Những cô giáo gánh 'cơm có thịt' lên non cho học trò

Đây là hành trang mỗi ngày của cô giáo 32 tuổi ở điểm trường Hồ Nhì, xã Quảng Lâm, cách trường chính hơn 16 km. Nơi đây chưa có điện lưới, giao thông cũng rất khó khăn. Cô Luyện chỉ đi xe máy được khoảng 5 km, sau đó cuốc bộ bởi đường lầy lội, dốc cao.

"Để đồ ăn đến nơi nguyên vẹn không dễ. Nhiều đoạn tôi phải gánh trên vai hoặc xách bộ 6-7 km, mất gần hai tiếng", cô giáo chủ nhiệm lớp ghép 3-5 tuổi, cho biết.

 

 

Những cô giáo trèo đèo, vượt suối gánh cơm lên cho học trò

Cô Luyện là người Trùng Khánh, Cao Bằng, về công tác ở huyện Bảo Lâm (nay là xã Quảng Lâm), cách nhà hơn 200 km từ năm 2022. Ngày đầu đặt chân đến Hồ Nhì, cô đã bật khóc. Các giáo viên của điểm trường thường được giao chở theo 10 kg gạo, hàng chục kg thực phẩm lên nấu cơm trưa cho học trò. Đường đi phải qua 5-6 quả đồi dốc cao, chưa quen đường sá, cô phải bám tay men theo vách núi nhưng vẫn không tránh được nhiều lần ngã sõng soài.

"Có lúc xe đâm vào vách núi, rau củ lẫn vào bùn đất, người thì trầy xước, tôi bất lực gọi cầu cứu nhưng xung quanh không có người, cũng không có sóng điện thoại", cô giáo kể.

Sau hơn hai tiếng, nữ giáo viên cũng đến được trường. Ngôi trường đơn sơ không biển, bảng, lớp học chìm trong bóng tối vì chưa có điện. Khu bếp được ghép tạm bằng gỗ.

Trong lúc cô Luyện còn bần thần, tiếng reo hò của lũ trẻ đã kéo cô trở về: "A, cô giáo, cô giáo mang đồ ăn ngon lên".

Hơn 80% học sinh ở Hồ Nhì thuộc hộ nghèo, cận nghèo. Nhiều em ở nhà chỉ có rau rừng ăn quanh năm. Cô nhận ra, bữa ăn có thịt, củ quả là niềm hạnh phúc lớn, có khi là động lực để những đứa trẻ người Mông vượt đường xa đến lớp.

Những lần sau, cô giáo rút kinh nghiệm trang bị đầy đủ ủng, áo mưa, một bộ quần áo dự phòng và đòn gánh. Khi leo dốc, việc gánh đồ ăn giúp cô giữ thăng bằng, phần đỡ mỏi. "Nhưng những lúc phải chở 30-40 kg gạo, tôi lại phải chia túi nhỏ, gặp dân bản thì nhờ chở", Luyện nói.

Hoàn cảnh của cô Luyện cũng là khó khăn chung của nhiều giáo viên tại các điểm lẻ thuộc trường mầm non Thạch Lâm xã Quảng Lâm. Hiệu trưởng Nguyễn Thị Liêm cho biết trường có một điểm chính và 15 điểm lẻ với gần 800 học sinh. Các điểm lẻ như Tác Trà, Khau Lại, Khau Noong đều chưa có điện, sóng viễn thông yếu, đường nhỏ, dốc đá chỉ đi được bằng xe máy một số đoạn, phần còn lại buộc phải đi bộ. Riêng Hồ Nhì là điểm khó khăn nhất, không điện, không sóng, nước phải xin từ nhà dân.

Không có điện đồng nghĩa không có gì bảo quản thực phẩm cho học trò. Giáo viên phải luân phiên nhau hàng ngày gánh đồ ăn đến trường. Cô Liêm cho biết những ngày mưa lớn, nước suối chảy xiết, giáo viên phải đi mất mấy tiếng. "Bữa trưa cho học sinh được hỗ trợ từ chương trình mục tiêu quốc gia và nguồn xã hội hóa, nhưng việc đưa thực phẩm tươi sống lên lớp mới là thử thách lớn nhất", hiệu trưởng nói.

Ông Phan Đoạn Dân, Phó ban Quản lý dự án xã Quảng Lâm cho biết trên địa bàn có 10 điểm bản đường sá đi lại khó khăn. Đặc biệt ở bản Khau Noong và các điểm dân cư Tác Trà, Khau Lại đường xuống cấp trầm trọng do ảnh hưởng mưa lũ. Nhiều tuyến hiện nay chỉ có thể đi bộ.

Ông Dân cho biết do nguồn lực địa phương có hạn nên chưa thể đầu tư xây dựng đường sá đến các điểm trường. Ngoài ra, địa hình chia cắt, độ dốc lớn, dân cư sống rải rác nên khó cấp điện lưới.

Năm đầu đi dạy ở điểm bản Tác Trà, cô Hoàng Thị Thu Huyền, 29 tuổi, cũng gặp nhiều lần kiệt sức. Điểm cô dạy cách điểm chính hơn 10 km, có gần 40 trẻ. Lần đầu mang 30-40 kg rau củ, gạo, cô đã ngã ở khe suối, ướt hết sách vở và đồ ăn. Sau đó, cô phải tìm nhà dân để nhờ cất giữ rồi cùng một giáo viên khác vận chuyển nhiều lần.

"Đến được trường, cơ thể rã rời. Nhưng thà chịu khổ còn hơn để trẻ không có cơm ăn", Huyền nói.

Theo cô, từ năm 2020, học sinh mới bắt đầu ăn tại lớp. Trước đó, trẻ thường tự nắm cơm mang đi hoặc về nhà ăn. "Nhà các em cách trường 4-5 km nhưng đi mất khoảng 2 tiếng. Nhiều em về rồi không trở lại lớp buổi chiều nữa", cô kể.

Anh Hầu Dũng Chí, phụ huynh học sinh Hầu Mí Khè, học lớp cô Huyền, cho biết dân bản thường vận động đắp đất để cải thiện đường đi nhưng sau mỗi trận mưa đường lại hỏng hóc, sạt lở. "Gặp các cô gánh thực phẩm chúng tôi luôn sẵn lòng giúp. Có sự nỗ lực của các thầy cô, đám trẻ được thêm bữa ăn no đủ", anh Chí nói.

 

 

Những cô giáo trèo đèo, vượt suối gánh cơm lên cho học trò

Nhiều năm giảng dạy ở Quảng Lâm, cô Huyền chỉ mong đường sá sớm được đổ bê-tông để giáo viên, học sinh thuận lợi đến trường. "Nếu có điện về bản nữa thì các em cũng không phải học trong cảnh thiếu ánh sáng hay chịu nóng gay gắt vào mùa hè", cô giáo 29 tuổi tâm sự.

Để cải thiện điều kiện dạy và học tốt hơn cho giáo viên cắm bản và học sinh ở xã Quảng Lâm, tỉnh Cao Bằng, Quỹ Hy vọng - báo VnExpress tiếp tục nhận đóng góp trong chương trình Ánh sáng học đường. Mọi đóng góp của độc giả xin gửi về chương trình tại đây:

Nga Thanh