Thành phố Hà Nội vừa kiện toàn hai chức danh lãnh đạo với Bí thư Thành ủy Nguyễn Duy Ngọc và Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Đức Trung. Trước mắt hai lãnh đạo thành phố là khối lượng công việc rất lớn với các nhiệm vụ đã được xác định trong Nghị quyết 15 của Bộ Chính trị về phát triển Thủ đô đến năm 2030, tầm nhìn 2045; Nghị quyết Đại hội 18 và các chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm.
Trong lễ nhận nhiệm vụ hôm 4/11, Bí thư Thành ủy Nguyễn Duy Ngọc hai lần nhắc đến cụm từ "trở về", khẳng định "tâm nguyện được hiến dâng toàn tâm, toàn lực cho sự phát triển của Thủ đô". Ông cam kết cùng tập thể Thành ủy giữ vững đoàn kết, lấy người dân làm trung tâm của phát triển, "nói đi đôi với làm, hành động vì dân, vì nước, vì Thủ đô".
Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Đức Trung cũng nhấn mạnh sẽ dành trọn "tâm huyết, trí tuệ và sức lực", sâu sát cơ sở, lắng nghe nhân dân, biến áp lực thành động lực để hoàn thành tốt nhiệm vụ. Ông đặt mục tiêu cùng tập thể lãnh đạo xây dựng Thủ đô "văn minh, hiện đại, sáng tạo, hạnh phúc - một thành phố xanh, thông minh, nơi đáng đến và đáng sống".
Bí thư Thành ủy Hà Nội Nguyễn Duy Ngọc. Ảnh: Giang Huy
Cụ thể hóa các định hướng chiến lược cho Thủ đô
Nhiệm vụ đầu tiên của ban lãnh đạo mới là cụ thể hóa những định hướng chiến lược mà Trung ương đã đề ra cho Hà Nội. Nghị quyết 15 của Bộ Chính trị xác định mục tiêu đến năm 2030 xây dựng Thủ đô "Văn hiến - Văn minh - Hiện đại", trở thành trung tâm, động lực phát triển của vùng đồng bằng sông Hồng và cả nước, có sức cạnh tranh cao trong khu vực. Tầm nhìn đến năm 2045, Hà Nội phải là thành phố kết nối toàn cầu, có mức sống và chất lượng sống cao, phát triển toàn diện, đặc sắc về kinh tế, văn hóa và xã hội.
Trên nền tảng đó, Đại hội Đảng bộ Hà Nội lần thứ 18 thông qua 43 chỉ tiêu chủ yếu với ba đột phá về hoàn thiện thể chế, phát triển nhân lực chất lượng cao, xây dựng hạ tầng hiện đại - đô thị thông minh, đồng thời quyết tâm xử lý bốn vấn đề kéo dài gồm ùn tắc giao thông, trật tự - vệ sinh đô thị, ô nhiễm môi trường nước và không khí, cùng ngập úng nội thành và ven đô.
Hà Nội đặt mục tiêu GRDP giai đoạn 2026-2030 đạt từ 11% trở lên, hướng tới mô hình phát triển dựa trên công nghiệp hóa - hiện đại hóa, kinh tế tư nhân giữ vai trò chủ đạo, kinh tế tri thức và đổi mới sáng tạo làm động lực. Thành phố ưu tiên công nghiệp công nghệ cao, công nghệ xanh, kinh tế tuần hoàn, logistics, thương mại điện tử, tài chính - công nghệ số; coi du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn; đồng thời phát triển nông nghiệp đô thị - sinh thái theo hướng xanh và bền vững. Đầu tư công sẽ được cơ cấu lại theo hướng tập trung, dẫn dắt đầu tư tư nhân; kinh tế gắn kết chặt chẽ với văn hóa và con người; ba cực sáng tạo Di sản - Tri thức - Công nghệ được xác định là trụ cột phát triển của Thủ đô.
Bên cạnh định hướng phát triển, Hà Nội được trao nhiều cơ chế mới. Luật Thủ đô (sửa đổi) có hiệu lực từ 1/1/2025 luật hóa mô hình chính quyền đô thị hai cấp, không tổ chức HĐND quận, phường, đòi hỏi thành phố nhanh chóng tổ chức lại bộ máy khi mô hình mới vận hành từ 1/7/2025. Nghị quyết 57 yêu cầu Hà Nội đi đầu trong khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.
Với nền tảng chính sách đã tương đối đầy đủ, nhiệm vụ trọng tâm của ban lãnh đạo nhiệm kỳ này là chuyển hóa các nghị quyết, luật và quy hoạch thành chương trình, dự án cụ thể. Khi nhận nhiệm vụ, Bí thư Nguyễn Duy Ngọc yêu cầu toàn hệ thống chính trị triển khai Nghị quyết Đại hội 18, cụ thể hóa các nghị quyết chiến lược của Bộ Chính trị, thực hiện nhiệm vụ theo đúng chỉ đạo của Tổng Bí thư, bám sát tinh thần "Hà Nội đã nói là làm, làm nhanh, làm đúng, làm hiệu quả, làm đến cùng".
Mục tiêu tăng trưởng nêu tại Nghị quyết Đại hội Đảng bộ TP Hà Nội lần thứ 18.
Đột phá hạ tầng giao thông: Vành đai và metro
Phát triển nhanh, đồng bộ hạ tầng, nhất là hạ tầng giao thông, là nhiệm vụ đột phá để tháo gỡ điểm nghẽn. Tân Bí thư và tân Chủ tịch xác định ưu tiên cao cho các dự án chiến lược như vành đai liên vùng, đường hướng tâm, đường sắt đô thị.
Vành đai 4 - Vùng Thủ đô, dài hơn 100 km, đoạn qua Hà Nội hơn 58 km, đã khởi công từ 2023. Công tác giải phóng mặt bằng đạt tỷ lệ cao, thành phố phấn đấu cơ bản hoàn thành năm 2026, đưa vào khai thác từ 2027, mở không gian phát triển mới, giảm tải giao thông nội đô. Vành đai 5, bao quanh vùng Thủ đô với chiều dài khoảng 272 km, đang trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư, được tính toán triển khai trước 2030 để tạo thêm vòng kết nối liên vùng.
Cùng với đường bộ, phát triển metro là giải pháp then chốt giải bài toán ùn tắc, định hình mô hình đô thị bền vững. Tuyến Cát Linh - Hà Đông vận hành từ 2021, Nhổn - Cầu Giấy đi vào hoạt động từ 2024, mỗi ngày phục vụ hàng chục nghìn lượt khách, cho thấy người dân đón nhận tích cực loại hình giao thông công cộng khối lượng lớn.
Dự án metro Nhổn - ga Hà Nội đang tập trung thi công đoạn hầm, đặt mục tiêu hoàn thành toàn tuyến vào 2027. Tháng 10/2025, Hà Nội khởi công tuyến metro số 2 đoạn Nam Thăng Long - Trần Hưng Đạo, chuẩn bị khởi công tuyến metro số 5 Văn Cao - Hòa Lạc kết nối trung tâm với đô thị vệ tinh. Giai đoạn 2026-2030, thành phố lên kế hoạch triển khai thêm các tuyến ga Hà Nội - Yên Sở, đoạn Trần Hưng Đạo - Thượng Đình, nhánh lên sân bay Nội Bài, kéo dài Cát Linh - Hà Đông đến Xuân Mai.
Việc đồng loạt khởi động, tăng tốc nhiều tuyến metro thể hiện quyết tâm hiện đại hóa giao thông công cộng. Đây là nhiệm vụ phức tạp, đòi hỏi sự chỉ đạo tập trung, phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ngành, kèm theo sự chia sẻ của người dân trong quá trình thi công kéo dài. Phát triển metro là "chìa khóa" giải quyết căn cơ bài toán giao thông đô thị, ưu tiên tháo gỡ vướng mắc về vốn, mặt bằng, kỹ thuật để các dự án về đích đúng hẹn.
Chủ tịch UBND thành phố Nguyễn Đức Trung. Ảnh: Giang Huy
Giải bài toán ùn tắc, ngập úng, chỉnh trang đô thị lõi
Hạ tầng mới chỉ phát huy hiệu quả khi Hà Nội xử lý được những vấn đề dân sinh bức xúc kéo dài. Thành phố hiện có hơn 8 triệu phương tiện cơ giới đăng ký, cùng lượng lớn phương tiện từ tỉnh ngoài; tốc độ tăng phương tiện vượt xa tốc độ tăng hạ tầng, đất dành cho giao thông thấp hơn nhiều tiêu chuẩn. Tỷ lệ vận tải công cộng còn dưới mục tiêu khiến ùn tắc trở thành nỗi ám ảnh thường trực.
Thành phố đang xây dựng Đề án tổng thể giảm ùn tắc giai đoạn 2025-2030 với quy mô vốn rất lớn, song song các giải pháp trước mắt như mở rộng nút giao "nóng", hoàn thiện các tuyến vành đai, hướng tâm, thí điểm vùng phát thải thấp ở nội đô, khuyến khích sử dụng phương tiện công cộng. Khi các tuyến vành đai, metro hoàn thành, áp lực giao thông được kỳ vọng giảm rõ rệt.
Ngập úng đô thị cũng là bài toán cấp bách. Hai trận mưa cực đoan cuối tháng 9 và đầu tháng 10/2025 khiến hàng trăm điểm nội thành ngập, nhiều hộ dân ngoại thành phải di dời tạm thời, cho thấy hệ thống thoát nước thiết kế theo chuẩn cũ đã không còn phù hợp trong bối cảnh biến đổi khí hậu.
Hà Nội đang đẩy nhanh quy hoạch tổng thể thoát nước đến 2030, tầm nhìn 2050, nâng năng lực tiêu thoát và khả năng chống chịu. Trong ngắn hạn, thành phố phê duyệt các dự án hàng trăm tỷ đồng cải tạo hệ thống cống, trạm bơm tại khu vực thường xuyên ngập, lắp thêm trạm bơm ở các hồ điều hòa, mở thêm hướng thoát nước, yêu cầu đơn vị vận hành tăng công suất trạm bơm lớn khi mưa. Số điểm ngập và thời gian rút nước trong năm 2025 đã giảm, nhưng yêu cầu đặt ra là phải "làm đến cùng" để người dân không còn nỗi lo ngập úng.
Cùng lúc, Hà Nội cũng phải tập trung cải tạo, chỉnh trang đô thị lõi. Mục tiêu vừa bảo tồn giá trị kiến trúc, văn hóa Phố cổ, phố cũ, vừa nâng cấp hạ tầng. Hàng chục biệt thự cổ, công trình kiến trúc giá trị được tu bổ; 256 tuyến phố được chỉnh trang, dây điện, viễn thông được hạ ngầm; vỉa hè, cây xanh, chiếu sáng nội đô được cải tạo đồng bộ.
Khu vực hồ Hoàn Kiếm được lát lại vỉa hè, lắp chiếu sáng nghệ thuật, mở rộng không gian đi bộ, kết nối với Phố cổ, hình thành chuỗi không gian công cộng cho người dân, du khách. Nhiều công viên, vườn hoa cũ được cải tạo, 62 công viên, vườn hoa mới được xây dựng, tăng nhanh diện tích không gian xanh. Tỷ lệ dân đô thị dùng nước sạch đạt 100%, nông thôn đạt 95%.
Trong lĩnh vực xử lý nước thải, Nhà máy xử lý nước thải Yên Xá công suất 270.000 m3/ngày cơ bản hoàn thành, cùng các nhà máy hiện có giúp tỷ lệ nước thải đô thị được xử lý tăng lên trên 50%. Việc bơm nước đã xử lý từ Yên Xá ra sông Tô Lịch từ tháng 9/2025 là bước ngoặt trong nỗ lực "hồi sinh" các dòng sông nội đô.
Rác thải - một bài toán kéo dài nhiều thập kỷ - cũng bước sang giai đoạn mới. Tháng 9 Hà Nội khánh thành Nhà máy điện rác Seraphin công suất xử lý 2.250 tấn rác/ngày, phát 37 MW điện sạch/giờ. Gần tháng sau nhà máy điện rác Sóc Sơn đi vào vận hành, xử lý khoảng 5.000 tấn rác mỗi ngày, phát điện khoảng 90 MW. Hai nhà máy có quy mô hàng đầu khu vực giúp xử lý cơ bản khối lượng rác thải, thành phố đặt mục tiêu đến chấm dứt hoàn toàn việc chôn lấp rác từ năm 2026. Ngoài ra thành phố định hướng từng bước đóng cửa các ô chôn lấp cũ, mời gọi thêm dự án điện rác, tái chế, đặt mục tiêu xử lý 100% rác sinh hoạt đô thị bằng công nghệ hiện đại.
Hồ Hoàn Kiếm nhìn từ trên cao. Ảnh: Giang Huy
Chuyển đổi số, xây dựng chính quyền phục vụ
Một trong những bài toán lớn đặt ra với Hà Nội là thực hiện chuyển đổi số và cải cách hành chính, nhiệm vụ được thành phố xác định vừa cấp bách vừa mang tính chiến lược trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0. Thành phố hướng đến mô hình chính quyền số, kinh tế số và xã hội số, qua đó nâng chất lượng phục vụ người dân và doanh nghiệp theo hướng nhanh hơn, minh bạch hơn.
Hà Nội đặt mục tiêu đến cuối năm 2025 cung cấp trực tuyến toàn trình 100% thủ tục hành chính đủ điều kiện; hoàn thiện cổng dịch vụ công và tích hợp với các cơ sở dữ liệu quốc gia, chuyên ngành. Thành phố cũng đặt mục tiêu để Trung tâm Phục vụ hành chính công tiếp nhận toàn bộ hồ sơ qua hệ thống một cửa điện tử từ tháng 9/2025 và triển khai mô hình "đại lý dịch vụ công trực tuyến" tại cơ sở nhằm hỗ trợ người dân nộp hồ sơ thuận tiện hơn.
Hà Nội cũng đẩy mạnh số hóa quy trình làm việc, yêu cầu các cơ quan trao đổi văn bản không mật hoàn toàn bằng điện tử, mở rộng họp và xử lý công việc trên nền tảng số xuống đến cấp xã, phường. Các trung tâm giám sát, điều hành thông minh được vận hành để theo dõi tức thời giao thông, môi trường, trật tự và phản ánh của người dân, từ đó nâng hiệu quả điều hành.
Trong cải cách hành chính, Thành ủy yêu cầu các sở, ngành, quận, huyện rà soát và cắt giảm thủ tục, rút ngắn thời gian giải quyết, nâng cao trách nhiệm công vụ. Mỗi đơn vị phải đăng ký sáng kiến cải cách cụ thể; nhiều thủ tục được rút gọn, thời gian cấp phép xây dựng và đăng ký kinh doanh được giảm đáng kể; các thủ tục liên thông giúp người dân chỉ phải nộp hồ sơ một lần.
Khi mô hình chính quyền đô thị hai cấp đi vào vận hành, Hà Nội đặt nhiệm vụ sắp xếp lại bộ máy, phân định rõ thẩm quyền giữa cấp thành phố và cơ sở, đồng thời giao mạnh thẩm quyền cho Chủ tịch UBND phường dưới sự giám sát của HĐND thành phố. Thành phố triển khai đánh giá cán bộ theo KPI, kiên quyết loại bỏ những người gây phiền hà, nhũng nhiễu; công khai tiến độ xử lý hồ sơ của từng đơn vị để người dân giám sát. Nhờ đó, chỉ số hài lòng về hành chính công và hiệu quả quản trị của Hà Nội được cải thiện, vươn lên nhóm địa phương dẫn đầu.
Xây dựng hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, khởi nghiệp
Để phát triển bền vững, Hà Nội phải dựa nhiều hơn vào tri thức, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo. Một nhiệm vụ trọng tâm của lãnh đạo thành phố là kiến tạo hệ sinh thái khởi nghiệp mạnh, đưa Hà Nội trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo hàng đầu khu vực vào năm 2030.
Thành phố xúc tiến thành lập Trung tâm Đổi mới sáng tạo Hà Nội (HIC) với cơ chế, chính sách vượt trội: cho phép thử nghiệm chính sách mới có kiểm soát, ưu đãi cao về thuế, đất đai, tín dụng cho doanh nghiệp khởi nghiệp, thành lập quỹ đầu tư mạo hiểm từ ngân sách, có cơ chế đãi ngộ linh hoạt thu hút nhân tài. HIC được kỳ vọng là đầu mối kết nối viện nghiên cứu, trường đại học, doanh nghiệp, quỹ đầu tư và cộng đồng startup, ươm tạo hàng trăm doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo giai đoạn 2026-2030, thu hút hàng trăm tỷ đồng vốn đầu tư, tổ chức nhiều sự kiện khoa học công nghệ quốc tế.
Hà Nội đồng thời tăng cường hợp tác với Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia tại Hòa Lạc, hỗ trợ các vườn ươm doanh nghiệp, phát triển không gian làm việc chung, chương trình hỗ trợ khởi nghiệp giai đoạn 2025-2030, hỗ trợ tài chính, tư vấn pháp lý, kết nối vốn cho startup. Thành phố thúc đẩy liên kết giữa nhà nước - nhà khoa học - doanh nghiệp, khuyến khích thương mại hóa kết quả nghiên cứu, tổ chức nhiều cuộc thi, diễn đàn khởi nghiệp để nuôi dưỡng tinh thần sáng tạo trong giới trẻ.
Nhờ đó, không khí khởi nghiệp ở Hà Nội trở nên sôi động, số lượng doanh nghiệp khởi nghiệp sáng tạo, doanh nghiệp công nghệ tăng đều qua từng năm; các chỉ số đổi mới sáng tạo địa phương liên tiếp xếp Hà Nội vào nhóm dẫn đầu. Tân Bí thư Nguyễn Duy Ngọc khẳng định Hà Nội sẽ tạo mọi điều kiện thuận lợi về cơ chế, chính sách để biến khát vọng đổi mới sáng tạo thành hiện thực, đưa Thủ đô trở thành trung tâm sáng tạo của khu vực vào năm 2030 và vươn tầm châu Á vào năm 2045.