Các nhà tâm lý học gọi đây là "hội chứng Wendy", lấy cảm hứng từ nhân vật trong tác phẩm Peter Pan. Wendy là người luôn đứng sau chăm lo, đảm nhận mọi việc để Peter Pan được tự do phiêu lưu.
Hội chứng này mô tả xu hướng phụ nữ cư xử như mẹ với bạn đời. Họ chủ động gánh vác trách nhiệm, đưa ra quyết định và bào chữa cho sự thiếu trưởng thành của người đàn ông. Dù phổ biến ở phụ nữ, đàn ông cũng có thể gặp tình trạng này.
Hiện tượng này phản ánh một thực tế xã hội. Số liệu của The Commonwealth Fund (Mỹ) khảo sát tại 10 nước thu nhập cao cho thấy hơn 60% người chăm sóc gia đình là phụ nữ. Khảo sát của BBC Worklife cũng chỉ ra gần 40% phụ nữ ưu tiên sự nghiệp của bạn trai hơn bản thân.
Nghiên cứu của WHO và The Lancet kết luận, gánh nặng công việc không lương (chăm sóc, quản lý cảm xúc gia đình) khiến phụ nữ nguy cơ stress, lo âu cao gấp đôi nam giới.
Nguyên nhân của hội chứng Wendy thường đến từ cách nuôi dạy và tổn thương thời thơ ấu. Nhiều người từng thiếu sự bảo vệ khi còn nhỏ, nên khi trưởng thành, họ bù đắp bằng cách bảo vệ người khác quá mức. Họ trao cho bạn đời kiểu yêu thương mà bản thân từng mong nhận được.
Ảnh minh họa: Yourtango
Các nhà tâm lý chỉ ra một số dấu hiệu phổ biến của hội chứng này.
Luôn đặt nhu cầu của người khác lên trên
Người mắc hội chứng Wendy thường nhầm lẫn giữa vị tha và hy sinh bản thân. Họ liên tục đáp ứng nhu cầu của người khác, gánh cả việc không thuộc về mình để làm hài lòng đối phương. Đây là mối quan hệ phụ thuộc. "Wendy" thấy có giá trị khi được cần đến, còn "Peter Pan" dựa vào đó để né trách nhiệm.
Tin rằng tình yêu là hy sinh và phục vụ
Họ tin chăm sóc người khác là cách thể hiện tình yêu và giúp họ cảm thấy có ý nghĩa. Tuy nhiên, họ thường bị thu hút bởi những "Peter Pan", khiến họ phải gánh vác phần lớn trong mối quan hệ, dẫn đến kiệt sức và oán giận. Họ bỏ bê nhu cầu của chính mình, ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần và thể chất.
Sợ cô đơn và bị bỏ rơi
Nỗi sợ bị thay thế khiến họ luôn muốn mình trở nên "cần thiết" trong mắt đối phương. Họ bất an khi nghĩ đến việc ở một mình, bởi giá trị bản thân của họ gắn liền với việc làm hài lòng người khác.
Nỗi sợ bị từ chối khiến họ che giấu cảm xúc thật, né tránh xung đột. Về lâu dài, họ đánh mất ranh giới cá nhân, trong khi bạn đời lại cảm thấy ngột ngạt, bị kiểm soát.
Hành xử như một người mẹ
Nhiều phụ nữ muốn được nhìn nhận là người mạnh mẽ, đảm đang. Dù mệt mỏi, họ vẫn tiếp tục gánh vác, lo lắng và chịu trách nhiệm thay bạn đời. Mối quan hệ dần giống mẹ - con hơn là tình yêu bình đẳng.
Họ biết rõ đối phương vô trách nhiệm nhưng vẫn dọn dẹp hậu quả, làm thay cả việc nhỏ như đặt báo thức hay điền giấy tờ.
Ẩn sau sự tận tụy, "Wendy" thật ra muốn nắm quyền kiểm soát. Khi khiến bạn đời phụ thuộc, họ cảm thấy mình không thể thay thế. Nhiều người củng cố sự phụ thuộc này bằng cách khiến đối phương tin rằng "không có tôi, anh không làm được gì".
Giống như "Peter Pan", "Wendy" thường không nhận ra mình cũng góp phần duy trì vòng lặp không lành mạnh. Các chuyên gia tâm lý cho rằng, một mối quan hệ bền vững cần hai người trưởng thành, bình đẳng và tôn trọng ranh giới của nhau. Nếu nhận thấy mình rơi vào vai Wendy, đã đến lúc học cách buông bỏ để người kia tự đứng vững.
Ngọc Ngân (Theo Yourtango)