Biểu tình quy mô lớn bùng phát ở Nepal từ 8/9, khi hàng chục nghìn người, đa phần thuộc Gen Z, đổ xuống đường phố thủ đô Kathmandu phản đối chính phủ Nepal chặn các mạng xã hội. Các cuộc tuần hành biến thành biểu tình phản đối tình trạng tham nhũng ở Nepal.
Ngày 9/9, hàng nghìn người biểu tình đã phá vỡ các cánh cổng phía tây của cung điện Singha Durbar, tìm cách xông vào khu vực cấm và phóng hỏa nhiều lối vào.
Singha Durbar nằm tại khu trung tâm Kathmandu, được coi là biểu tượng quyền lực chính trị của Nepal suốt hơn một thế kỷ. Công trình được xây dựng năm 1908 dưới thời Thủ tướng Chandra Shumsher JBR, mang dấu ấn kiến trúc châu Âu. Đây không chỉ là nơi ở chính thức của các đời thủ tướng mà còn là điểm đón tiếp nguyên thủ và hoàng gia quốc tế, như Nữ hoàng Elizabeth II (1961) và Công nương Diana (1993). Ảnh: Nagariknetwork, Reuters
Đám đông biểu tình trước cổng tòa Singha Durbar, gần tượng Vua Prithvi Narayan Shah, người được xem là "Cha già dân tộc Nepal". Ảnh: The Kathmandu Post
Rashtrapati Bhavan, tức dinh tổng thống Nepal, cũng chìm trong lửa. Ngày 9/9, đám đông phá cổng an ninh, tràn vào khuôn viên và phóng hỏa nhiều khu vực.
Công trình được xây dựng năm 1923 dưới thời vương triều Rana, mang phong cách tân cổ điển với những hàng cột, mái vòm và hoa văn tinh xảo. Rastrapati Bhawan ban đầu là dinh thự cá nhân, sau thành nơi làm việc và cư trú của nguyên thủ quốc gia. Ảnh: Wikimedia, Hamrakura
Tòa nhà Quốc hội Nepal cũng bị phóng hỏa. Công trình này vốn là Trung tâm Hội nghị Quốc tế Birendra (BICC), được xây dựng và khánh thành năm 1993, mang phong cách kết hợp giữa kiến trúc hiện đại và yếu tố truyền thống Nepal.
Với hội trường chính hơn 1.000 chỗ ngồi, nhiều phòng họp nhỏ và không gian triển lãm, BICC từng là địa điểm tổ chức các hội nghị cấp cao và sự kiện quốc tế. Từ năm 2008, nơi đây được chuyển đổi thành trụ sở Quốc hội, gắn liền với quá trình soạn thảo hiến pháp và hoạch định các chính sách trọng yếu của quốc gia. Ảnh: Wikimedia, Aajtak
Khách sạn Hilton Kathmandu được xem là công trình biểu tượng ở thủ đô Nepal, phản ánh tham vọng đưa ngành du lịch khách sạn của nước này lên tầm quốc tế. Khách sạn khởi công từ năm 2016, mở cửa năm 2024, với tổng vốn đầu tư 57 triệu USD. Kiến trúc công trình gắn kết với cảnh quan xung quanh, một mặt hướng vào nhịp sống đô thị Kathmandu, mặt còn lại nhìn ra dãy Langtang. Mặt tiền tòa nhà gắn các tấm kính dọc lấy cảm hứng từ cờ cầu nguyện Phật giáo, đổi màu theo ánh sáng.
Ngày 9/9, người biểu tình Nepal phóng hỏa công trình này. Giới chức cứu hỏa Kathmandu cho biết hầu hết cơ sở vật chất, tài sản của khách sạn đã bị thiêu rụi.
Tình hình tại Nepal hiện dần ổn định trở lại, các cửa hàng đã mở cửa kinh doanh, đường phố dần đông đúc. Ngày 12/9, cựu chánh án Tòa án Tối cao Sushila Karki trở thành thủ tướng lâm thời. Bà nhận được sự ủng hộ từ những người biểu tình trẻ tuổi vì mang quan điểm trung lập, không theo đảng phái chính trị nào và mạnh tay chống tham nhũng.
Tổng thống Nepal sau đó giải tán quốc hội theo đề xuất từ tân Thủ tướng Karki và ấn định ngày bầu cử vào tháng 3/2026. Ảnh: Hilton, Reuters
Mai Phương (Theo Kathmandu Post, Hindustan Times)