án này đơn giản hơn ly hôn. Ông về quê một mình, dùng lương hưu sửa sang nhà cửa và sống bình yên. "Cuối cùng tôi cũng sẵn sàng bắt đầu cuộc sống thứ hai", Yamada nói.
Không có vợ lo việc nhà, Yamada gặp khó khăn với nấu nướng và dọn dẹp, phải sống bằng mì gói và rau đông lạnh. Họ vẫn liên lạc thường xuyên. Ở Tokyo, Keiko mở xưởng thủ công và phát triển nhanh. "Có vẻ như không có tôi, cô ấy vẫn rất hạnh phúc", ông nói.
Thuật ngữ sotsukon (tốt nghiệp hôn nhân) chỉ tình trạng vợ chồng vẫn giữ quan hệ hôn nhân nhưng chọn sống riêng để theo đuổi độc lập và tự do cá nhân.
Khái niệm này được nhà văn Yumiko Sugiyama giới thiệu năm 2004. Hiện, cuộc hôn nhân kiểu này đang phổ biến ở các cặp vợ chồng trung niên và người cao tuổi Nhật Bản. Những người sotsukon nói muốn cải thiện chất lượng cuộc sống cuối đời, đồng thời giải quyết khác biệt giá trị hoặc giảm căng thẳng.
Khác với quan niệm truyền thống coi hôn nhân là cam kết suốt đời, sotsukon phản ánh xu hướng hiện đại chú trọng vai trò cá nhân và tự do.
Theo khảo sát của Viện Nghiên cứu Meiji Yasuda, tỷ lệ ủng hộ sotsukon tăng theo độ tuổi, đạt gần 79% ở phụ nữ từ 60 tuổi trở lên. Đặc biệt, tỷ lệ ủng hộ sotsukon ở phụ nữ cao tuổi cao hơn nhiều so với tỷ lệ ly hôn.
Các chuyên gia lý giải, hầu hết phụ nữ lớn tuổi ở Nhật Bản phải đảm nhiệm vai trò giúp việc và chăm sóc gia đình trong khi chồng dành toàn bộ thời gian cho công việc.
Sotsukon cũng được mô tả tương tự kateinai bekkyo, tập tục vợ chồng không hạnh phúc nhưng vẫn sống chung và hạn chế nguy cơ xung đột bằng cách tránh mặt nhau. Sotsukon bắt nguồn từ sự tôn trọng lẫn nhau thay vì thù địch. Nó không phá vỡ mối quan hệ mà tái định hình chúng, mang đến cơ hội "tốt nghiệp" vào giai đoạn mới của đời sống mà không hối tiếc hay oán giận.
"Nhiều ông chồng thậm chí không biết quần lót của mình để ở đâu bởi có người vợ luôn sẵn sàng đưa nó khi cần", báo cáo của Meiji Yasuda nêu.
Nỗi lo này cũng được phản ánh trong khảo sát công ty kiến trúc Interstation với phụ nữ độ tuổi 30-60, khoảng 57% muốn cuộc hôn nhân theo hướng "đã xong việc". Khi được hỏi thời điểm thực hiện, 35% chọn lúc chồng nghỉ hưu.
Michiko và Kenji kết hôn 35 năm, dành cả đời xây dựng gia đình truyền thống. Kenji là công chức và Michiko nội trợ, chăm sóc chồng con, nhà cửa. Khi các con trưởng thành, họ sống cùng nhau như người xa lạ. Mọi cuộc trò chuyện xoay quanh chuyện nhỏ nhặt. Kenji vẫn đi làm muộn, ăn tối một mình và dành thời gian rảnh xem tivi trong khi Michiko cảm thấy mất mục đích sống.
Khi Kenji về hưu, Michiko hình dung cuộc sống mới căng thẳng, lo sẽ phải chịu đựng chồng cả ngày khi ông có nhiều thời gian rảnh.
Ban đầu, Kenji ngạc nhiên và khó hiểu, không muốn ly hôn vì vẫn coi Michiko là người bạn đời. Bà giải thích đây không phải kết thúc, mà là chương mới, bà muốn sống cho bản thân và theo đuổi đam mê đã bỏ lỡ.
Sau một thời gian suy nghĩ, Kenji đồng ý. Ông cho rằng lối sống sotsukon mang lại tự do và tôn trọng lẫn nhau. Michiko chuyển đến căn hộ nhỏ gần trung tâm, tham gia lớp gốm và hội cắm hoa. Kenji ở lại nhà cũ, học cách chăm sóc bản thân, tìm sở thích mới như câu cá và làm vườn.
Họ vẫn liên lạc đều qua điện thoại, chia sẻ cuộc sống mới. Mối quan hệ không rạn nứt mà trở nên sâu sắc hơn.
"Cuộc hôn nhân của chúng tôi đã tốt nghiệp", Kenji nói. "Giờ là lúc bước vào giai đoạn mới, sống trọn vẹn và đúng với bản thân".
Ngọc Ngân (Theo Japan Times)